TA AΡΒΑΝΙΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΗΣ ΕΡΜΙΟΝΙΔΑΣ
ΓΙΟΝΑ ΜΙΚΕ ΠΑΙΔΟΥΣΗ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ
ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ
ΝΑΥΠΛΙΟ 1999
Προλογιζει ο Γιωργος Λεωτσακος (1997)
...Τα αρβανιτικα τραγουδια της Ερμιονιδας δημοσιευονται σε εποχη μεθοδευμενα καλλιεργημενου (απο γνωστα καναλια μαζικης παραπληροφορησης),ρατσισμου,συστηματικης κατασυκοφαντησης του καθε τι που ειναι αλβανικο ησυσχετιζεται με την Αλβανια.Η τρομαχτικη αυξηση της εγκληματικοτητας στις αλλοτε σοσιαλιστικες χωρες,αποχτησε δυστυχως στην Ελλαδα...αλβανικη ταμπελα,σαν να μην ματοκυλιεται ολακερη η Σοβιετικη Ενωση απο τρια εκατομμυρια εκλεκτους της Pax mafiosa (οπως ανοιχτα πια αποκαλουν τη Νεα Ταξη),σαν να μην ειχε χτυπησει η εγκληματικοτητα αυτη την πορτα μας πολυ πριν απο το 1990,την εποχη οπου το συντομοτερο ανεκδοτο ηταν ...Αλβανος τουριστας,και σαν να μην ειχαν δει ποτε τη δημοσιοτητα καποια προσφατα στοιχεια της Ελληνικης Αστυνομιας,συμφωνα με τα οποια η αλβανικη εγκληματικοτητα στην Ελλαδα,καλυπτει μονο το 8% της συνολικης.
Το πνευμα αυτο βρισκει εξαιρετικα προσφορο εδαφος,χαρη στην επι δεκαετιες ολοκληρες (πολυ πριν απο τον Εμφυλιο πολεμο) συστηματικη αποξενωση του νεοτερου Ελληνα απο τη συγχρονη ιστορια του-εκεινο που μετρα στη διαπαιδαγωγηση του ειναι η εμπεδωση μιας εντελως παραμορφωμενης αντιληψης για την Αρχαια Ελλαδα,υποκαταστατο ταυτοτητας στον κλιμακουμενο αποπροσανατολισμο του.Ολο και περισσοτερο προκρουστεια του τραβουν το λαιμο προς τα πανω για να του θολωσουν τη ματια μες στην αχλυ (ποτε στην ξαστερια) του παρελθοντος και τα ποδια προς τα κατω,για να τον χωσουνε στο βουρκο του παροντος.Και, κυριως,για να τον απομονωσουν ανεπιτρεπτα απο τους φυσικους του γειτονες στον Βαλκανικο χωρο...
...Τα λογια του Θοδωρου Χατζηπαναγη,οταν αναφερεται στην πρωτη 10ετια του 20 αιωνα-θαρρεις και γραφτηκαν εδω και εντεκα χρονια για να βοηθησουν την προσβαση του αναγνωστη στα Αρβανιτικα Τραγουδια της Ερμιονιδας!
«Το γενικοτερο κλιμα εχει αλλαξει σημαντικα.Στον πολιτικο τομεα,οι εθνικες διεκδικησεις,που θα κορυφωθουν κατα τους Βαλκανικους πολεμους του 1912-13,αποξενωνουν τωρα τους λαους της περιοχης και καλλιεργουν μια νοοτροπια πολιτισμικου απομονωτισμου,αγνωστη παλιοτερα.Οι Ελληνες μουσικοι θα μαθουν να ξεχωριζουν ζηλοτυπα τα ελληνικα δημοτικα τραγουδια απο τ'αρβανιτικα,τα ρουμανικα,τα βουλγαρικα και τα τουρκικα».
Και συνεχιζει,παραπεμποντας σε μια εκτενεστατη και ουσιαστικοτατη υποσημειωση και απλωνεται σε τρεις ολοκληρες σελιδες..
«Το ξεκινημα της τασης αυτης,πρεπει φυσικα ν'αναζητηθει στην ανθηση του εθνικισμου κατα το δευτερο μισο του 19 ου αιωνα,και στις πρωτες φασεις της πολιτικης αποσυνθεσης της Οθωμανικης αυτοκρατοριας,κατω απο την διπλη πιεση του Εθνικισμου και του Εξευρωπαισμου.Παντως στο σταδιο αυτο (Σ.Σ...αναφερεται στο 1891),που η ιδρυση του ανεξαρτητου Αλβανικου κρατους δε διαγραφεται ουτε καν σαν μακρινη απειλη στον οριζοντα,ο ελληνικος τυπος εμφανιζεται προθυμος να συμπεριλαβει τα αρβανιτικα τραγουδια και τη γλωσσα στον κορμο της εγχωριας εθνικης παραδοσης,μια και η Αττικη ολοκληρη,απο τα νησια του Σαρωνικου και τον Πειραια ως τα Μεσογεια,κυριαρχουνταν απο αλβανοφωνο πληθυσμο.Αρθρογραφος της Ακροπολεως (Ο Πειραιευς κατα την νυχτα,25 Αυγ. 1891),που αγανακτει με τους απαισιους τονους και τους ειδεχθεις των τουρκικων ασματων σε καποιο καφε αμαν του Πειραια,αγαλλεται στο ακουσμα των αρβανιτικων τραγουδιων του προγραμματος.Αρβανιτικοι στιχοι δημοσιευονται συχνα στις ελληνικες εφημεριδες της εποχης,συνηθως με την καθησυχαστικη διαβεβαιωση οτι προκειται για διαλεκτο που καταγεται κατευθειαν απο τα ομηρικα επη (π.χ.Νεα Εφημερις,12 Ιουνιου 1889).Μολις ομως δημιουργειται,στη διαρκεια των Βαλκανικων Πολεμων,το Αλβανικο κρατος,η νοοτροπια αλλαζει ριζικα.Ενα απο τα γνωστοτερα και δημοφιλεστερα επιθεωρησιακα νουμερα της Μαρικας Κοτοπουλη στα Πολεμικα Παναθηναια του 1913,ηταν εκεινο που σατιριζε τα αρβανιτικα τραγουδια (Ικινι μικινι βιμινι κατραπα)».
...Το ποσο ,ειτε το θελουμε ειτε οχι,Αρβανιτες η Αλβανοι ειναι παναρχαιο κομματι του μουσικου (και οχι μονο)εαυτου μας,διαπιστωσα το 1983,οταν ειχα τη μοναδικη ευκαιρια να παρακολουθησω στο Αργυροκαστρο,το μεγαλειωδες Εθνικο Φολκλορικο Φεστιβαλ,εθνομουσικολογικο πανοραμα ολης της Αλβανιας..τα εκατονταδες λαικα συγκροτηματα περιλαμβαναν και αρκετα της Ελληνικης μειονοτητας.Μουσικως,δεν υπηρχαν τουλαχιστον εμφανεις,αμεσα προσληψιμες κατα την ακροαση διαφορες,αναμεσα σε αλβανικα (του νοτου) και ελληνικα τραγουδια,ειτε επροκειτο για τα γνωστα πολυφωνικα a cappella,ειτε για ομοφωνικα,με οργανικη συνοδεια,ειτε μονον για οργανικα-απο τα τελευταια απουσιαζε μονο το σαντουρι.Τη διαφορα προσδιοριζε μονο η γλωσσα-αλβανικη η ελληνικη.Οταν ομως ο οδηγος του αυτοκινητου που μου ειχε διατεθει αλλαζε σταθμο (γιουγκο)σλαβικο...Αιωνες κι' αιωνες οι πληθυσμοι ειχαν συνυπαρξει αρμoνικοτατα πανω στα ιδια χωματα,καθενας αποδεχοταν την ετεροτητα του αλλου,οπως το χρωμα των μαλλιων η των ματιων,ωσπου μυαλα διεστραμμενα,εμποροι και μαστρωποι των εθνων σκεφτηκαν ν'αναδειξουν την ετεροτητα αυτη σε casus discordiae...
Βιογραφικά
Γιώργος Λεωτσάκος. Γεννήθηκε στην Αθήνα, στις 9 Αυγούστου 1935. Είναι μουσικολόγος, ιστορικός της ελληνικής μουσικής και μουσικοκριτικός (1959-91)