ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Αν γνωριζουμε το παρελθον μας (ιστορια),τοτε μπορουμε να αξιοποιησουμε αποτελεσματικοτερα το παρον και να σχεδιασουμε με λιγοτερα λαθη το μελλον.
Οταν οι φιλοι μου με ρωτουσαν,γιατι καταπιανομαι μ'αυτη την ερευνα και μαλιστα με ταση πυρετικης μονομανιας,δεν ειχα στο μυαλο μου αυτη την απαντηση.
Κατι αλλο μου πυρωνε περισσοτερο τη θεληση,που γινοταν ποταμι λαβας,οσο προχωρουσε η ερευνα,οσο μερα με τη μερα αργοσηκωνα με κοπο,αγωνια και καταπληξη,το σκουριασμενο,βαρυ,πολυχρονιτικο στρωμα,που σκεπαζε κατωθε του,τις πετρινες μορφες των αταραχων,αμιλητων,σκληρων και αδικημενων προγονων μου.
Και αυτοι-ως παντα-δεν μιλαγαν,μα εβλεπα τη πετρινη ματια τους,που ωρα την ωρα,μερα τη μερα σιγογιομιζε αστραπες και μουγνεφε και με φοβεριζε..«Τι καθεσαι κιοτη;...Δεν βλεπεις πουγινε βαρυ το στρωμα που μας πλακωσε; Και οι γυφτοι ακομα μιλουν για λεβεντια,Μπεσα και Περηφανεια...και η φυτρα μας που τα ειχε ολα αυτα προσφαϊ,καπα και προσκεφαλι της,αλησμονιεται,σβηνει και χανεται...».
Στη διαρκεια ομως της ερευνας,διαπιστωσα με μεγαλη εκπληξη,οτι το «θαψιμο» δεν αφορουσε μονο τους Αρβανιτες αμεσους προγονους μου,αλλα αυτον τον ιδιο τον Ελληνισμο.Μεσα στην καρδια του Ελληνισμου,στην Ελλαδα,εχει γινει μια μακροχρονη προσπαθεια,να «θαυτει» καθε τι το Ελληνικο.Αλλα γιατι να ειναι οι πρωτοθαμμενοι οι Αρβανιτες;Τι σχεση εχουν με τον Ελληνισμο; Οι ληξιαρχικες πραξεις των νεκροθαυτων,μας βεβαιωνουν οτι οι Αρβανιτες ειναι μια «μειονοτητα» στον Ελληνικο χωρο.Γιατι λοιπον να ειναι αυτοι πρωτοι στη μπουκα του κανονιου τους;
Σπρωχτηκα ετσι αυτοματα,να εξετασω τη σχεση των Αρβανιτων με τους Ελληνες,αρχιζοντας απο τους Ελληνες των προκλασσικων χρονων και δινοντας την αποφασιστικη βαρυτητα σ'αυτους που αποδεδειγμενα και περα απο καθε αμφισβητηση ησαν οι Ελληνες.
Το αποτελεσμα της συγκρισης,ειναι αληθεια πως ουτε εγω το περιμενα.Τα στοιχεια μιας καποιας σχεσης των Αρβανιτων με τους παναρχαιους Ελληνες,ησαν μονον λιγα γλωσσολογικα,ενω τα στοιχεια ταυτοτητας του νεου Ελληνισμου με τους Αρβανιτες ειναι παμπολλα και δεν με προβληματισε η αποδειξη του γεγονοτος οτι οι Αρβανιτες ειναι οι δημιουργοι της Νεας Ελλαδας.Αλλωστε τα σχετικα ντοκουμεντα,παρα την παραποιηση η παρασιωπηση τους,ειναι και πολλα και προσφατα.
Μα με τους αρχαιους Ελληνες,που περα απο αρχαιοι ησαν οι αδιαμφισβητητα Ελληνες, τι γινοτανε;Πολλοι μας αμφισβητουσαν την αμεση σχεση και συγγενεια μ'αυτον τον παναρχαιο Ελληνικο Λαο.Δοθηκαν πολλες απαντησεις απο τους Ελληνες διανοητες,που ησαν αναγκασμενοι να δεχτουν σαν Ελληνες τους Αρβανιτες,που ησαν οι Επαναστατες του 21',οποτε δεν θα ηταν δυνατο να δικαιολογησουν πολλα πραγματα,καθως ηταν το οτι οι μισοι απο αυτους ειχαν γινει Μουσουλμανοι στην διαρκεια της Τουρκικης κατοχης και το σπουδαιοτερο,οτι μιλουσαν μια γλωσσα «βαρβαρη».
Μα η γλωσσα ηταν το «ακαταμαχητο» τεκμηριο των Ελληνων διανοητων στον αγωνα τους να αποδειξουν την αδιασπαστη συνεχεια του Ελληνισμου,οποτε το θεμα η μαλλον η «αποδειξη» ηταν ερμαιη βραχυκυκλωματος.Οι Ελληνες ιστορικοι με επικεφαλης τον Παπαρρηγοπουλο,για να αποφυγουν το βραχυκυκλωμα,χρησιμοποιησαν την «μεθοδο του πονηρου Καλογηρου».Για οσους δεν την ξερουν,ο παμπονηρος αυτος Καλογηρος,βρεθηκε καποια Σαρακοστιανη μερα,σε ενα σπιτι,οπου σερβιρονταν για τους υπολοιπους προσκαλεσμενους,φρεσκοτατα λαχταριστα και καλοψημενα ψαρια και βεβαια χορτα,εληες και κρεμυδι για τον νηστευοντα εκπροσωπο του Θεου.
Ο Καλογηρος μας,ομως δεν ηταν διατεθειμενος να τρωει εληες και κρεμμυδια εχοντας απεναντι του τα λαχταριστα ψαρια,μα ουτε και ηθελε να εκτεθει στα ματια των υπολοιπων ειτε στα ματια του Θεου.Αργοσηκωθηκε λοιπον και μετα απο μια συντομη προσευχη,ευλογησε τα ψαρια,ωστε να γινουν ...φακες και καλοστρωθηκε να ξεκοκαλιζει τα ψαρια.
Ομοια και οι ιστορικοι μας,βαφτισαν «Ελληνες» ολους τους χριστιανους Αρβανιτες ηρωες του 21' και ονομασαν «Αρβανιτες» η «Τουρκαρβανιτες» η «Αλβανους»,ολους τους μουσουλμανους στο θρησκευμα Αρβανιτες.Αυτη η κατασκευη,τους διευκολυνε,οχι μονο να κακολογουν και να σκυλοβριζουν ολους ανεξαιρετα τους Αρβανιτες,αλλα και να κανουν εναν πλασματικο διαχωρισμο μεταξυ «Ελληνων» και «Αρβανιτων»,ωστε να φανει και στους ξενους,οτι εμεις οι «Ελληνες» δεν εχουμε καμμια σχεση με τους «Αρβανιτες».Παραλληλα βεβαια διακηρυσσαν σε ολους τους τοννους,οτι «Εθνικον ειναι ,ο,τι ειναι αληθινον»,και η αληθεια ψωμοζητουσε το δικιο της...
Επρεπε λοιπον να εξεταστει αποτελεσματικα το θεμα της σχεσης των Αρβανιτων με τους αρχαιοελληνες και μια τετοια προσπαθεια φαινοταν απο την αρχη καταδικασμενη,αν και ηδη το πρωτο παραθυρο για την επιτυχια μιας παρομοιας προσπαθειας,ηταν ανοιχτο απο τα τελη του περασμενου αιωνα.Το παραθυρο αυτο ηταν η αποδειξη οτι η Αρβανιτικη γλωσσα,δεν ηταν και τοσο βαρβαρη καθως εδειχνε,αλλα ειχε σχεση,οχι με την οποιαδηποτε διαλεκτο,αλλα με αυτη του θειου Ομηρου.
Δηλ. ηδη ειχε γινει η αρχη για τον συσχετισμο των Αρβανιτων με τους Αρχαιελληνες,σε επιστημονικη βαση.Ακολουθησαν αρκετες,μελετες ξενων και Ελληνων πανω σε αυτο το θεμα,που παρ'ολα αυτα,μπορει να πει κανεις,οτι βρισκεται στην αρχη του ακομα και θα επιφυλασσει εκπληξεις σε καθε ερευνα,γιατι καθε νεος ερευνητης προσθετει και νεωτερα γλωσσολογικα στοιχεια.
Μια ακομα,λοιπον γλωσσολογικη μελετη,λιγα πραγματα θα προσεθετε στην αποκαλυψη της σχεσης των Αρβανιτων με τους αρχαιους Ελληνες.Επρεπε να υπαρξουν και αλλα συγκριτικα στοιχεια.Αυτο η θεωρηθηκε απιθανο η περιττο απ'οσους αρκουνταν στην αποδειξη της γλωσσολογικης συγκρισης η ηταν αδιανοητο.
Αλλ'εγω παραδοξα,πιστεψα απο την αρχη οτι η γλωσσολογικη συγκριση,επρεπε να ειναι το τελευταιο και επιστεγαστικο στοιχειο ολων των αλλων συγκριτικων στοιχειων,για να αποδειξω ταυτοτητα των Αρβανιτων με τους αρχαιοελληνες.
Κατ'αρχην υπηρχε το θεμα της θρησκειας η μαλλον για ν'ακριβολογουμε το θεμα του συστηματος Λατρειων των αρχαιων Ελληνων,με την ανεπαναληπτη ιδιαιτεροτητα του.Τι σχεση μπορει να ειχαν με αυτο οι Αρβανιτες;Οι αρχαιοελληνες,ειχαν ενα ξεχωριστο τροπο ζωης,κοσμοαντιληψης,στασης απεναντι στον συνανθρωπο,στον φιλο,τον εχθρο,στη ζωη και στον θανατο.Υπηρχε σχεση και αντιστοιχεια με αυτα των Αρβανιτων;Υπηρχαν ηθη και εθιμα ξεχωριστα,αισθητικες και αλλες αντιληψεις.Ποια η σχεση τους με αυτα των Αρβανιτων;Βεβαια,μετα τοσες χιλιετηριδες και επιρροες καθως και την πολιτιστικη καθυστερηση,θα ελεγε κανεις οτι και αν πραγματι οι Αρβανιτες ησαν ο,τι περισωθηκε απο τον αρχαιοελληνικο,και παλι οι ομοιοτητες,θα επρεπε να ειναι ελαχιστες.
Και ομως η συγκριτικη ερευνα-καθως θα διαπιστωσετε-αποδειχνει οτι οι Αρβανιτες διεσωσαν τοσα αρχαιοελληνικα καταλοιπα,ωστε το δυσκολο πια,δεν ειναι ν'αποδειξεις οτι εχουν αμεση σχεση με τους αρχαιοελληνες,αλλα το αντιθετο.
Με την συγκριτικη μελετη Αρβανιτων-Αρχαιοελληνων,μου δοθηκε η ευκαιρια να διαπιστωσω αυτο που ειπα και στην αρχη..Το «θαψιμο» του Ελληνισμου,δηλ.τον επικινδυνο αφελληνισμο μας,που τις περισσοτερες φορες θεωρειται «νεα κατακτηση».
Για μια τετοια ψευδαισθηση,επρεπε να πεισθουμε και πεισθηκαμε.Λ.χ. ο Κοντογλου και οι φιλοι μας οι Μικρασιατες,μας επεισαν,οτι οι αρτηριοσκληρωτικες φιγουρες των αγιων με τις Εβραικες ενδυμασιες,ειναι ο,τι καλυτερο και πιο γνησιο Ελληνικο και Λαικο,εχουμε να επιδειξουμε στον τομεα της συγχρονης ζωγραφικης.
Το μπουζουκι,καταντησε το εθνικο μας μουσικο οργανο και οι πεισαθανατιοι ρεμπετικοι αναστεναγμοι,με τους οποιους μας νανουριζουν η μας «γλυκοξυπνανε» απο τα χαραματα οι ρεμπετολογοι του ραδιοφωνου η της Τηλεορασης,θεωρειται η εθνικη μας μουσικη παιδεια.
Το τσιφτεντελι και ο Καρσιλαμας,εχουν γινει οι εθνικοι μας χοροι και προπαγανδιζονται σαν τετοιοι απο πονηρους παραγωγους και προαγωγους.
Ο Καραγκιοζης και ο Χατζηαβατης θεωρουνται οι αντιπροσωπευτικοι Λαικοι τυποι του νεοελληνα κλπ.
Ειναι αυτα,παγιωμενες πια αντιληψεις των τελευταιων ετων και αν τολμησεις να τα αμφισβητησεις η να αντιπαραθεσεις,εκεινο που για αιωνες και χιλιετηριδες ηταν και πραγματικα Ελληνικο και γνησια Λαικο,θα αντιμετωπιστεις σαν Κινεζος ρητορας,στην Πλατεια Συνταγματος...
Παρ'ολα αυτα τολμω να πω οτι ηδη προαναγγελεται ο πολιτιστικος θανατος του Ελληνισμου υπο τους θρηνους του μπουζουκιου,τους αναστεναγμους των ρεμπετικων και την ηχητικη υποκρουση της Τζαζ και της Ροκ.Οι Αρβανιτες οπως αντισταθηκαν σε καθε ξενο κατακτητη,ομοια θα αντισταθουν και τωρα.
Οι Αρβανιτες,οπως και οι Αρχαιοελληνες αλλωστε,διακρινονται για το οτι ενυπαρχει μεσα τους,μιας διαρκης και ισιμεγεθη αντιπαραθεση,ενος Προοδευτισμου και ενος Συντηρητισμου.Ο Προοδευτισμος τους,εισαγει τα ξενα στοιχεια και ο Συντηρητισμος τους τα φιλτραρει τοσο αποτελεσματικα,ωστε να πετιεται η περιττη σαβουρα,και το επιθυμητο αποσταγμα να μπολιαζεται ετσι,ωστε να δημιουργειται το καινουργιο και ομορφο «τριτο» πραγμα.Ο Προοδευτισμος ειναι τοσο ωφελιμος,οσο και ο Συντηρητισμος! Αυτο το πραγμα ομως δεν κατανοειται σημερα,γιατι ο νεοελληνας εχει γινει οπαδος των διαφορων «ισμων».Δεν ειναι αυτεξουσια στοχαζομενο ατομο,αλλα οπαδος,Κομματικος,Πολιτικος,Θρησκευτικος,Αθλητικος,
Καλλιτεχνικος.Δηλ.οπαζει=ακολουθει και δεν ηγειται.Μεταθετει το «δυσκολο» εργο του στοχασμου,της σκεψης,της ευθυνης, της υπαρξης του τελικα,σε καποιον αλλον η σε καποιους αλλους,που επομενο ειναι να φανταζουν σαν ημιθεοι.
Μα αν βγαλουμε τις μεμβρανες του οπαδου,τις μεμβρανες του φανατισμου,που σημαινει ελλειψη σκεψης και κρισης και μελετησουμε ηρεμα και ανεπηρεαστα την Ελληνικη μας υποθεση,σαν παρελθον, παρον και μελλον,τοτε θα δουμε οτι το να εισαι Ελληνας,το να εισαι Αρβανιτης,δεν ειναι απλα μια υποθεση ενος γραφειοκρατικου πιστοποιητικου,αλλα τροπος και σταση ζωης.Πολιτικη,κοινωνικη,αισθητικη θεση και αντιληψη.Αυτη η θεση και αντιληψη,πολυ λιγα εχει να ζηλεψει απο τους διαφορους «ισμους» και τελικα ειναι σε θεση να ξεχωρισει ποια στοιχεια πρεπει να μπολιασει και ποια ν'απορριψει.
Για να επανελθουμε στην ιδιαιτεροτητα του θεματος που ειναι οι Αρβανιτες,νομιζω οτι η ερευνα γυρω απο τους Αρβανιτες και ειδικα η ερευνα γυρω απο τη γλωσσα τους,θα λυσει πολλα αλυτα μεχρι σημερα προβληματα της προιστορικης κυριως εποχης.Πολλα πραγματα και παγιωμενες αντιληψεις ενδεχομενως ν'αναθεωρηθουν.Για παραδειγμα,οι γλωσσολογοι αναγουν ολες τις ανερμηνευτες ετυμολογικα λεξεις της Λατινικης η Ελληνικης σε καποιαν υποτιθεμενη Ιαπετικη η Ινδοευρωπαικη Φυλη και γλωσσα.Μα οι περισσοτερες απ'αυτες δεν ειναι αγνωστες για τους Αρβανιτες.
Μεχρι πριν λιγο,πιστευαμε οτι οι περισσοτερες λεξεις της Αρβανιτικης που συναντιωνται,στα Σλαυικα,Βουλγαρικα,Ρουμανικα,Τουρκικα,Γαλλικα,
Γερμανικα και Αγγλικα,δεν ειναι παρα δανειο των Αρβανιτων,απ'αυτους τους Λαους.Μα οι Αρβανιτες διακρινονται για το δυσαφωμοιωτο τους και τον Συντηρητισμο τους στο να δεχονται ξενα στοιχεια και εν πασει περιπτωσει δεν ειναι ευκολο να αποδεχτεις οτι το Γαλλικο στερητικο μοριο PAS το δανεισαν οι Γαλλοι στους Αρβανιτες η οτι οι Αγγλοι δανεισαν στους Αρβανιτες την ονομασια της πρωτης ημερας της εβδομαδας που και στις δυο γλωσσες,σημαινει «ημερα του Ηλιου» (Synday στα Αγγλικα και Ε Diell στα Αρβανιτικα).Στους Αρβανιτες υπαρχουν πολλα παραγωγα της ριζας Di-, (Diaou= ηλιος=Διας,Dit=ημερα, Dιεγκ=καιω Di=γνωριζω,φωτιζομαι κλπ.) και ενα παναρχαιο λατρευτικο συστημα σχετικο με τον Ηλιο και την Μανα γη,ενω το Αγγλικο Sunday ειναι ξεκαρφωτο και ανερμηνευτο απο τα Αγγλικα δεδομενα.Ποιοι λοιπον δανεισαν σε ποιους;
Δημιουργησαν λοιπον ενα πληθος ερωτηματικων στην πορεια της ερευνας αυτης και μπορει να πει κανεις οτι τιθενται πολλα ζητηματα για πρωτη φορα,επισημαινονται δρομοι μελλοντικης μελετης,και ερευνας,ανοιγουν ισως εφτασφραγιστες για την ανθρωποτητα πορτες της ιστοριας της.Η βαρυτητα αυτων των ερευνων για την Ελληνικη ιστορια,υποθετω βασιμα,οτι θα ειναι ανυπολογιστη,γιατι πλεον θα εχουμε μπει στον δρομο της αποδειξης αυτου του συμπερασματος του μεγαλου διδασκαλου του γενους και αγωνιστη Γενναδιου,οτι δηλ.«Οι Αρβανιτες,η Αλβανοι,Σκυπεταροι,ειναι οι γνησιοτεροι αντιπροσωποι της Πελασγικης Ιλλυριδος,δηλ.Ελληνες εν τη στοιχειωδη,αυτων καταστασει».Το συμπερασμα αυτο εβγαλε ο Γενναδιος απο την συγκριτικη μελετη της γλωσσας και φιλολογιας,αλλ' η μελετη αυτη εδω,ανατρεχει σε ενα πληθος αλλων συγκρισεων,ανατρεχει στους μυθους στους θρυλους και τις παραδοσεις των αρχαιων Ελληνων,στις ιστορικες μαρτυριες,στα ηθη,τα εθιμα, τις δοξασιες,τις ιδεες,τις αντιληψεις,στο λατρευτικο και θρησκευτικο συστημα,των οποιων η μελετη οδηγει σε εκπληκτικα συμπερασματα και φιλοδοξει να συνδεσει τα νηματα του Ελληνισμου-που κατατεμαχισε η εισβολη του χριστιανισμου με το Βυζαντιο-απο τα παναρχαια προιστορικα χρονια ως τα σημερα,με εναν πιο στερεο τροπο και οχι με πλασματικες ,ωραιοποιημενες μα παντα αμφισβητησιμες και ουσιαστικα ανυπαρκτες διασυνδεσεις.Οι συγκρισεις,δεν γινονται χωριστα και μεμομωμενα (λ.χ. μονο γλωσσολογικα η μονο Λαογραφικα) αλλα αλληλοδιασταυρουμενες,ωστε η μια να επαληθευει τις αλλες.Η μια να δενεται φυσιολογικα και επαγωγικα με την αλλη.
Θελω επισης να τονισω,οτι το βιβλιο αυτο περα απο το οτι ειναι ακρως περιληπτικο,παρα τον ογκο του,ενδεχομενως η μαλλον ασφαλως,θα εχει λαθεμενες εκτιμησεις και σε καμμια περιπτωση δεν φιλοδοξει να γινει ιδεολογικος γνωμονας (Μανιφεστο) για τους Αρβανιτες,για τους Ελληνες.Δεν πιστευω στα αλανθαστα και λατρευω τα λαθη των ερευνητων,οταν εχουν εξαντλησει τα ορια της προσπαθειας τους και του αυτοσεβασμου τους.Μια λαθεμενη εκτιμηση,μια λαθεμενη ερευνητικη προσπαθεια,μπορει να οδηγησει εναν μελλοντικο ερευνητη σε τρομερες ανακαλυψεις.
Ενα βιβλιο ερευνας,χωρις λαθη,ειναι ενα στειρο βιβλιο.Σε καμμια περιπτωση,δεν θα «γεννησει» ενα αλλο βιβλιο.
Το βιβλιο λοιπον αυτο ασφαλως θα εχει λαθη,παντα ομως τοσα,ωστε να μη χανει την ομορφια και την αξια της επαναστατικης ερευνητικης προσπαθειας,σαν συνολο.
Οσον αφορα την προσφατη ιστορια των Αρβανιτων σε σχεση με τη Νεα Ελλαδα και τον αγωνα του '21,η μελετη περιοριζεται ν'αποκαλυψει αγνωστες και παρεξηγημενες πτυχες και να ερμηνευσει γεγονοτα,ανερμηνευτα ως τα τωρα απο τους ιστορικους,που διαχωρησαν πλασματικα τους Ελληνες απο τους Αρβανιτες,δημιουργωντας ενα κενο,που το καλυψαν με συναισθηματικες η φανταστικες υποθεσεις.
Το βιβλιο αυτο,το αφιερωνω στους αμεσους γεννητορες μου και σ'ολους τους αφανεις και αδικημενους προγονους μου,που διαφυλαξαν την ουσια και το περιεχομενο του Ελληνισμου,σαν ιερο πυρωμενο καρβουνο μεσα στις χουφτες τους.
Αριστειδης Κολλιας
Αθηνα Φλεβαρης του 1983.