Οι Τσιαμηδες η Τσαμηδες ειναι οι Αρβανιτες της Τσαμουριας δηλ.της Θεσπρωτιας.Οι περισσοτεροι Ελληνες και ξενοι συγγραφεις θεωρουν το ονομα παραφθορα του Θυαμηδες που σημαινει τους κατοικους της περιοχης του ποταμου Θυαμιδος (ο σημερινος Καλαμας).*
Οι Τσιαμηδες ειναι απο τους πρωτους,λενε,που προσχωρησαν στην μουσουλμανικη θρησκεια και γ'αυτο οι αλλοι Αρβανιτες δεν τους ειχαν εμπιστοσυνη.Δεν εχω αποψη πανω στο θεμα αυτο,αλλα νομιζω πως ειναι υπερβολικο να συνδεθει η ελλειψη εμπιστοσυνης μεταξυ Αρβανιτων με την αλλαγη της θρησκευτικης πεποιθησης.Οι Αρβανιτες δεν εδιναν σημασια σ'αυτα τα πραγματα.
Οι Τσιαμηδες ησαν πολυ υπερηφανοι και απο τους πρωτους που συμμαχησαν με τους χριστιανους κατα των Τουρκων στις παραμονες της Επαναστασης,χωρις να υπολογισουν καν το εμποδιο της θρησκειας.Μα αυτο δεν σημαινε πως θα ανεχονταν να τους αλλαξουν με το ζορι τα οποια θρησκευτικα τους πιστευω.Μετα την απελευθερωση,καθως θα δουμε οι Αρβανιτες μουσουλμανοι των ελευθερωμενων περιοχων,εγιναν πολυ ανετα χριστιανοι,αλλα οι Τσαμηδες,μετα την απελευθερωση της Τσαμουριας (Θεσπρωτιας),απο τον Ελληνικο Στρατο,δεν γινονταν χριστιανοι.Το Ελληνικο κρατος στα πλαισια των ανταλλαγων των πληθυσμων με την Τουρκια,τους πιεσε να φυγουν,οσοι δεν ησαν χριστιανοι,και να πανε στην Τουρκια,μα οι Τσιαμηδες δεν δεχονταν να εγκαταλειψουν την πατριδα τους.Οι ανθρωποι ησαν μουσουλμανοι στο θρησκευμα,και οχι Τουρκοι στο αιμα,αλλα θανασιμοι και προαιωνιοι εχθροι των Τουρκων της Μ.Ασιας,ανεξαρτητως θρησκευματος...Τελικα καταφεραν να εξαιρεθουν απο την ανταλλαγη και να παραμεινουν στη Πατριδα τους.
Δεν γνωριζω λεπτομερειες των κατοπινων σχεσεων των μουσουλμανων Τσιαμηδων με το επισημο Ελληνικο Κρατος και ειδικα με τον ανωτερο κληρο και τους Δεσποταδες,αλλα ειναι πολυ λογικο να υποθεσει κανεις πως θα αντιμετωπισαν οι ανθρωποι,οσα αντιμετωπισαν οι Ελληνες και οι Ιλλυριοι,απο τους χριστιανους της Ανατολης,στα πρωτα χρονια του Βυζαντιου.
Παντως οι Τσιαμηδες-καθως αλλωστε και ολοι οι Αρβανιτες-ειναι δυνατο να αλλαξουν θρησκεια,αλλα ποτε δεν δεχονται να τους την επιβαλλουν η να υποτιμουν την θρησκεια που ειδη εχουν.
Δημιουργηθηκε διασταση των Τσιαμηδων με την Ελληνικη πολιτεια και πραγματι αποτελεσαν ενα εχθρικο συνολο μεσα στην Ελληνικη επικρατεια,ευαλωτο σε ξενες και υπουλες προπαγανδες σαν αυτη της Φασιστικης Ιταλιας του Μουσολινι.Ηρθαν σε συγκρουση με την Ελληνικη πολιτεια και αναγκαστηκαν να φυγουν σχεδον ολοι οι μουσουλμανοι και να περασουν στην Αλβανια,οπου υπηρχε θρησκευτικη Ελευθερια την εποχη αυτη.Αλλωστε ο βασικος λογος που ιδρυθηκε το νεο Αλβανικο κρατος ηταν αυτος:Να μην καταπιεζεται η θρησκευτικη πιστη κανενος και ολες οι θρησκειες να ειναι σεβαστες και ισοτιμες.
Οι Ηρωικοι Τσιαμηδες που συνεδεσαν επανειλλημενα την ιστορια τους και την δραση τους με αγωνες κατα των Τουρκων,εξωθηθηκαν σε μια εντελως αντιδραστικη σταση και εγκατελειψαν την Ελλαδα,αφηνοντας ομως εντονα την σφραγιδα τους,με τα ανεπαναληπτα ομορφα τραγουδια τους και τον πιο λεβεντικο Ελληνικο χορο τους,τον Τσιαμικο.
(Βλπ.για Τσαμηδες στο «Στρατηγος Παγκαλος» και Χ.Περραιβο.)
*Βλπ.«Πελασγικα,λεξεις,ονοματα,ετυμολογησεις» για Σαμη στην Κεφαλονια-το δασωδες μερος γεματο ελατα-Σαμνιται,οι Πελασγοι της Λακωνικης αλλα και τσαμ-ι στην αλβανικη που σημαινει ελατο (η καθ'ολα ορεινη περιοχη των Τσαμηδων).«Σαμους καλεισθαι τα υψη οι αρχαιοι» Στραβων 457.Σαμνιον και Σαμνιτης χωρα ελεγαν οι αρχαιοι τις ορεινες και δασωδεις περιοχες μετα ελατων.(Ιακωβος Θωμοπουλος «Πελασγικα»).
ΒΛΕΠΕ:Τσάμηδες
