Δημοτικη μουσικη σε διαφορες περιοχες: 4) Αρβανίτικα και βλάχικα τραγούδια
Από Κιθάρα wiki
Σημείωση:Καθως το άρθρο που θα ακολουθήσει του παρόντος θα αναφέρεται στη βλάχικη μουσικη και εφόσον η ενοτητα για την αρβανίτικη μουσικη ολοκληρώθηκε*, παραθέτονται κάποια αρβανιτικα τραγούδια ως επιλογος των προηγούμενων άρθρων, αλλά και κάποια βλάχικα ως πρόλογος για την επομενη ενότητα της δημοτικης μουσικής, η οποία θα αναφέρεται στη βλάχικη παράδοση.
Τραγούδια αρβανίτικα Στερεάς Ελλάδας και Πελοποννήσου(Μετεφρασμένα στα ελληνικά)
________________________________________________
Ra kambana e Papandisë
Χτύπησε η καμπάνα της Υπαπαντής,
σήκω κοπελιά να πας στην εκκλησία
Χτύπησε η καμπάνα δύο-τρεις φορές,
σήκω κοπελιά να βάλεις το μαντήλι.
Έλα να σε φιλήσω μιά φορά,
τώρα που έχω πιει κρασί.
Έλα τώρα, τώρα δα,
που λείπει η μάνα (σου) στο χορό στην πλατεία.
Να με φιλήσεις όσο θέλεις,
μόνο μην το πεις πουθενά.
______________________________________________
Do ta pres kocidhetë
Θα σου τις κόψω τις κοτσίδες,
να στις πετάξω στα σκίνα.
Θα σου τις κόψω τις μακριές κοτσίδες,
αλλά ντρέπομαι τον πατέρα σου.
Καλέ, κοτσίδες στριμένες,
αχ! πολλά σού 'χω μαζεμένα.
Καλέ, κοτσίδες φιδιού
μακάρι να σε είχα αγκαλιά.
______________________________________________
Πασχαλιάτικα κάλαντα της Υδρας:
Τρεις αδερφές με τα μαλλιά ξέπλεκα
κλαίνε τον αδερφό τον πεθαμένο.
Μάζευαν τα λουλουδάκια της γης
να του τα βάλουν γύρω στην κεφαλή.
Μάζευαν τα λουλουδάκια του βουνού
να του τα βάλουν γύρω στο μνήμα.
Εκεί πέρα έρχεται αντάρα.
η Παναγία κλαίγοντας,
με κλάματα και με φωνές,
που σταύρωσαν τον Μονογενή.
Τον Μονογενή, το μόνο (της) κλωνάρι,
αυτό το παιδί, αυτό το βλαστάρι.
Ποιος σε χτύπησε μωρέ ζωή μου?
Αυτοί οι Τούρκοι και οι Εβραίοι.
Κοίτα μου, μάνα, τους αγκώνες,
τα καρφιά και τις περόνες.
Κοίτα μου μάνα την καρδιά,
το καρφί και την περόνη.
Μονογενή με σταύρωσαν,
την καρδιά μου την κάρφωσαν.
____________________________________________________
ΒΛΑΧΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ(σε ελληνικη αποδοση)
Η ΒΛΑΧΑ Η ΕΜΟΡΦΗ
Αφήνω γεια στις έμορφες και γεια στις μαυρομάτες
νεγώ πάω στα Γιάννενα, στου Μπέη το σαράι.
Βρίσκω τον Μπέη λούζονταν σε μια χρυσή λεκάνη.
Καλημέρά σου Μπέη μου. Καλώς την βλάχα που ρθε.
Νεγώ είμαι η βλάχα η έμορφη στον κόσμο ξακουσμένη
που ΄χω τα χίλια πρόβατα, τα πεντακόσια γίδια
στο ΄να βουνό τα πρόβατα στ΄ άλλο βουνό τα γίδια.
Βάζουν ν’ αρμέξν τα πρόβατα, αρμέγουν και τα γίδια
και στον αφρό του γάλατος πλένονται οι μαυρομάτες.
Η μια πλένει τους άρρωστους κι η άλλη τους λαβωμένους
κι η τρίτη η μικρότερη τους αρραβωνιασμένους
_______________________________________________________
ΠΟΤΕ ΘΑ ΡΘΕΙ Η ΑΝΟΙΞΗ
Πότε θα ΄ρθει η άνοιξη, το Μάη, το καλοκαίρι
να βγουν οι βλάχοι στα βουνά, να βγουν οι βλαχοπούλες;
Να βγουν τα λάια πρόβατα εκεί ψηλά στη Φτέρη
να βγουν τα λάια πρόβατα με τα αργυρά κουδούνια
να βγω και γω ο μαύρος μου με το άλογο καβάλα;
Να πάρω δίπλα τα βουνά, δίπλα τα κορφοβούνια
να πιω νερό απ’ την πηγή να γιάνω την πληγή μου;
_______________________________________________________
ΤΡΕΙΣ ΠΕΡΔΙΚΟΥΛΕΣ ΚΑΘΟΝΤΑΙ
Τρεις περδικούλες κάθονται, στον Όλυμπο στη ράχη
μοιρολογούσαν κι έκλαιγαν, μοιρολογάν και λένε.
Εσείς πουλιά πετούμενα που πάτε στον αέρα
να πάτε και στη Τζόρτζαινα, Ναούμη τη γυναίκα.
Να μην τα πλέξει τα μαλλιά, κοσί να μην τα φτιάξει.
Να μην τα βάλει τα φλουριά, να μην τα καμαρώνει.
Ναούμη τον βαρέσανε στου Διάκου το νταβούρι.
________________________________________________________
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
α) Η πίστη, η υπομονή, η επιμονή και η αγάπη είναι αρετές που εκφραζονται στα βλάχικα τραγούδια καθώς οι βλάχοι μαθημένοι μέσα στη φύση ανέπτυξαν ένα ιδιαίτερο συναισθηματικό δέσιμο μαζι της. Οι βλάχοι ηταν μεγαλοι κτηνοτρόφοι, σπουδαίοι έμποροι αλλά και καλλιτέχνες. Πολλοι απο αυτους μαλιστα ξενιτευτηκαν και το γεγονος αυτο εκφραζεται σε βλάχικα τραγουδια.
β) Η υπερηφάνεια, ο ερωτισμός, η σκωπτική διάθεση αλλα κυρίως η ατομικη αξιοπρέπεια και ελευθερία (που θεωρουνταν το μεγιστο των αγαθων στις αρβανίτικες κοινωνίες), ειναι στοιχεία που εκφράζονται μεσα στα αρβανιτικα τραγούδια. Οι αρβανιτες υπήρξαν παντα ανθρωποι ιδιαιτερα σκληροτραχηλοι για αυτο και θεωρουνταν κατεξοχην πολεμιστές(Πελοποννησος, Αττικη) και οι καλυτεροι καπετανιοι (Υδρα, Σπετσες, Ανδρος).
wiki.kithara.gr/Δημοτικη_μουσικη_σε_διαφορες_περιοχες:_4)_Αρβανίτικα_και_βλάχικα_τραγούδια