http://ellines-albanoi.blogspot.gr/2014/02/byron-and-albanians.html
o Λόρδος Βύρων στην μητέρα του, Catherine Gordon Byron
Πρέβεζα, 12 Νοεμβρίου 1809
«Η Υψηλότης του είναι 60 ετών, πολύ παχύς και όχι ψηλός, αλλά με ωραίο πρόσωπο, φωτεινά γαλάζια μάτια και άσπρη γενειάδα, οι τρόποι του είναι πολύ ευγενικοί και ταυτόχρονα έχει εκείνη την αξιοπρέπεια που βρίσκω γενικά ανάμεσα στους Τούρκους. Η εμφάνιση του δείχνει οτιδήποτε άλλο εκτός από τον αληθινό χαρακτήρα του, γιατί είναι ένας αμείλικτος τύραννος, ένοχος για τις πιο φριχτές ωμότητες, πολύ γενναίος, και στρατηλάτης τόσο καλός ώστε αποκαλείται "ο μωαμεθανός Βοναπάρτης". Ο Ναπολέων του πρότεινε δυο φορές να τον κάνει βασιλιά της Ηπείρου, αυτός όμως προτιμά το αγγλικό ενδιαφέρον και απεχθάνεται τους γάλλους, όπως μου είπε ο ίδιος, είναι τόσο σπουδαίος ώστε τον φλερτάρουν επίμονα και οι δύο, γιατί οι Αλβανοί είναι πιο εμπειροπόλεμοι υπήκοοι του σουλτάνου, αν και ο Αλής μόνο κατ' όνομα είναι υποτελής στην Πύλη. Στάθηκε δεινός πολεμιστής, αλλά όσο πετυχημένος, άλλο τόσο βάρβαρος είναι, αφού ψήνει τους στασιαστές κλπ. κλπ. Ο Βοναπάρτης του έστειλε μια ταμπακέρα με την εικόνα του [.] μου είπε ότι η ταμπακέρα ήταν μια χαρά, αλλά την εικόνα προτιμούσε να την αγνοεί, γιατί δεν του άρεσε ούτε αυτή ούτε το πρωτότυπο. Η ιδέα του ότι μπορείς να κρίνεις την καταγωγή ενός ανθρώπου από τα αυτιά, τα χέρια κλπ. ήταν αρκετά παράξενη. Εμένα μου στάθηκε πράγματι σαν πατέρας, μου έδωσε συστατικά γράμματα, φρουρούς, και μου έκανε κάθε δυνατή διευκόλυνση. Οι επόμενες συνομιλίες μας αφορούσαν τον πόλεμο και τα ταξίδια, την πολιτική και την Αγγλία. Φώναξε τον Αλβανό στρατιώτη που με φροντίζει και του είπε να με προσέχει σαν τα μάτια του. Λέγεται Βασίλι και είναι γενναίος, άτεγκτα τίμιος και πιστός όπως όλοι οι Αλβανοί, που είναι όμως ωμοί, αν και όχι ύπουλοι κι έχουν αρκετά ελαττώματα, αλλά όχι μικροψυχία. Από την άποψη της έκφρασης του προσώπου είναι ίσως η ωραιότερη ράτσα του κόσμου, οι γυναίκες τους είναι κι αυτές όμορφες πότε πότε, αλλά τις μεταχειρίζονται σαν σκλάβες, τις δέρνουν και κοντολογίς είναι σκέτα υποζύγια, οργώνουν, σκάβουν και σπέρνουν, τις είδα να κουβαλάνε ξύλα και μάλιστα να επισκευάζουν τις δημοσιές, οι άνδρες είναι όλοι στρατιώτες, ο πόλεμος και το κυνήγι είναι οι μόνες ασχολίες τους, οι γυναίκες είναι οι ξωμάχοι, πράγμα που στο κάτω κάτω δεν είναι μεγάλη ταλαιπωρία σ' ένα τόσο θελκτικό κλίμα...»
«Μου αρέσουν πολύ οι Αλβανοί, δεν είναι όλοι Τούρκοι, μερικές φυλές είναι χριστιανικές, αλλά η θρησκεία τους δεν επηρεάζει πολύ τις συνήθειες ή τη συμπεριφορά τους, θεωρούνται τα καλύτερα στρατιωτικά σώματα στην τουρκική υπηρεσία.Κατά τη διαδρομή μου έμεινα δυο μέρες την πρώτη φορά και τρεις την δεύτερη σ' έναν στρατώνα στη Σαλόρα και ποτέ δεν συνάντησα στρατιώτες τόσο υποφερτούς, παρόλο που έζησα από κοντά τις φρουρές του Γιβραλτάρ και της Μάλτας και χόρτασε το μάτι μου ισπανικά, γαλλικά, σικελικά και βρετανικά στρατεύματα, δεν μου έκλεψαν τίποτε και με προσκαλούσαν πάντα να μοιραστώ το φαγητό και το γάλα τους. Δεν πάει μια βδομάδα που ένας Αλβανός φύλαρχος (κάθε χωριό έχει το φύλαρχό του, που λέγεται προεστός), αφού μας βοήθησε να βγούμε από την τουρκική γαλέρα που κινδύνευε, αφού μας τάισε και φιλοξένησε τη συνοδεία μου που την αποτελούσαν ο Fletcher, ένας Έλληνας, δύο Αλβανοί, ένας Έλληνας παπάς και ο συνταξιδιώτης μου κ. Hobhouse11, αρνήθηκε οποιαδήποτε αμοιβή και ζήτησε μόνον ένα σημείωμα που να βεβαιώνει ότι με υποδέχτηκε καλά, και όταν τον πίεσα να δεχτεί λίγα τσεκίνια απάντησε "Όχι, θέλω να μ' αγαπάς, όχι να με πληρώσεις.»
http://allilografia.blogspot.com/2007/05/o-catherine-gordon-byron.html
