http://ellines-albanoi.blogspot.gr/2014/02/arnaut.html
Ο ιδρυτής της Αιγυπτιακής δυναστείας Μωχάμετ Άλυ γεννήθηκε στην Καβάλα το 1769. Από μικρός έμεινε ορφανός και υιοθετήθηκε απ' τον φρούραρχο της Καβαλας, ο οποίος τον πάντρεψε με μια πλούσια συγγενή του και τον προώθησε στη στρατιωτική ιεραρχία. Παράλληλα ασχολήθηκε με το εμπόριο του καπνού. Το 1817 ίδρυσε στην Καβάλα ένα τεράστιο οικοδόμημα, το Ιμαρέτ, ως ιεροδιδασκαλείο αρχικά κι αργότερα ως φιλανθρωπικό ίδρυμα. Ο Μωχάμετ Άλυ αντέδρασε ενεργά στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. Ωστόσο, η εκστρατεία του εναντίον της επαναστατημένης Ελλάδας δεν θα μπορούσε να τον κατατάξει στους μισέλληνες, μια και η στάση που επέδειξε απέναντι στους Έλληνες της Αιγύπτου υπήρξε ιδιαίτερα φιλική. Ποτέ δε λησμόνησε τη γενέτειρά του. Όσοι συμπατριώτες του Καβαλιώτες κατέφευγαν στην Αίγυπτο, έβρισκαν προστασία. Ο Μεχμέτ Αλή πέθανε στην Αλεξάνδρεια στις 2 Αυγούστου 1849, σε ηλικία 80 ετών και κηδεύτηκε με αφάνταστες εκδηλώσεις πένθους όλων των κατοίκων.
Ο Μωχάμετ Άλι, τουρκαλβανός από την Καβάλα, διοίκησε την Αίγυπτο από το 1805 ως το 1848 και κατά την περίοδο που άρχισαν να εγκαθίστανται ομαδικά οι Έλληνες στην επικράτειά του, είχε αρχίσει μία διαδικασία ανεξαρτητοποίησης της Αιγύπτου από τον Σουλτάνο.
Την περίοδο 1830-1881, οπότε σημειώνεται το πρώτο κύμα μαζικής μετανάστευσης Ελλήνων στην Αίγυπτο, αρχίζει και η οργάνωση του ελληνισμού της Αιγύπτου σε συλλόγους και κοινότητες. Γρήγορα δημιουργήθηκαν σχολεία, εκκλησίες και νοσοκομεία
Εκεί που διέπρεψαν οι συμπατριώτες μας στην Αίγυπτο, ήταν οι τομείς του εμπορίου, της γεωργίας, της βιομηχανίας και των τραπεζών. Έμειναν στην ιστορία αρκετές ελληνικές οικογένειες που διέπρεψαν στην Αίγυπτο, όπως των αδελφών Τοσίτσα, Μπενάκη, Στουρνάρα, Ζιζίνια, Αβέρωφ, Τσανακλή, Ντ΄ Αναστάση, Καζούλη, Ζερβουδάκη κ.α. Με προσπάθειες της οικογένειας Τοσίτσα, που είχε την επιστασία των εμπορικών σχέσεων μεταξύ Ελλάδος και Αιγύπτου, λειτούργησε το πρώτο ελληνικό προξενείο στην Αλεξάνδρεια και στη συνέχεια στο Κάϊρο, στο Πορτ-Σάϊντ, τη Μανσούρα κ.α.
Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, το 80% της αιγυπτιακής οικονομικής ζωής, κινούνταν από Έλληνες. Οι οποίοι ασχολήθηκαν ιδιαίτερα με τη βιομηχανία του βάμβακος, όπως οι Ράλλης, Βασιλόπουλος, Μπενάκης, Κάρταλης, Ζεμπίνης, Ροδοκανάκης, Πελαβάκης κ.α. Το ίδιο συνέβη στη βαμβακοκαλλιέργεια, στην αμπελουργία, στην παραγωγή και εμπορία καπνού, στη βιομηχανία οινοπνευματωδών, το καπνεμπόριο κ.α.
Τέλος, πρέπει να αναφερθεί ότι η πρώτη Τράπεζα στην Αίγυπτο, ήταν αυτή που δημιούργησε η οικογένεια Συναδινού με την επωνυμία «Αγγλο-Αιγυπτιακή Τράπεζα», ενώ από Έλληνες δημιουργήθηκαν και η «Τράπεζα της Αλεξανδρείας» καθώς και η «Γενική Τράπεζα της Αλεξάνδρειας».
Είναι γνωστή, εξάλλου, η πνευματική ακμαιότητα του ελληνισμού της Αιγύπτου εκείνη την περίοδο, η σημαντική πνευματική και καλλιτεχνική δημιουργία. Πολλά θέατρα και κινηματογράφοι ήταν ελληνικά, ενώ το 1860 εκδόθηκε και το πρώτο περιοδικό έντυπο στα ελληνικά, για να ακολουθήσουν αμέσως μετά πολλά περιοδικά, όπως τα «Γράμματα» και η «Νέα Ζωή».
Η πνευματική ζωή των Αιγυπτιωτών Ελλήνων, καταύγαζε και την μητροπολιτική Ελλάδα, με κορυφαίο το μεγάλο της τέκνο, τον Κωνσταντίνο Καβάφη, ενώ υπήρξαν και πολλοί άλλοι διανοούμενοι, όπως ο πεζογράφος Νίκος Νικολαίδης, ο Στρατής Τσίρκας, ο Τίμος Μαλάνος, ο Πέτρος Μάγνης, η Μαρία Ιορδανίδου. Επίσης, καλλιτεχνικοί δημιουργοί, όπως οι ζωγράφοι Κ. Παρθένης και Δ. Λίτσας, οι γλύπτες Α. Λαζαρίδης και Θ. Θωμόπουλος και στο χώρο της μουσικής οι Τζίνα Μπαχάουερ, ο Μάνος Λοίζος και ο Γιάννης Χρήστου.
Η παρακμή της ισχυρής μέχρι τότε παρουσίας του ελληνισμού της Αιγύπτου, ήρθε με την επανάσταση του 1952, όταν η κυβέρνηση Νάσερ, εθνικοποίησε τη βιομηχανία βάμβακος, γεγονός που οδήγησε πρώτους τους μεγάλους Έλληνες επιχειρηματίες να εγκαταλείψουν την Αίγυπτο. Η επέκταση των εθνικοποιήσεων και σε άλλους κλάδους της οικονομίας, αλλά και η έκρυθμη κατάσταση που δημιουργήθηκε σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο, μετά την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, κορύφωσε τη φυγή του αιγυπτιώτη ελληνισμού.
Διακρίθηκε στις πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον του Ναπολεόντα Βοναπάρτη (1798-99) στην Αίγυπτο. Το 1805 κατέλαβε, με την έγκριση του σουλτάνου Σελίμ Γ΄, το αξίωμα του αντιβασιλιά (Βαλή) της Αιγύπτου με το βαθμό του πασά. Το 1817 ίδρυσε στην Καβάλα ένα τεράστιο οικοδόμημα, το Ιμαρέτ, ως ιεροδιδασκαλείο αρχικά κι αργότερα ως φιλανθρωπικό ίδρυμα. Ο Μωχάμετ Άλυ, πειθαρχώντας στις υποδείξεις του επικυρίαρχου του σουλτάνου Μαχμούτ Β',αντέδρασε ενεργά στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 και συμφώνησε στην εκστρατεία (1824-27) του γιου του Ιμπραήμ εναντίον της Πελοποννήσου. Το μόνο κέρδος του από την εκστρατεία αυτή ήταν η προσάρτηση στην Αίγυπτο της Κρήτης (ως το 1841) και της Θάσου (που παρέμεινε Αιγυπτιακή ως το 1908). Ωστόσο, η εκστρατεία του εναντίον της επαναστατημένης Ελλάδας δεν θα μπορούσε να τον κατατάξει στους μισέλληνες, μια και η στάση που επέδειξε απέναντι στους Έλληνες της Αιγύπτου υπήρξε ιδιαίτερα φιλική. Στη διάρκεια της βασιλείας του κατόρθωσε, μέσα σε λίγα χρόνια, να βάλει τα θεμέλια της αναδιοργάνωσης του κράτους του Νείλου σε όλους τους τομείς. Ποτέ όμως δε λησμόνησε τη γενέτειρά του. Όσοι συμπατριώτες του Καβαλιώτες κατέφευγαν στην Αίγυπτο, έβρισκαν προστασία.Ο Μεχμέτ Αλή πέθανε στην Αλεξάνδρεια στις 2 Αυγούστου 1849, σε ηλικία 80 ετών και κηδεύτηκε με αφάνταστες εκδηλώσεις πένθους όλων των κατοίκων.
Η εγκατάσταση Ελλήνων στην Αίγυπτο, πριν από το 19ο αιώνα, ήταν μεμονωμένη. Όμως, η άσχημη οικονομική κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα τις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα, τότε που η χώρα μας έκανε τα πρώτα της βήματα ως ανεξάρτητο κράτος, ύστερα από τη νικηφόρα επανάσταση του 1821, έκανε μεγάλο αριθμό Ελλήνων να εγκατασταθούν στην Αίγυπτο. Και στην επιλογή τους αυτή, φαίνεται ότι βοήθησαν και τα ευεργετικά μέτρα που είχε λάβει ο για μία τεσσαρακονταετία διοικητής της Αιγύπτου, Μωχάμετ Άλι, προσπαθώντας να ενθαρρύνει την εγκατάσταση ξένων εμπόρων.
 |
Οι έλληνες μαθητές της Αμπετείου Σχολής στο Κάιρο
|
Και στο πλαίσιο αυτό, δεν εμπόδισε τις δραστηριότητες των Αιγυπτιωτών Ελλήνων προς υποστήριξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της Ελλάδος. Έτσι, σύμφωνα με ορισμένες πηγές, όταν το Μάϊο του 1820 έφτασε στην Αίγυπτο ο αξιωματικός της Φιλικής Εταιρείας, Αντώνιος Πελοπίδας, για να μυήσει και να οργανώσει τους Έλληνες της Αιγύπτου, ο Μωχάμετ Άλι, παρ΄ ότι πληροφορήθηκε το σκοπό της επίσκεψής του, δεν εμπόδισε το έργο του.
Υπάρχει και μία άλλη παράμετρος που εξηγεί την ελληνική μετανάστευση στην Αίγυπτο. Σύμφωνα με τον καθηγητή Ευθ. Σουλογιάννη, μετά την πτώση του Μεσολογγίου και την κατοχή της Πελοποννήσου από αιγυπτιακά στρατεύματα, περίπου 12.000 γυναικόπαιδα, αλλά και αρκετοί άνδρες, πουλήθηκαν σε παζάρια της Αιγύπτου και της Μέσης Ανατολής. «Οι δούλοι αυτοί, είτε εξαφανίστηκαν, είτε αποτέλεσαν τον πυρήνα για την ανάπτυξη τω ν ελληνικών παροικιών της Αιγύπτου τον 19ο αιώνα».
Υπάρχει και μία άλλη παράμετρος που εξηγεί την ελληνική μετανάστευση στην Αίγυπτο. Σύμφωνα με τον καθηγητή Ευθ. Σουλογιάννη, μετά την πτώση του Μεσολογγίου και την κατοχή της Πελοποννήσου από αιγυπτιακά στρατεύματα, περίπου 12.000 γυναικόπαιδα, αλλά και αρκετοί άνδρες, πουλήθηκαν σε παζάρια της Αιγύπτου και της Μέσης Ανατολής. «Οι δούλοι αυτοί, είτε εξαφανίστηκαν, είτε αποτέλεσαν τον πυρήνα για την ανάπτυξη τω ν ελληνικών παροικιών της Αιγύπτου τον 19ο αιώνα».
 |
Ελληνική εκδήλωση με πλήθος κόσμου την περίοδο ακμής του Ελληνισμού της Αιγύπτου
|
 |
Τα εργοστάσια της Ελληνικής Ιδιοκτησίας ζυθοποιίας «Τown Brewery» στην Αλεξάνδρεια
|
 |
Αναμνηστική πλάκα για τα 150 χρόνια της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξάνδρειας, που γιορτάστηκαν το 1993
|
 |
Το Ελληνικό Προξενικό Κακουργιοδικείο στην Αλεξάνδρεια το 1945. Λειτουργούσε ως ανεξάρτητη δικαστική αρχή στο πλαίσιο της Ελληνικής Κοινότητας
|
Είναι γνωστή, εξάλλου, η πνευματική ακμαιότητα του ελληνισμού της Αιγύπτου εκείνη την περίοδο, η σημαντική πνευματική και καλλιτεχνική δημιουργία. Πολλά θέατρα και κινηματογράφοι ήταν ελληνικά, ενώ το 1860 εκδόθηκε και το πρώτο περιοδικό έντυπο στα ελληνικά, για να ακολουθήσουν αμέσως μετά πολλά περιοδικά, όπως τα «Γράμματα» και η «Νέα Ζωή».
 |
|
Οι έλληνες μαθητές της Αμπετείου Σχολής στο Κάιρο
|
 |
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος σε επίσκεψή του στις πυραμίδες της Γκίζας στις 24 Απριλίου 1915
|
Στο διάστημα 1957-1962, το 70% των Αιγυπτιωτών Ελλήνων, εγκατέλειψαν τη χώρα. Από αυτούς, 50.000 κατευθύνθηκαν προς την Ελλάδα και άλλες 50.000 περίπου προς τη Νότια Αφρική και άλλες χώρες της Αφρικής. Παρέμειναν τότε περίπου 20.000 άτομα, για να μείνουν τελικά τα τελευταία χρόνια περίπου 2.000 Έλληνες.
Στην Αίγυπτο, φαίνεται ότι γίνεται μια σοβαρή προσπάθεια να αναθερμανθούν οι «ιστορικοί δεσμοί» για να διερευνηθούν οι ελληνοαιγυπτιακές σχέσεις. Στο πλαίσιο αυτό, σημειώνεται και κάποια αναθέρμανση του ελληνικού στοιχείου στο μέλλον.
Στην Αίγυπτο, φαίνεται ότι γίνεται μια σοβαρή προσπάθεια να αναθερμανθούν οι «ιστορικοί δεσμοί» για να διερευνηθούν οι ελληνοαιγυπτιακές σχέσεις. Στο πλαίσιο αυτό, σημειώνεται και κάποια αναθέρμανση του ελληνικού στοιχείου στο μέλλον.
 |
Οι μαθήτριες του «Αχιλλοπούλειου» παρελαύνουν σε σχολικές επιδείξεις στα μέσα της δεκαετίας του ’50, στο κοινοτικό στάδιο της Αλεξάνδρειας
|
Και αρκετοί είναι αυτοί που εκτιμούν, ότι ο ελληνισμός της Αιγύπτου, κατ’ εξαίρεσιν, έχει μέλλον. Με το σκεπτικό που αναπτύσσεται σχετικά, η Αλεξάνδρεια εδώ είναι η πύλη της Αφρικής προς την Ευρώπη και είναι κοντά μας.
 |
Τελετή περιφοράς των λειψάνων της Αγ. Αικατερίνης στην Ιερά Μονή Σινά
|
Τα τελευταία χρόνια, έχουν γίνει από Έλληνες, εντός Αιγύπτου, αρκετές επενδύσεις σε διάφορους τομείς με σημαντικά αποτελέσματα και πολύ θετικές προοπτικές. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται ο όμιλος Βαρδινογιάννη, ο οποίος επιχειρεί και γεωτρήσεις για πετρέλαιο και ο ιδιοκτήτης της Χαρτοποιίας Θράκης, κ. Ζερίτης. Η επιχείρηση του κ. Ζερίτη με την επωνυμία «Flora-Pyramis», έχει έντονη την παρουσία της στην αιγυπτιακή αγορά (παράγει χαρτομάνδηλα, χαρτιά κουζίνα ακόμη και χαρτί υγείας παρά τη θρησκευτική αντίληψη και νοοτροπία των Αιγυπτίων).
Ο ιδρυτής της Αιγυπτιακής δυναστείας Μωχάμετ Άλυ γεννήθηκε στην Καβάλα το 1769. Από μικρός έμεινε ορφανός και υιοθετήθηκε απ' τον φρούραρχο της Καβαλας, ο οποίος τον πάντρεψε με μια πλούσια συγγενή του και τον προώθησε στη στρατιωτική ιεραρχία. Παράλληλα ασχολήθηκε με το εμπόριο του καπνού. Το 1817 ίδρυσε στην Καβάλα ένα τεράστιο οικοδόμημα, το Ιμαρέτ, ως ιεροδιδασκαλείο αρχικά κι αργότερα ως φιλανθρωπικό ίδρυμα. Ο Μωχάμετ Άλυ αντέδρασε ενεργά στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. Ωστόσο, η εκστρατεία του εναντίον της επαναστατημένης Ελλάδας δεν θα μπορούσε να τον κατατάξει στους μισέλληνες, μια και η στάση που επέδειξε απέναντι στους Έλληνες της Αιγύπτου υπήρξε ιδιαίτερα φιλική. Ποτέ δε λησμόνησε τη γενέτειρά του. Όσοι συμπατριώτες του Καβαλιώτες κατέφευγαν στην Αίγυπτο, έβρισκαν προστασία. Ο Μεχμέτ Αλή πέθανε στην Αλεξάνδρεια στις 2 Αυγούστου 1849, σε ηλικία 80 ετών και κηδεύτηκε με αφάνταστες εκδηλώσεις πένθους όλων των κατοίκων.
Η περίπτωση του Μιχάλη Τοσίτσα
Έλληνες γιατροί και φαρμακοποιοί εμφανίζονταν να υπηρετούν στον αιγυπτιακό στρατό σε όλη τη διάρκεια της κατοχής του Σουδάν που διήρκεσε από το 1821 έως 1885. Όταν το 1839 ο ηγεμόνας της Αιγύπτου Μωχάμετ Άλυ επισκέφθηκε το Σουδάν στην ακολουθία του, μετείχε και ο παιδικός του φίλος Μιχάλης Τοσίτσας που ήταν μαζί του από την εποχή που ζούσαν και οι δύο στην Καβάλα. Ο Τοσίτσας είχε ακολουθήσει στον Άλυ στην Αίγυπτο όπου και απέκτησε μεγάλη περιουσία.
http://www.corfunews.eu/omogeneia/africa/ellinismos-afriki.html
Ο Μιχαήλ Τοσίτσας (1787 -1856), Έλληνας εθνικός ευεργέτης.Γεννήθηκε στο Μέτσοβο της Ηπείρου. Η μόρφωσή του δεν έχει να μας παρουσιάσει τίποτα το αξιόλογο. Στοιχειώδη πράγματα, όπως άλλωστε και οι περισσότεροι άνθρωποι του καιρού του. Ο πατέρας του είχε βιοτεχνία γουναρικών στη Θεσσαλονίκη και πήγε κι εκείνος εκεί. Αργότερα το 1806, όταν ο πατέρας του δεν μπορούσε να συνεχίσει τη δουλειά, ανέλαβε εκείνος μαζί με τα αδέλφια του. Η τύχη χαμογέλασε στο νεαρό επιχειρηματία και κατάφερε να επεκτείνει τις δουλειές του. Ίδρυσε υποκαταστήματα στη Μάλτα, στη Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, και στο Λιβόρνο. Από το 1820 εγκαταστάθηκε στην Αίγυπτο. Εκεί προσλήφθηκε τραπεζίτης από το Μωχάμετ Άλι, τότε αντιβασιλιά της Αιγύπτου. Κατάφερε ν' αποκτήσει την εύνοια και την εμπιστοσύνη του και αργότερα διαχειριζόταν τα κτήματά του. Σ' αντάλλαγμα των υπηρεσιών του αυτών ο Μωχάμετ Άλι του έδωσε τεράστιες εκτάσεις για να καλλιεργεί βαμβάκι κι έτσι έγινε ένας από τους πιο ισχυρούς γαιοκτήμονες της περιοχής. Με την περιουσία που απόκτησε εκεί βοήθησε την ελληνική επανάσταση με κάθε μέσο και με χρήματα και ιδρύοντας σχολεία, νοσοκομεία και εκκλησίες.
Το 1854, όταν διακόπηκαν οι Ελληνοτουρκικές σχέσεις, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Αίγυπτο οπότε τον βρίσκουμε εγκαταστημένο στην Αθήνα. Μετά το θάνατό του άφησε σημαντικά ποσά από την περιουσία του στο Πολυτεχνείο, στο Πανεπιστήμιο και στο Αρσάκειο, καθώς και σε διάφορα φιλανθρωπικά ιδρύματα. Στο Μέτσοβο ιδρύθηκε το 1947 από ένα συνώνυμο απόγονό του το Τοσίτσειο Ίδρυμα. Ο ιδρυτής άφησε γι' αυτό το σκοπό όλη του την περιουσία, περίπου 8.000.000 ελβετικά φράγκα.
http://www.livepedia.gr/index.php/Τοσίτσας
Οι Έλληνες στην Αίγυπτο αποκτούσαν εθνική και συγχρόνως παροικιακή αντίληψη και νοοτροπία. Όπως και στην υπόλοιπη Αφρική, συνήθισαν σε μια μονοπωλιακή πολιτική, ιδίως κατά την εποχή του Μωχάμετ Άλυ, των διαδόχων του και της αγγλικής κατοχής. Συμμετείχαν στην εμπορική και γενικά οικονομική αναγέννηση της χώρας, ακόμη και όταν ίσχυσε η αγγλική πολιτική, γεγονός που τους ωφέλησε, με τις γνωστές βέβαια ανισότητες στα οφέλη.
http://omogeneia.ana-mpa.gr/specials/africa/part_b/egypt.htm
http://www.corfunews.eu/omogeneia/africa/ellinismos-afriki.html
Ο Μιχαήλ Τοσίτσας (1787 -1856), Έλληνας εθνικός ευεργέτης.Γεννήθηκε στο Μέτσοβο της Ηπείρου. Η μόρφωσή του δεν έχει να μας παρουσιάσει τίποτα το αξιόλογο. Στοιχειώδη πράγματα, όπως άλλωστε και οι περισσότεροι άνθρωποι του καιρού του. Ο πατέρας του είχε βιοτεχνία γουναρικών στη Θεσσαλονίκη και πήγε κι εκείνος εκεί. Αργότερα το 1806, όταν ο πατέρας του δεν μπορούσε να συνεχίσει τη δουλειά, ανέλαβε εκείνος μαζί με τα αδέλφια του. Η τύχη χαμογέλασε στο νεαρό επιχειρηματία και κατάφερε να επεκτείνει τις δουλειές του. Ίδρυσε υποκαταστήματα στη Μάλτα, στη Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, και στο Λιβόρνο. Από το 1820 εγκαταστάθηκε στην Αίγυπτο. Εκεί προσλήφθηκε τραπεζίτης από το Μωχάμετ Άλι, τότε αντιβασιλιά της Αιγύπτου. Κατάφερε ν' αποκτήσει την εύνοια και την εμπιστοσύνη του και αργότερα διαχειριζόταν τα κτήματά του. Σ' αντάλλαγμα των υπηρεσιών του αυτών ο Μωχάμετ Άλι του έδωσε τεράστιες εκτάσεις για να καλλιεργεί βαμβάκι κι έτσι έγινε ένας από τους πιο ισχυρούς γαιοκτήμονες της περιοχής. Με την περιουσία που απόκτησε εκεί βοήθησε την ελληνική επανάσταση με κάθε μέσο και με χρήματα και ιδρύοντας σχολεία, νοσοκομεία και εκκλησίες.
Το 1854, όταν διακόπηκαν οι Ελληνοτουρκικές σχέσεις, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Αίγυπτο οπότε τον βρίσκουμε εγκαταστημένο στην Αθήνα. Μετά το θάνατό του άφησε σημαντικά ποσά από την περιουσία του στο Πολυτεχνείο, στο Πανεπιστήμιο και στο Αρσάκειο, καθώς και σε διάφορα φιλανθρωπικά ιδρύματα. Στο Μέτσοβο ιδρύθηκε το 1947 από ένα συνώνυμο απόγονό του το Τοσίτσειο Ίδρυμα. Ο ιδρυτής άφησε γι' αυτό το σκοπό όλη του την περιουσία, περίπου 8.000.000 ελβετικά φράγκα.
http://www.livepedia.gr/index.php/Τοσίτσας
Οι Έλληνες στην Αίγυπτο αποκτούσαν εθνική και συγχρόνως παροικιακή αντίληψη και νοοτροπία. Όπως και στην υπόλοιπη Αφρική, συνήθισαν σε μια μονοπωλιακή πολιτική, ιδίως κατά την εποχή του Μωχάμετ Άλυ, των διαδόχων του και της αγγλικής κατοχής. Συμμετείχαν στην εμπορική και γενικά οικονομική αναγέννηση της χώρας, ακόμη και όταν ίσχυσε η αγγλική πολιτική, γεγονός που τους ωφέλησε, με τις γνωστές βέβαια ανισότητες στα οφέλη.
http://omogeneia.ana-mpa.gr/specials/africa/part_b/egypt.htm
Λίγα λογια για τον Μεχμέτ Αλή
Ο ιδρυτής της Αιγυπτιακής δυναστείας Μωχάμετ Άλυ (ή τουρκικά Μεχμέτ Αλή πασάς) γεννήθηκε στην Καβάλα το 1769.Ήταν γιος του αλβανικής καταγωγής αγροφύλακα και ''δερβέναγα'' Ιμπραήμ και πατέρας του περιβόητου Ιμπραήμ της Ελληνικής Επανάστασης. Από μικρός έμεινε ορφανός και υιοθετήθηκε απ' τον φρούραρχο της Καβαλας, ο οποίος τον πάντρεψε με μια πλούσια συγγενή του (απ' την οποία απέκτησε 5 από τα 95 του παιδιά) και τον προώθησε στη στρατιωτική ιεραρχία. Παράλληλα ασχολήθηκε με το εμπόριο του καπνού.Διακρίθηκε στις πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον του Ναπολεόντα Βοναπάρτη (1798-99) στην Αίγυπτο. Το 1805 κατέλαβε, με την έγκριση του σουλτάνου Σελίμ Γ΄, το αξίωμα του αντιβασιλιά (Βαλή) της Αιγύπτου με το βαθμό του πασά. Το 1817 ίδρυσε στην Καβάλα ένα τεράστιο οικοδόμημα, το Ιμαρέτ, ως ιεροδιδασκαλείο αρχικά κι αργότερα ως φιλανθρωπικό ίδρυμα. Ο Μωχάμετ Άλυ, πειθαρχώντας στις υποδείξεις του επικυρίαρχου του σουλτάνου Μαχμούτ Β',αντέδρασε ενεργά στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 και συμφώνησε στην εκστρατεία (1824-27) του γιου του Ιμπραήμ εναντίον της Πελοποννήσου. Το μόνο κέρδος του από την εκστρατεία αυτή ήταν η προσάρτηση στην Αίγυπτο της Κρήτης (ως το 1841) και της Θάσου (που παρέμεινε Αιγυπτιακή ως το 1908). Ωστόσο, η εκστρατεία του εναντίον της επαναστατημένης Ελλάδας δεν θα μπορούσε να τον κατατάξει στους μισέλληνες, μια και η στάση που επέδειξε απέναντι στους Έλληνες της Αιγύπτου υπήρξε ιδιαίτερα φιλική. Στη διάρκεια της βασιλείας του κατόρθωσε, μέσα σε λίγα χρόνια, να βάλει τα θεμέλια της αναδιοργάνωσης του κράτους του Νείλου σε όλους τους τομείς. Ποτέ όμως δε λησμόνησε τη γενέτειρά του. Όσοι συμπατριώτες του Καβαλιώτες κατέφευγαν στην Αίγυπτο, έβρισκαν προστασία.Ο Μεχμέτ Αλή πέθανε στην Αλεξάνδρεια στις 2 Αυγούστου 1849, σε ηλικία 80 ετών και κηδεύτηκε με αφάνταστες εκδηλώσεις πένθους όλων των κατοίκων.
Οι χρυσικοί της Νέβεσκας πλούτισαν πολύ, και ο πλούτος της Νέβεσκας έγινε μυθικός όταν οι επιτηδειότεροι επεδόθησαν, περί τις αρχές του 19ου αιώνα, επιτυχέστατα στο εμπόριο του καπνού σε Ανατολή και Δύση και του βαμβακιού στην Αίγυπτο, όπου οι Νιβεστιάνοι διατηρούσαν στενούς δεσμούς με τον Χεβίδη της Αιγύπτου Μωχάμετ Άλυ από την Καβάλα, όπως και οι ομόγλωσσοί τους Μετσοβίτες μεγάλοι εθνικοί ευεργέτες Μίχ. Τοσίτσας, Γ. Αβέρωφ, Νικ. Στουρνάρης και άλλοι βλάχοι σαν τον μέγα Πατριάρχη Αλεξανδρείας Ιερόθεο. Καπνεργοστάσια Νιβεστιάνων υπήρχαν σε Κωνσταντινούπολη, Ξάνθη, Καβάλα, Θεσσαλονίκη, Κάιρο, Αλεξάνδρεια, Λωζάννη, Βρυξέλλες, Αμβούργο, Όσλο και Στοκχόλμη.
Εκόσμησαν τη γενέτειρά τους με σχολές, εκκλησίες και άρτια υποδομή που θα εζήλευαν πολλές μεγάλες πόλεις τότε, με καλντερίμια, υπονόμους, δημοτικό φωτισμό, θεσμούς κοινωνικής αλληλεγγύης, σχολές κ.λπ. Παράλληλα, ωστόσο, μετείχαν σε όλους τους εθνικούς αγώνες πριν, κατά και μετά το Εικοσιένα.
ΙΜΠΡΑΗΜ ΠΑΣΑΣ
Αλβανός στρατηγός που γεννήθηκε το 1789 και πέθανε το 1848. Υπήρξε Αντιβασιλέας της Αιγύπτου (1848) απο τις διαπρεπέστερες ηγετικές προσωπικότητες του ισλαμικού κόσμου στις αρχές του 19ου αιώνα. Γυιός του Μωμάμετ Αλυ και της Αμινά, πλούσιας χήρας του τσορμπαζή (διοικητή) της γενέτειράς του Καβάλας, διέθετε εκπληκτική ευφυία και σπάνιες ικανότητες. Εκπαιδεύτηκε απο Ευρωπαίους οικοδιδασκάλους κα μετά το διορισμό του πατέρα του ως πασά της Αιγύπτου και τη σταθεροποίηση της θέσης του το 1805, εγκαταστάθηκε μαζί με τα άλλα μέλη της οικογένειάς του στην Αίγυπτο, από όπου εικοσάχρονος περίπου άρχισε τη δράση του.
Αλβανός στρατηγός που γεννήθηκε το 1789 και πέθανε το 1848. Υπήρξε Αντιβασιλέας της Αιγύπτου (1848) απο τις διαπρεπέστερες ηγετικές προσωπικότητες του ισλαμικού κόσμου στις αρχές του 19ου αιώνα. Γυιός του Μωμάμετ Αλυ και της Αμινά, πλούσιας χήρας του τσορμπαζή (διοικητή) της γενέτειράς του Καβάλας, διέθετε εκπληκτική ευφυία και σπάνιες ικανότητες. Εκπαιδεύτηκε απο Ευρωπαίους οικοδιδασκάλους κα μετά το διορισμό του πατέρα του ως πασά της Αιγύπτου και τη σταθεροποίηση της θέσης του το 1805, εγκαταστάθηκε μαζί με τα άλλα μέλη της οικογένειάς του στην Αίγυπτο, από όπου εικοσάχρονος περίπου άρχισε τη δράση του.
Το 1811 ο Ιμπραήμ πήρε σημαντικό διοικητικό αξίωμα και λίγο αργότερα ανέλαβε την εκκαθάριση του πασαλικίου απο εστίες αντίστασης των μαμελούκων στην περοχή της Ανω Αιγύπτου, που τη διοίκησή της κράτησε ως το 1816. Λίγο αργότερα ο σουλτάνος Μαχμούτ Β του απένειμε τον τίτλο του πασά αναγνωρίζοντας τις υπηρεσίες του. Ο Ιμπραήμ είχε ακολουθήσει τον πατέρα του στον αγώνα του εναντίον των βαχαβιτών της Αραβίας, οπαδών μιάς θρησκευτικής αίρεσης, που είχαν καταλάβει τις ιερές πόλεις Μέκκα και Μεδίνα. Η επιχείρηση αυτή συνεχίστηκε με διαλείμματα ως το 1819, οπότε ο Ιμπραήμ, μετά την οριστική εξουδετέρωση των βαχαβιτών, επέστρεψε θριαμβευτικά στο Κάιρο. Στα αμέσως επόμενα χρόνια πήρε ενεργό μέρος στην αναδιοργάνωση του στρατού της Αιγύπτου, που είχε ανατεθεί απο τον Μωχάμετ Αλυ στον εξισλαμισμένο Γάλλο συνταγματάρχη Σεβ, γνωστό στην ιστορία ως Σουλευμάν πασά και με τη βοήθειά του οργάνωσε τις διαδοχικές εκστρατείες του στο Σουδάν, στην Ελλάδα, τη Συρία και αλλού.
Ο Ιμπραήμ αναμίχθηκε για πρώτη φορά στα Ελληνικά πράγματα όταν ο σουλτάνος Μαχμούτ ανέθεσε (Ιαν. 1824) στον πατέρα του, που ως τότε ήταν ουδέτερος, την καταστολή της Επανάστασης στην Πελοπόννησο. Η δράση του Ιμπραήμ στην Ελλάδα είναι γνωστή. Η παραμονή των Αιγυπτιακών δυνάμεων του Ιμπραήμ στην Πελοπόνησσο αντιμετωπίστηκε απο τους Ελληνες με αποφασιστικότητα, και στις 8 Οκτωβρίου 1827 ο Τουρκοαιγυπτιακός στόλος υπέστη συντριβή στη ναυμαχία του Ναυαρίνου απο τις ναυτικές μοίρες της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας.
Μετά το τέλος της επανάστασης, η Κρήτη, που έμεινε έξω απο τα σύνορα του Ελληνικού κράτους, παραχωρήθηκε απο την Πύλη στον Μωχάμετ Αλυ, ο οποίος όμως απαιτούσε και την εκχώρηση σ’αυτόν της Συρίας
Η άρνηση της Πύλης να ικανοποιήσει την απαίτησή του αυτή προκάλεσε ένοπλη ρήξη και το 1831 ο Ιμπραήμ επικεφαλής ισυρού στρατού εξεστράτευσε εναντίον της Συρίας και κατέλαβε σημαντικό τμήμα της. Ο Τουρκοαιγυπτιακός πόλεμος συνεχίστηκε με διακυμάνσεις και με διαλείμματα, με πρωταγωνιστή πάντοτε τον Ιμπραήμ, ως το 1840, οπότε η Αγγλία, η Αυστρία, η Πρωσία και η Ρωσία υπέγραψαν συνθήκη με την Τουρκία στο Λονδίνο με την οποία υποχρέωναν την Αίγυπτο να εγκαταλείψει τα εδάφη της Μικράς Ασίας που είχαν καταληφθεί, καθώς και τη Συρία και την Κρήτη.
Στα επόμενα χρόνια ο Ιμπραήμ ασχολήθηκε κυρίως με τη διοικητική αναδιοργάνωση της Αιγύπτου και με τον εκσυγχρονισμό των καλλιεργητικών μεθόδων. Η κλονισμένη όμως υγεία του τον ανάγκασε να παραμείνει στην Ευρώπη απο το 1844 ως το 1846. Το 1848, όταν ο Μωχάμετ Αλυ είχε καταστεί ανίκανος να κυβερνήσει την Αίγυπτο λόγω ηλικίας, ο Ιμπραήμ με σουλτανικό φιρμάνι ορίστηκε αντιβασιλέας. Πέθανε όμως λίγους μήνες αργότερα (πριν απο τον πατέρα του) και στην αντιβασιλεία τον διαδέχτηκε ο ανηψιός του Αμπάς Α Χιλμί.
Ο Ιμπραήμ θεωρείται ένας απο τους προοδευτικότερους στρατιωτικούς και πολιτικούς ηγέτες του ισλαμικού κόσμου του 19ου αιώνα, που συνδύαζε στρατιωτική ικανότητα και πολιτική ευστροφία.
--------------
Δεν είναι τυχαία η φιλία τού Αρβανίτη Άλυ με τον Μ.Τοσίτσα.Δεν είναι τυχαία η στήριξη
προς τον τελευταίο,καθώς καί η πρόοδός του.Από εκείνη την εποχή καί μετά χρονολογείται
η επαναδημιουργία καί ανάπτυξη της ελληνικής κοινότητας στην Αίγυπτο.Δεν είναι τυχαίος
ο πλουτισμός τόσων Ελλήνων καί πού στήριξαν την Επανάσταση.Δεν είναι τυχαίο πού ο
Μακρυγιάννης λέει ότι ο ίδιος καί ο Ο.Ανδρούτσος προσπάθησαν να έρθουν σε συνεννόηση με τον
γιό τού Μωχάμετ Άλυ,Ιμπραήμ,μέσω τού Τοσίτσα ο οποίος ήταν έμπιστος τού Ιμπραήμ καί τού
πατέρα του.Ο Τοσίτσας ακολουθούσε τον Ιμπραήμ στον Μοριά ως σύμβουλος τού τελευταίου.
Ο Μακρυγιάννης λοιπόν αναφέρει την φράση «μπάς καί κάμωμεν τίποτα».Πράγματα δηλαδή πού
δεν μας λένε ούτε εξηγούν οί ιστοριογράφοι μας.Επίσης ούτε τυχαίος ήταν καί ο ασπασμός τού
Ιμπραήμ στον Παπαφλέσσα,η γνωστή καί συγκινιτική στιγμή τού ασπασμού,πού δεν ήταν μιά
ιπποτική κίνηση ενός Τούρκου προς τον αγωνιζόμενο Έλληνα επαναστάτη,μα η τραγωδία της
συναίσθησης καί της γνώσης μιά κοινής καταγωγής πού διαίρεσαν οί θρησκείες καί η τουρκιά.
Μιά διαίρεση πού επιμελώς η εκκλησία τροφοδοτούσε από την μεριά της προς οφελός της μα καί
η τουρκιά επίσης από την μεριά την δική της.Μιά διαίρεση ενός στην ουσία ανεξίθρησκου Λαού,
όπου αιώνες ολόκληρους βάλθηκαν οί μισέλληνες ανατολίτες να επιτύχουν.Γιά να προβληματιστεί
κανείς καί να δεί πιθανόν από μία άλλη οπτική γωνία την περίοδο εκείνη καί το πως
παρουσιάζεται από τούς ιστοριογράφους μας,αξίζει λοιπόν να τονίσουμε πως ουδείς σκέφτηκε
να θεωρήσει τούς Τοσίτσα προδότες(καί ορθώς)γιά την σταδιοδομία τους.Όμως λόγω τού
θρησκεύματος ενός πολύ μεγάλου μέρους ενός ολόκληρου λαού,όπου έλειπε η δεδομένη σήμερα
εθνική συνείδηση(φυλετική συνείδηση υπήρχε) δείτε πόσο εύκολα μοιράζονται διάφορες ετικέτες,
αφορισμοί καί εν τέλει ιστορικές ανακρίβεις καί παραποιήσεις.
Βλέπε γιά Μωχάμετ Άλυ στις σελίδες 410-412,426-427,495 εδώ
Ανδρούτσος-Καραϊσκάκης
προς τον τελευταίο,καθώς καί η πρόοδός του.Από εκείνη την εποχή καί μετά χρονολογείται
η επαναδημιουργία καί ανάπτυξη της ελληνικής κοινότητας στην Αίγυπτο.Δεν είναι τυχαίος
ο πλουτισμός τόσων Ελλήνων καί πού στήριξαν την Επανάσταση.Δεν είναι τυχαίο πού ο
Μακρυγιάννης λέει ότι ο ίδιος καί ο Ο.Ανδρούτσος προσπάθησαν να έρθουν σε συνεννόηση με τον
γιό τού Μωχάμετ Άλυ,Ιμπραήμ,μέσω τού Τοσίτσα ο οποίος ήταν έμπιστος τού Ιμπραήμ καί τού
πατέρα του.Ο Τοσίτσας ακολουθούσε τον Ιμπραήμ στον Μοριά ως σύμβουλος τού τελευταίου.
Ο Μακρυγιάννης λοιπόν αναφέρει την φράση «μπάς καί κάμωμεν τίποτα».Πράγματα δηλαδή πού
δεν μας λένε ούτε εξηγούν οί ιστοριογράφοι μας.Επίσης ούτε τυχαίος ήταν καί ο ασπασμός τού
Ιμπραήμ στον Παπαφλέσσα,η γνωστή καί συγκινιτική στιγμή τού ασπασμού,πού δεν ήταν μιά
ιπποτική κίνηση ενός Τούρκου προς τον αγωνιζόμενο Έλληνα επαναστάτη,μα η τραγωδία της
συναίσθησης καί της γνώσης μιά κοινής καταγωγής πού διαίρεσαν οί θρησκείες καί η τουρκιά.
Μιά διαίρεση πού επιμελώς η εκκλησία τροφοδοτούσε από την μεριά της προς οφελός της μα καί
η τουρκιά επίσης από την μεριά την δική της.Μιά διαίρεση ενός στην ουσία ανεξίθρησκου Λαού,
όπου αιώνες ολόκληρους βάλθηκαν οί μισέλληνες ανατολίτες να επιτύχουν.Γιά να προβληματιστεί
κανείς καί να δεί πιθανόν από μία άλλη οπτική γωνία την περίοδο εκείνη καί το πως
παρουσιάζεται από τούς ιστοριογράφους μας,αξίζει λοιπόν να τονίσουμε πως ουδείς σκέφτηκε
να θεωρήσει τούς Τοσίτσα προδότες(καί ορθώς)γιά την σταδιοδομία τους.Όμως λόγω τού
θρησκεύματος ενός πολύ μεγάλου μέρους ενός ολόκληρου λαού,όπου έλειπε η δεδομένη σήμερα
εθνική συνείδηση(φυλετική συνείδηση υπήρχε) δείτε πόσο εύκολα μοιράζονται διάφορες ετικέτες,
αφορισμοί καί εν τέλει ιστορικές ανακρίβεις καί παραποιήσεις.
Βλέπε γιά Μωχάμετ Άλυ στις σελίδες 410-412,426-427,495 εδώ
Ανδρούτσος-Καραϊσκάκης