Ιστορία και Πολιτισμός της Νεότερης Αλβανίας
ΕΑΡ Κ.Μ.: 110426 ΔΜ 3 ΚΑ: ΕΒΣ, ΕΣ, ΝΙ.
Διδάσκων: Καθηγητής Γιάνης Γιανουλόπουλος
Συμμετοχή: Γκαζμέντ Καπλάνι, Λάμπρος Μπαλτσιώτης
Κάποιος άγγλος περιηγητής είχε γράψει ότι στα Βαλκάνια οι αιώνες δεν διαδέχονται ο ένας τον άλλον, αλλά συνυπάρχουν. Κάτι τέτοιο θα ταίριαζε αρκετά στην Αλβανία. Την πιο "βαλκανική" ίσως, από όλες τις χώρες των Βαλκανίων.
Εδώ συγκατοικούν, δίπλα δίπλα, όλες οι εποχές και οι μάρτυρες τους: τα "μαραζωμένα" μπούνκερ και οι αναγεννημένοι θρησκευτικοί ναοί. Οι διαφημίσεις του κράτους για την παράδοση των όπλων και τα internet καφέ. Οι δορυφορικές κεραίες και ο νόμος του αίματος. Η νυν μαφία και ο τέως βασιλιάς. Το Δυτικό όνειρο και το νεκροταφείο των Πνιγμένων του Οτράντο... Υπάρχουν το ένα μέσα στο άλλο, το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Το καθένα όμως με το δικό του πρόσωπο, και είναι πολλά τα πρόσωπα της Αλβανίας. Μιας χώρας που απελπίζει, ενώ η ίδια, ταυτόχρονα, και ίσως όχι άδικα, ελπίζει. Μιας χώρας που είναι εντελώς άγνωστη στην Ελλάδα και, κατά κάποιον τρόπο, πολύ γνωστή. Γνωστή κυρίως μέσα από μια σειρά αρνητικών στερεοτύπων.
Στόχος του μαθήματος - που μάλλον θα έπρεπε να είχε ξεκινήσει εδώ και αρκετά χρόνια, και να μην διδάσκεται μόνο στο Πάντειο Πανεπιστήμιο - είναι η προώθηση της επιστημονικής έρευνας με σκοπό την ουσιαστική γνώση της ιστορίας και του πολιτισμού της νεώτερης Αλβανίας. Η θεματική του περιλαμβάνει την εγκατάσταση των "αρβανιτών" στην "παλιά Ελλάδα" και την κάτω Ιταλία, την ιστορία των Σουλιωτών, την ανάπτυξη της αλβανικής εθνικής συνείδησης κατά τον 19° αιώνα, το εκκλησιαστικό ζήτημα, μετά τη δημιουργία του αλβανικού κράτους και τη συνάφεια του με τις ελληνο-αλβανικές διακρατικές σχέσεις, το βορειοηπειρωτικό ζήτημα και το ζήτημα των Τσάμηδων, τις γλωσσικές και θρησκευτικές μειονότητες στην Αλβανία και την ιστορία, τους, τη σχέση θρησκείας και αλβανικής εθνικής ταυτότητας, την αλβανική τέχνη και λογοτεχνία, την εικόνα των Ελλήνων και της Ελλάδας στην Αλβανία, την εικόνα των Αλβανών στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία, την κοινωνική και πολιτική κατάσταση στη σημερινή Αλβανία, κ.α.
Το μάθημα θα έχει μορφή σεμιναριακή με πολλούς εισηγητές/επισκέπτες και θα υπάρχει πάντοτε χρόνος για την ανταλλαγή πληροφοριών και απόψεων. Μεταξύ άλλων, έχει προγραμματιστεί ειδική συζήτηση με γνωστούς έλληνες λογοτέχνες, με τον κ. Φατμίρ Κότσι, τον αλβανό σκηνοθέτη της βραβευμένης ταινίας "Τίρανα, ώρα μηδέν" (Πρώτο Βραβείο στο Διεθνές Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, 2002) και με τους πρωταγωνιστές της τηλεοπτικής σειράς "Η αγάπη ήρθε από μακριά" (ANTENA).
Θα υπάρξει, επίσης, η δυνατότητα (ανάλογα με το θέμα και το κατά πόσον είναι άμεσα προσβάσιμη η σχετική με αυτό βιβλιογραφία) εκπόνησης ενός ορισμένου αριθμού απαλλακτικών εργασιών.
Ενδεικτική Bιβλιογραφία
Vickers Miranda, Οι Αλβανοί, Οδυσσέας, Αθήνα 1998 - διανέμεται
Γιανουλόπουλος Γιάνης, "Έχω μια αδελφή κουκλίτσα αληθινή...". Οι ελληνικές εδαφικές διεκδικήσεις στο Συνέδριο Ειρήνης (1946) και η προ ιστορία τους", Βιβλιόραμα, Αθήνα 2004.
Ψιμούλη Βάσω, Σούλι και Σουλιώτες, ΚΝΕ/ΕΙΕ, Αθήνα 1998
Κοκολάκης Μιχάλης, Το ύστερο Γιαννιώτικο Πασαλίκι (1820-1913), ΚΝΕ/ΕΙΕ, Αθήνα 2003
Hasluck Margaret, Ο άγραφος Νόμος στην Αλβανία, Ισνάφι, Ιωάννινα 2003
Fischer Bemd, J., Albania at War, Hurst, Λονδίνο 1999
Schazandner-Sievers S. & Fischer Β. J. (επιμ.), ΑΙbainiαn Identities, Myth αnd History, Hurst. Λονδίνο 2002
Clayer Nathalie & Bougarel Xavier, Le nouvel islam balkαnique, Maisonneuve et Laros, Παρίσι 2001
Ροllο, S - Puto, Α., Ιστορία της Αλβανίας, εκδοτική Ομάδα, Θεσσαλονίκη χ.χ
Κανταρέ Ισμαίλ, Το χρονικό της πέτρινης πόλης, εκδ. του Εικοστού Πρώτου, Αθήνα 1991.
Κογκόλη Φατός, Το πτώμα, Καστανιώτης, Αθήνα 2001
Συρίγου - Ρήγου Ελένη, Συζητώντας με τη Λίντα, Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών, Αθήνα 2000
Γράτσι Βιριόν, Τρελαμένοι στον Παράδεισο, Πατάκης, Αθήνα 2001
Λαμπριανίδης Λόης & Λυμπεράκη Αντιγόνη, Αλβανοί μετανάστες στη Θεσσαλονίκη, Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 2001
Νιτσιάκος Βασίλης, Μαρτυρίες Αλβανών μεταναστών, Οδυσσέας, Αθήνα 2003
ΕΑΡ Κ.Μ.: 110426 ΔΜ 3 ΚΑ: ΕΒΣ, ΕΣ, ΝΙ.
Διδάσκων: Καθηγητής Γιάνης Γιανουλόπουλος
Συμμετοχή: Γκαζμέντ Καπλάνι, Λάμπρος Μπαλτσιώτης
Κάποιος άγγλος περιηγητής είχε γράψει ότι στα Βαλκάνια οι αιώνες δεν διαδέχονται ο ένας τον άλλον, αλλά συνυπάρχουν. Κάτι τέτοιο θα ταίριαζε αρκετά στην Αλβανία. Την πιο "βαλκανική" ίσως, από όλες τις χώρες των Βαλκανίων.
Εδώ συγκατοικούν, δίπλα δίπλα, όλες οι εποχές και οι μάρτυρες τους: τα "μαραζωμένα" μπούνκερ και οι αναγεννημένοι θρησκευτικοί ναοί. Οι διαφημίσεις του κράτους για την παράδοση των όπλων και τα internet καφέ. Οι δορυφορικές κεραίες και ο νόμος του αίματος. Η νυν μαφία και ο τέως βασιλιάς. Το Δυτικό όνειρο και το νεκροταφείο των Πνιγμένων του Οτράντο... Υπάρχουν το ένα μέσα στο άλλο, το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Το καθένα όμως με το δικό του πρόσωπο, και είναι πολλά τα πρόσωπα της Αλβανίας. Μιας χώρας που απελπίζει, ενώ η ίδια, ταυτόχρονα, και ίσως όχι άδικα, ελπίζει. Μιας χώρας που είναι εντελώς άγνωστη στην Ελλάδα και, κατά κάποιον τρόπο, πολύ γνωστή. Γνωστή κυρίως μέσα από μια σειρά αρνητικών στερεοτύπων.
Στόχος του μαθήματος - που μάλλον θα έπρεπε να είχε ξεκινήσει εδώ και αρκετά χρόνια, και να μην διδάσκεται μόνο στο Πάντειο Πανεπιστήμιο - είναι η προώθηση της επιστημονικής έρευνας με σκοπό την ουσιαστική γνώση της ιστορίας και του πολιτισμού της νεώτερης Αλβανίας. Η θεματική του περιλαμβάνει την εγκατάσταση των "αρβανιτών" στην "παλιά Ελλάδα" και την κάτω Ιταλία, την ιστορία των Σουλιωτών, την ανάπτυξη της αλβανικής εθνικής συνείδησης κατά τον 19° αιώνα, το εκκλησιαστικό ζήτημα, μετά τη δημιουργία του αλβανικού κράτους και τη συνάφεια του με τις ελληνο-αλβανικές διακρατικές σχέσεις, το βορειοηπειρωτικό ζήτημα και το ζήτημα των Τσάμηδων, τις γλωσσικές και θρησκευτικές μειονότητες στην Αλβανία και την ιστορία, τους, τη σχέση θρησκείας και αλβανικής εθνικής ταυτότητας, την αλβανική τέχνη και λογοτεχνία, την εικόνα των Ελλήνων και της Ελλάδας στην Αλβανία, την εικόνα των Αλβανών στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία, την κοινωνική και πολιτική κατάσταση στη σημερινή Αλβανία, κ.α.
Το μάθημα θα έχει μορφή σεμιναριακή με πολλούς εισηγητές/επισκέπτες και θα υπάρχει πάντοτε χρόνος για την ανταλλαγή πληροφοριών και απόψεων. Μεταξύ άλλων, έχει προγραμματιστεί ειδική συζήτηση με γνωστούς έλληνες λογοτέχνες, με τον κ. Φατμίρ Κότσι, τον αλβανό σκηνοθέτη της βραβευμένης ταινίας "Τίρανα, ώρα μηδέν" (Πρώτο Βραβείο στο Διεθνές Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, 2002) και με τους πρωταγωνιστές της τηλεοπτικής σειράς "Η αγάπη ήρθε από μακριά" (ANTENA).
Θα υπάρξει, επίσης, η δυνατότητα (ανάλογα με το θέμα και το κατά πόσον είναι άμεσα προσβάσιμη η σχετική με αυτό βιβλιογραφία) εκπόνησης ενός ορισμένου αριθμού απαλλακτικών εργασιών.
Ενδεικτική Bιβλιογραφία
Vickers Miranda, Οι Αλβανοί, Οδυσσέας, Αθήνα 1998 - διανέμεται
Γιανουλόπουλος Γιάνης, "Έχω μια αδελφή κουκλίτσα αληθινή...". Οι ελληνικές εδαφικές διεκδικήσεις στο Συνέδριο Ειρήνης (1946) και η προ ιστορία τους", Βιβλιόραμα, Αθήνα 2004.
Ψιμούλη Βάσω, Σούλι και Σουλιώτες, ΚΝΕ/ΕΙΕ, Αθήνα 1998
Κοκολάκης Μιχάλης, Το ύστερο Γιαννιώτικο Πασαλίκι (1820-1913), ΚΝΕ/ΕΙΕ, Αθήνα 2003
Hasluck Margaret, Ο άγραφος Νόμος στην Αλβανία, Ισνάφι, Ιωάννινα 2003
Fischer Bemd, J., Albania at War, Hurst, Λονδίνο 1999
Schazandner-Sievers S. & Fischer Β. J. (επιμ.), ΑΙbainiαn Identities, Myth αnd History, Hurst. Λονδίνο 2002
Clayer Nathalie & Bougarel Xavier, Le nouvel islam balkαnique, Maisonneuve et Laros, Παρίσι 2001
Ροllο, S - Puto, Α., Ιστορία της Αλβανίας, εκδοτική Ομάδα, Θεσσαλονίκη χ.χ
Κανταρέ Ισμαίλ, Το χρονικό της πέτρινης πόλης, εκδ. του Εικοστού Πρώτου, Αθήνα 1991.
Κογκόλη Φατός, Το πτώμα, Καστανιώτης, Αθήνα 2001
Συρίγου - Ρήγου Ελένη, Συζητώντας με τη Λίντα, Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών, Αθήνα 2000
Γράτσι Βιριόν, Τρελαμένοι στον Παράδεισο, Πατάκης, Αθήνα 2001
Λαμπριανίδης Λόης & Λυμπεράκη Αντιγόνη, Αλβανοί μετανάστες στη Θεσσαλονίκη, Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 2001
Νιτσιάκος Βασίλης, Μαρτυρίες Αλβανών μεταναστών, Οδυσσέας, Αθήνα 2003
http://209.85.129.132/search?q=cache:_eZmwQBLfyAJ:polhist.panteion.gr/index.php/listcourses/18-coursesfree/107-110426+&cd=20&hl=el&ct=clnk&gl=gr&client=firefox-a
110426: Ιστορία και Πολιτισμός της Νεότερης Αλβανίας
Η διαδικτυακή πύλη του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο...
polhist.panteion.gr/.../107-110426 - Προσωρινά αποθηκευμένη
polhist.panteion.gr/.../107-110426 - Προσωρινά αποθηκευμένη