Γεωργίου Φίνλεϋ: Ἱστορία τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως(1861)
Ἡ ἒνδοξος καταγωγὴ τῶν Νέων Ἑλλήνων
Ἡ Ἀλβανικὴ φυλὴ κατέχει οὐχὶ ἀσήμαντον μέρος τῆς ἀρχαῖας Ἑλλάδος. Ἐν τῷ Ἑλληνικῷ βασιλείῳ ἀριθμεῖται εἰς 200 χιλιάδας ψυχῶν [1860], κατὰ τὸ πλεῖστον γεωπόνους, καίτοι ἒν μέρος ἀποτελεῖ τὸν ἐπιχειρηματικώτερον ναυτικὸν πληθυσμὸν τῆς νεωτέρας Ἑλλάδος.
Ἀλβανικαί τινες ἀποικίαι ἐγκαταστάθηκαν ἐν Ἑλλάδι πρὶν αὕτη κατακτηθῇ ἀπὸ τοὺς Ὀθωμανοὺς Τούρκους· καὶ ἐντὸς τοῦ μεγαλειτέρου μέρους τῶν ὁρίων τῶν κατεχομένων ὑπὸ τῶν Ἀλβανῶν τὴν σήμερον, οἱ Ἕλληνες ἐξώσθησαν τόσον ὁλοσχερῶς ὅσον καὶ ἡ Κελτικὴ φυλὴ ἐν Ἀγγλίᾳ ὑπὸ τῶν Σαξώνων.
Ἀλβανοὶ κάτοικοι τανῦν κατέχουσιν ὅλην τὴν Ἀττικὴν καὶ τὴν Μεγαρίδα, ἐξαιρέσει τῶν πόλεων Ἀθηνῶν καὶ Μεγάρων, ὅπου ἀποτελοῦσι μόνον μέρος τοῦ πληθυσμοῦ. Κατέχουσιτὸ μεγαλείτερο μέρος τῆς Βοιωτίας, και μικρὸν μέρος τῆς Λοκρίδος παρὰ τὸ Ταλάντι. Τὸ νότιον τ[ς Εὐβοίας καὶ τὸ βόρειον τῆς Ἄνδρου, ὅλη ἡ Σαλαμὶς καὶ μέρος τῆς Αἰγίνης, κατοικοῦνται ὑπὸ Ἀλβανῶν. Ἐν Πελοποννήσῳ εἶνε ἀκόμη πολυαριθμότεροι. Κατέχουσιν ὅλην τὴν Κορινθίαν καὶ Ἀργολίδα, ἐπεκτεινόμενοι μέχρι τῶν βορείων τῆς Ἀρκαδίας καὶ τοῦ ἀνατολικοῦ μέρους τῆς Ἀχαΐας. Ἐν Λακωνικῇ κατοικοῦσι τὰς κλιτῦς τοῦ Ταϋγέτου, τὰς καλουμένας Βαρδούνια, αἵτινες ἐκτείνονται μέχρι τῆς πεδιάδος τοῦ Ἕλους, καὶ, πέραν τοῦ Εὐρώτα, κατέχουσι μέγα διαμέρισμα περὶ τὴν Μονεμβασίαν, πρὸς νότον τῶν Τσακώνων, καὶ πρὸς βορρᾶν μικροῦ Ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ διαμένοντος παρὰ τὸ ἀκρωτήριον Μαλέαν, εἰς τὸ διαμέρισμα τὸ καλούμενον Βάτικα. Εὶς τὸ δυτικὸν μέρος τῆς Χερσονήσου κατέλαβον μέγα μέρος τῶν ὀρέων τὰ ὀποῖα ἐκτείνονται ἀπὸ τῆς Λάλλας πρὸς τὴν βορειανατολικὴν γωνίαν τῆς Μεσσηνίας, μεσημβρινῶς τῆς Νέδας. Ἐκτὸς τῶν μεγάλων τούτων ἀποικισμῶν, ὑπάρχουσι μικρότερά τινα συμπλέγματα Ἀλβανικῶν χωρίων πρὸς τὰ βόρεια τῆς Καρυταίνης, καὶ εἰς τὰ ὄρη τὰ μεταξὺ τῆς παραλίας τῆς Πύλου καὶ τοῦ Κόλπου τῆς Κορώνης. Αἰ νῆσοι Ὕδρα καὶ Σπέτσαι ἐκατοικοῦντο ἐξ ὁλοκλήρου ὑπὸ Ἀλβανῶν.
Ὁ Μαραθών, αἰ Πλαταιαί, τὰ Λεῦκτρα, ἡ Σαλαμίς, ἡ Μαντίνεια, ἡ Εἶρα καὶ ἡ Ολυμπία κατοικοῦνται νῦν ὑπὸ Ἀλβανῶν καὶ ὄχι ὑπὸ Ἑλλήνων. Ἀκόμη καὶ εἰς τὰς ὁδοὺς τῶν Ἀθηνῶν, καίτοι διατελούσης ἤδη ἀπὸ τόσον χρόνων πρωτευούσης τοῦ Ἑλληνικοῦ Βασιλείου, ἡ Ἀλβανικὴ γλῶσσα ἀκούεται ἀκόμη μεταξὺ τῶν παιδίων τῶν παιζόντων εἰς τοὺς δρόμους παρὰ τὸν ναὸν τοῦ Θησέως καὶ τὴν πύλην τοῦ Ἀνδριανοῦ.
Οὐχὶ πλέον τοῦ δεκάτου τοῦ Αλβανικοῦ πληθυσμοῦ τοῦ ἐγκατασταθέντος ἐν Ἑλλάδι ἐπρέσβευε το Μωαμεθανικὸν θρήσκευμα. Αἱ πολεμικώτεραι φυλαὶ ἦσαν αἱ τῆς Λάλλας, τῶν Βαρδουνίων καὶ τῆς Καρύστου ἐν Εὐβοίᾳ.
Τὸ διαμέρισμα τῶν Βαρδουνίων ἔφερε τὸ ὄνομα ἐκ Βυζαντινοῦ τινος φρουριδίου, εἰς τὸ ὕψος τῆς κλιτύος τοῦ Ταϋγέτου, παρὰ τὰς πηγὰς τοῦ ποταμοῦ τοῦ Πασσαβᾶ.Ἐπὶ τρεῖς αἰῶνας τὸ διαμέρισμα τοῦτο κατείχετο ὑπὸ Ἀλβανῶν, οἵτινες οὐδεμίαν ἔσωζον παράδοσιν ὡς πρὸς τὴν περίοδον καθ᾽ἥν οἱ πρόγονοί των εἶχον ἀποικίσει τὴν χώραν, ἤ εἶχον ἀσπασθῆ τὸν Μωαμεθανισμὸν. Δύναται τις ἴσως νὰ συμπεράνῃ τις ἐκ τῆς ἀγνοίας ταύτης ὅτι οἱ Βαρδουνιῶται εἶχον ἐξώσει τὸν Σλαβικὸν πληθυσμὸν, ὅστις, καθὰ μᾶς πληροφοροῦσιν οἱ Βυζαντινοὶ συγγραφεῖς, κατεῖχε τὸ διαμέρισμα τοῦτο ἐν καιρῷ τῆς Τουρκικῆς κατακτήσεως, καὶ ὅτι ἐνεκολπώθησαν τὸν Μωαμεθανισμὸν ὅπως γείνωσι γαιοκτήμονες ἀντὶ ἀγροτῶν.
Οἱ ἀρματωλοὶ δὲν ἦσαν οἱ μόνοι Χριστιανοὶ ἐν τῇ Ὀθωμανικῇ αὐτοκρατορίᾳ οἵτινες εἶχον τὴν ἄδειαν νὰ ὁπλοφορῶσι. Πολλαὶ Ἀλβανικαὶ κοινότηται ἐν Ἑλλάδι, καίτοι κατὰ τὸ ὅλον Χριστιανικαὶ, ἐλάμβανον τὸ προνόμιον τοῦτο παρὰ τοῦ Σουλτάνου. Οἱ κάτοικοι τῆς Μεγαρίδος, οἵτινες κατεῖχον πέντε μεγάλα χωρία, καλούμενα Δερβενοχώρια, εὐνοοῦντο ἰδίως ὑπὸ τῆς Πύλης. Εἰς αὐτοὺς ἦτο ἀνατεθειμένη ἡ φροντὶς νὰ φυλάττωσι τὰ στενὰ ἐπὶ τῶν ὀρέων Κιθαιρῶνος καὶ Γερανείας, τὰ ὁποῖα φέρουσι εἰς τὸν Ἰσθμόν τῆς Κορίνθου· καὶ ἀπηλλάσσοντο πολλῶν φόρων ὑπὸ τὸν ὅρον να παρέχωσι σῶμα ἐνόπλων ἀνδρῶν ἐν διηνεκεῖ ὑπηρεσίᾳ.
Τὸ διαμέρισμα τῶν Βαρδουνίων ἔφερε τὸ ὄνομα ἐκ Βυζαντινοῦ τινος φρουριδίου, εἰς τὸ ὕψος τῆς κλιτύος τοῦ Ταϋγέτου, παρὰ τὰς πηγὰς τοῦ ποταμοῦ τοῦ Πασσαβᾶ.Ἐπὶ τρεῖς αἰῶνας τὸ διαμέρισμα τοῦτο κατείχετο ὑπὸ Ἀλβανῶν, οἵτινες οὐδεμίαν ἔσωζον παράδοσιν ὡς πρὸς τὴν περίοδον καθ᾽ἥν οἱ πρόγονοί των εἶχον ἀποικίσει τὴν χώραν, ἤ εἶχον ἀσπασθῆ τὸν Μωαμεθανισμὸν. Δύναται τις ἴσως νὰ συμπεράνῃ τις ἐκ τῆς ἀγνοίας ταύτης ὅτι οἱ Βαρδουνιῶται εἶχον ἐξώσει τὸν Σλαβικὸν πληθυσμὸν, ὅστις, καθὰ μᾶς πληροφοροῦσιν οἱ Βυζαντινοὶ συγγραφεῖς, κατεῖχε τὸ διαμέρισμα τοῦτο ἐν καιρῷ τῆς Τουρκικῆς κατακτήσεως, καὶ ὅτι ἐνεκολπώθησαν τὸν Μωαμεθανισμὸν ὅπως γείνωσι γαιοκτήμονες ἀντὶ ἀγροτῶν.
Οἱ ἀρματωλοὶ δὲν ἦσαν οἱ μόνοι Χριστιανοὶ ἐν τῇ Ὀθωμανικῇ αὐτοκρατορίᾳ οἵτινες εἶχον τὴν ἄδειαν νὰ ὁπλοφορῶσι. Πολλαὶ Ἀλβανικαὶ κοινότηται ἐν Ἑλλάδι, καίτοι κατὰ τὸ ὅλον Χριστιανικαὶ, ἐλάμβανον τὸ προνόμιον τοῦτο παρὰ τοῦ Σουλτάνου. Οἱ κάτοικοι τῆς Μεγαρίδος, οἵτινες κατεῖχον πέντε μεγάλα χωρία, καλούμενα Δερβενοχώρια, εὐνοοῦντο ἰδίως ὑπὸ τῆς Πύλης. Εἰς αὐτοὺς ἦτο ἀνατεθειμένη ἡ φροντὶς νὰ φυλάττωσι τὰ στενὰ ἐπὶ τῶν ὀρέων Κιθαιρῶνος καὶ Γερανείας, τὰ ὁποῖα φέρουσι εἰς τὸν Ἰσθμόν τῆς Κορίνθου· καὶ ἀπηλλάσσοντο πολλῶν φόρων ὑπὸ τὸν ὅρον να παρέχωσι σῶμα ἐνόπλων ἀνδρῶν ἐν διηνεκεῖ ὑπηρεσίᾳ.
Αἱ Ἀλβανικαὶ Νῆσοι
Ἡ ἐπιφανεστέρα, καίτοι ὄχι πολυαριθμοτέρα, μερὶς τοὺ Ἀλβανικοῦ πληθυσμοῦ ἐν Ἑλλάδι, συνίστατο ἀπὸ τοὺς ἐμποροπλοιάρχους καὶ ναύτας τῆς Ὕδρας και τῶν Σπετσῶν, καὶ τοὺς πορθμεῖς τοῦ Πόρου, τοῦ Καστρίου και Κρανιδίου.
Ἡ νῆσος Ὕδρα περιεῖχε σχεδὸν εἴκοσι χιλιάδας κατοίκων καθαρῶς Ἀλβανικῆς φυλῆς πρὸ τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως.
Οἱ Ὑδραῖοι πάσης τάξεως ἐπεδείκνυον τὸν ἰδιάζοντα χαρακτῆρα τῆς Ἀλβανικῆς φυλῆς. Ἦσαν ὑπερἠφανοι, θαρσεῖς, φιλατάραχοι καὶ ἄπληστοι κέρδους. Οἱ πρόκριτοι ἦσαν ζηλότυποι καὶ ἄρπαγες, ὁ λαός τραχὺς καὶ βίαιος. Ἀλλ᾿ἀμφότεροι κατεῖχον λαμπράς τινας ἀρετάς· καὶ διεκρίνοντο ἀπὸ τῶν Ἑλλήνων διὰ τῆς φιλαληθείας των καῖ διὰ τῆς ἐντιμότητος μεθ᾿ἧς ἐξεπλὴρουν τὰς ὑποχρεώσεις των.
Περὶ τὸ ἔτος 1730,ὁπότε ἡ Ἀλβανικὴ ἀποικία ἐγκατεστάθη εἰς τὴν ἔρημον τότε νῆσον φεύγουσα τὰς καταπιέσεις τοῦ πασσᾶ τοῦ Μορέως, ἡ ἐπιτόπιος διαχείρισις τῆς μικρᾶς έμπορικῆς κοινότητος ἀνετέθη εἰς τρεῖς δημογέροντας, καλουμένους ἀλβανιστὶ πλεκζερία, οἵτινες ἐξελέγοντο ὑπὸ τοῦ λαοῦ. Ὁταν οἱ νησιῶται ἔγειναν πλουσιώτεροι καὶ πολυαριθμότεροι, ὁ ἀριθμὸς τῶν δημογερόντων βαθμηδὸν ηὐξήθη, μεχρισότου ἔφθασαν τοὺς δώδεκα. Ἀλλ᾿οἱ νέοι κάτοικοι οὐδέποτε ἀπέκτησαν πλήρη τὰ δικαιώματα τῶν ἀρχῆθεν ἀποικιστῶν, καὶ τὸ πολίτευμα κατέστη ὀλιγαρχία, τὸ ὁποῖον φαίνεται πράγματι νὰ εἶνε τὸ πρότυπον προς τὸ ὁποῖον τείνει ἡ πολιτικὴ κοινωνία παρ᾿Ἀλβανοῖς.
Ἡ κατάστασις τῶν Σπετσῶν ἦτο λίαν παραπλησία πρὸς τὴν τς Ὑδρας. Ὁ πληθυσμὸς ἦτο μικρότερος, ἡ ἀναλογία τῶν μικρῶν κεφαλαιούχων ἦτο μεγαλειτὲρα, καὶ ἡ ἐπιχώριος δοιήκησις μᾶλλον δημοκρτικὴ.
Μέγα μέρος τῆς ἀκτοπλοΐας τοῦ Αἰγαίου πελάγους ἦτο εἰς χεῖρας τῶν Ἀλβανῶν τοῦ Πόρου, τοῦ Καστρίου και τοῦ Κρανιδίου, οἵτινες κατεῖχον πολλὰ πλοῖα μὲ κατάστρωμα.Ἐπὶ τῶν ναυτικῶν τούτων πληθυσμῶν οἱ Ὑδραῖοι καὶ οἱ Σπετσιῶται ἐξήσκουν ὑπεροχὴν.
Τοιαύτη ἦτο ἡ θέσις τῆς Ἀλβανικῆς φυλῆς ἐν Ἑλλάδι, ὅπου ἡ ἐγκατάστασίς της ἦτο σχετικῶς πρόσφατος.
Οἱ Ὑδραῖοι πάσης τάξεως ἐπεδείκνυον τὸν ἰδιάζοντα χαρακτῆρα τῆς Ἀλβανικῆς φυλῆς. Ἦσαν ὑπερἠφανοι, θαρσεῖς, φιλατάραχοι καὶ ἄπληστοι κέρδους. Οἱ πρόκριτοι ἦσαν ζηλότυποι καὶ ἄρπαγες, ὁ λαός τραχὺς καὶ βίαιος. Ἀλλ᾿ἀμφότεροι κατεῖχον λαμπράς τινας ἀρετάς· καὶ διεκρίνοντο ἀπὸ τῶν Ἑλλήνων διὰ τῆς φιλαληθείας των καῖ διὰ τῆς ἐντιμότητος μεθ᾿ἧς ἐξεπλὴρουν τὰς ὑποχρεώσεις των.
Περὶ τὸ ἔτος 1730,ὁπότε ἡ Ἀλβανικὴ ἀποικία ἐγκατεστάθη εἰς τὴν ἔρημον τότε νῆσον φεύγουσα τὰς καταπιέσεις τοῦ πασσᾶ τοῦ Μορέως, ἡ ἐπιτόπιος διαχείρισις τῆς μικρᾶς έμπορικῆς κοινότητος ἀνετέθη εἰς τρεῖς δημογέροντας, καλουμένους ἀλβανιστὶ πλεκζερία, οἵτινες ἐξελέγοντο ὑπὸ τοῦ λαοῦ. Ὁταν οἱ νησιῶται ἔγειναν πλουσιώτεροι καὶ πολυαριθμότεροι, ὁ ἀριθμὸς τῶν δημογερόντων βαθμηδὸν ηὐξήθη, μεχρισότου ἔφθασαν τοὺς δώδεκα. Ἀλλ᾿οἱ νέοι κάτοικοι οὐδέποτε ἀπέκτησαν πλήρη τὰ δικαιώματα τῶν ἀρχῆθεν ἀποικιστῶν, καὶ τὸ πολίτευμα κατέστη ὀλιγαρχία, τὸ ὁποῖον φαίνεται πράγματι νὰ εἶνε τὸ πρότυπον προς τὸ ὁποῖον τείνει ἡ πολιτικὴ κοινωνία παρ᾿Ἀλβανοῖς.
Ἡ κατάστασις τῶν Σπετσῶν ἦτο λίαν παραπλησία πρὸς τὴν τς Ὑδρας. Ὁ πληθυσμὸς ἦτο μικρότερος, ἡ ἀναλογία τῶν μικρῶν κεφαλαιούχων ἦτο μεγαλειτὲρα, καὶ ἡ ἐπιχώριος δοιήκησις μᾶλλον δημοκρτικὴ.
Μέγα μέρος τῆς ἀκτοπλοΐας τοῦ Αἰγαίου πελάγους ἦτο εἰς χεῖρας τῶν Ἀλβανῶν τοῦ Πόρου, τοῦ Καστρίου και τοῦ Κρανιδίου, οἵτινες κατεῖχον πολλὰ πλοῖα μὲ κατάστρωμα.Ἐπὶ τῶν ναυτικῶν τούτων πληθυσμῶν οἱ Ὑδραῖοι καὶ οἱ Σπετσιῶται ἐξήσκουν ὑπεροχὴν.
Τοιαύτη ἦτο ἡ θέσις τῆς Ἀλβανικῆς φυλῆς ἐν Ἑλλάδι, ὅπου ἡ ἐγκατάστασίς της ἦτο σχετικῶς πρόσφατος.