Τι σημαίνει και πώς ενδέχεται να επηρεάσει την Κύπρο και το Κυπριακό
Στην κορύφωση της ρωσο-γεωργιανής κρίσης, πέρσι τον Αύγουστο, ο Τούρκος Πρωθυπουργός, Ταγίπ Ερντογάν, είχε διαζωγραφίσει με ενάργεια την πολιτική ίσων αποστάσεων της Τουρκίας, όπως αυτή παίζεται αιώνες τώρα: «Η Αμερική είναι ο σύμμαχός μας και η Ρωσική Ομοσπονδία είναι ένας σημαντικός γείτονας. Η Ρωσία είναι ο υπ’ αριθμόν ένας εμπορικός μας εταίρος. Παίρνουμε τα 2/3 της ενέργειάς μας από τη Ρωσία. Ενεργούμε με βάση τα εθνικά μας συμφέροντα (…). Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τη Ρωσία».
Με την Τουρκία, οι Ρώσοι έχουν τρομακτικά συμφέροντα. Έναντι της Κύπρου εκφράζουν ανέξοδες θέσεις αρχής
Η νέα συνάντηση του πρωθυπουργού της Ρωσίας, Πούτιν, με τον Τούρκο ομόλογό του, Ερντογάν στις 7 Αυγούστου και η υπογραφή 16 διαφορετικών συμφωνιών είναι μια ημερομηνία-ορόσημο στις όχι τόσο ομαλές, διαχρονικά, σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών. Όμως, σηματοδοτούν μια σημαντική ανάκαμψη και διεύρυνση σε μια πολυδιάστατη συνεργασία, που αποκτά πλέον και πολιτικο-διπλωματικές και στρατηγικές διαστάσεις. Με εντεύθεν προεκτάσεις για όλες τις χώρες της περιοχής και τους γείτονες της Τουρκίας. Η νέα εποχή στις ρωσο-τουρκικές σχέσεις μπορεί να θεωρηθεί ως η φυσιολογική κατάληξη μιας κοπιώδους και μεθοδικής προεργασίας του άλλοτε πρώτου συμβούλου του Ερντογάν και σημερινού υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας, Αχμέτ Νταβούτογλου.
Όπως είναι γνωστό, στη συνάντηση Πούτιν-Ερντογάν παρίστατο και ο Ιταλός ομόλογός τους, Σ. Μπερλουσκόνι και στο επίκεντρο των συζητήσεών τους ήταν τρεις αγωγοί και ο πρώτος στην Τουρκία ατομικός σταθμός παραγωγής ενέργειας στο Άκκιουγιου, ακριβώς απέναντι από τις κυπριακές ακτές. Ο Πούτιν υπέγραψε με τον Ερντογάν πρωτόκολλο συνεργασίας στο φυσικό αέριο, που είχε αποτέλεσμα τη συγκατάθεση της Τουρκίας για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου South Stream. Ο αγωγός θα εκκινεί από το Νοβοροσίσκ, θα διασχίζει τη Μαύρη Θάλασσα προς το βουλγαρικό λιμάνι της Βάρνα και μετά θα διακλαδώνεται, διά των Βαλκανίων, προς την Αυστρία και την Ιταλία. Ο στόχος του αγωγού είναι να απεξαρτήσει τη Ρωσία και καταναλωτές, δηλ. τους Ευρωπαίους, από χώρες-διαμετακομιστές, την Ουκρανία, κατά κύριο λόγο και την Τουρκία.
Διπλό παιγνίδι
Η υπογραφή της συμφωνίας Ρωσίας-Τουρκίας για τον νέο αγωγό έρχεται σε λιγότερο από έναν μήνα μετά την υπογραφή για έναν άλλο αγωγό, τον Nabucco, που έγινε στις 13 Ιουλίου στην Άγκυρα μεταξύ της Αυστρίας, της Ουγγαρίας, της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας και της Τουρκίας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανέλαβε να χρηματοδοτήσει τον αγωγό με 450 εκ. ευρώ. Ο Nabucco θεωρείται η ευρωπαϊκή απάντηση στους ρωσικούς εκβιασμούς στην παροχή φυσικού αερίου. Ο στόχος είναι η απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο, που θα προέρχεται από την περιοχή της Κασπίας Θάλασσας και, μέσω της Τουρκίας, θα διοχετεύεται σε ευρωπαϊκές χώρες.
Η υπογραφή της ρωσο-τουρκικής συμφωνίας για τον αγωγό South Stream ουσιαστικά ανατινάζει στον αέρα τους ευρωπαϊκούς σχεδιασμούς και καταδεικνύει και επιβεβαιώνει το διπλό παιγνίδι, που η Τουρκία παίζει έναντι της ΕΕ και της Ρωσίας. Είναι ενδεικτικό: Η Τουρκία δεν έχει ενεργειακές πηγές αλλά πέτυχε όπως διά του εδάφους της περνούν οι σημαντικότεροι αγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου, που τροφοδοτούν την Ευρώπη και άλλες χώρες. Η προοπτική είναι όπως πετρέλαιο και φυσικό αέριο διοχετεύονται προς το Ισραήλ, τη Συρία, την Κύπρο (την κατεχόμενη, προφανώς) και πιο μακριά προς την Ινδία, την Κίνα και την Ιαπωνία.
Απεξάρτηση από τις ΗΠΑ
Εξ αυτών γίνονται αντιληπτά τα τεράστια οικονομικά και ενεργειακά κέρδη της Τουρκίας όπως και η περαιτέρω αναβάθμιση του ρόλου, της θέσης και του γεωπολιτικού αναστήματός της, από τα Βαλκάνια προς τον Καύκασο, τη Μέση Ανατολή και προς την Κεντρική Ασία. Οι ρωσο-τουρκικές σχέσεις άρχισαν να αναπτύσσονται μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού. Παρά τις ιδεολογικές και πολιτικές διαφορές τους, αφού ανήκαν σε δύο διαφορετικούς κόσμους, η Ρωσία και η Τουρκία ανέπτυξαν ραγδαία σημαντικές εμπορικές και οικονομικές σχέσεις. Στην κορύφωση της αντιπαράθεσής τους, η κρισιμότερη σύγκρουση αφορούσε το γεωπολιτικό τους ρόλο στην περιοχή. Μετά τη δεκαετία του ’90, οι μεταξύ τους σχέσεις ήταν ένας συνδυασμός αντιπαλότητας και συνεργασίας.
Σήμερα, η Τουρκία, με μια δραματική αλλαγή στην εξωτερική της πολιτική τα τελευταία 6-7 χρόνια, χάρη στον Νταβούτογλου, έχει απεξαρτηθεί από την επήρεια της αμερικανικής υπερδύναμης. Δεν κοιτάζει μόνο προς τη Δύση ούτε και υπακούει στις εντολές της Ουάσινγκτον αλλ΄ ακολουθεί πιο αυτόνομη, πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, επειδή, κατά τον Νταβούτογλου, η Τουρκία είναι ταυτόχρονα Ευρασιατική, Καυκάσια, Βαλκανική και Μεσανατολική. Έτσι στο πλαίσιο του ενός των πυλώνων πολιτικής, περί «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες», που σχεδίασε ο Νταβούτογλου, η Τουρκία επιδιώκει να αναπτύξει στενότερες και πιο αποδοτικές σχέσεις με τη Ρωσία, ιδιαίτερα στην ενέργεια, στο εμπόριο, στον τουρισμό και στις επενδύσεις. Η επίσκεψη Ετζεβίτ στη Μόσχα, το 1999, ήταν το καθοριστικό σημείο στις σχέσεις Ρωσίας-Τουρκίας.
Όπως είναι γνωστό, στη συνάντηση Πούτιν-Ερντογάν παρίστατο και ο Ιταλός ομόλογός τους, Σ. Μπερλουσκόνι και στο επίκεντρο των συζητήσεών τους ήταν τρεις αγωγοί και ο πρώτος στην Τουρκία ατομικός σταθμός παραγωγής ενέργειας στο Άκκιουγιου, ακριβώς απέναντι από τις κυπριακές ακτές. Ο Πούτιν υπέγραψε με τον Ερντογάν πρωτόκολλο συνεργασίας στο φυσικό αέριο, που είχε αποτέλεσμα τη συγκατάθεση της Τουρκίας για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου South Stream. Ο αγωγός θα εκκινεί από το Νοβοροσίσκ, θα διασχίζει τη Μαύρη Θάλασσα προς το βουλγαρικό λιμάνι της Βάρνα και μετά θα διακλαδώνεται, διά των Βαλκανίων, προς την Αυστρία και την Ιταλία. Ο στόχος του αγωγού είναι να απεξαρτήσει τη Ρωσία και καταναλωτές, δηλ. τους Ευρωπαίους, από χώρες-διαμετακομιστές, την Ουκρανία, κατά κύριο λόγο και την Τουρκία.
Διπλό παιγνίδι
Η υπογραφή της συμφωνίας Ρωσίας-Τουρκίας για τον νέο αγωγό έρχεται σε λιγότερο από έναν μήνα μετά την υπογραφή για έναν άλλο αγωγό, τον Nabucco, που έγινε στις 13 Ιουλίου στην Άγκυρα μεταξύ της Αυστρίας, της Ουγγαρίας, της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας και της Τουρκίας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανέλαβε να χρηματοδοτήσει τον αγωγό με 450 εκ. ευρώ. Ο Nabucco θεωρείται η ευρωπαϊκή απάντηση στους ρωσικούς εκβιασμούς στην παροχή φυσικού αερίου. Ο στόχος είναι η απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο, που θα προέρχεται από την περιοχή της Κασπίας Θάλασσας και, μέσω της Τουρκίας, θα διοχετεύεται σε ευρωπαϊκές χώρες.
Η υπογραφή της ρωσο-τουρκικής συμφωνίας για τον αγωγό South Stream ουσιαστικά ανατινάζει στον αέρα τους ευρωπαϊκούς σχεδιασμούς και καταδεικνύει και επιβεβαιώνει το διπλό παιγνίδι, που η Τουρκία παίζει έναντι της ΕΕ και της Ρωσίας. Είναι ενδεικτικό: Η Τουρκία δεν έχει ενεργειακές πηγές αλλά πέτυχε όπως διά του εδάφους της περνούν οι σημαντικότεροι αγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου, που τροφοδοτούν την Ευρώπη και άλλες χώρες. Η προοπτική είναι όπως πετρέλαιο και φυσικό αέριο διοχετεύονται προς το Ισραήλ, τη Συρία, την Κύπρο (την κατεχόμενη, προφανώς) και πιο μακριά προς την Ινδία, την Κίνα και την Ιαπωνία.
Απεξάρτηση από τις ΗΠΑ
Εξ αυτών γίνονται αντιληπτά τα τεράστια οικονομικά και ενεργειακά κέρδη της Τουρκίας όπως και η περαιτέρω αναβάθμιση του ρόλου, της θέσης και του γεωπολιτικού αναστήματός της, από τα Βαλκάνια προς τον Καύκασο, τη Μέση Ανατολή και προς την Κεντρική Ασία. Οι ρωσο-τουρκικές σχέσεις άρχισαν να αναπτύσσονται μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού. Παρά τις ιδεολογικές και πολιτικές διαφορές τους, αφού ανήκαν σε δύο διαφορετικούς κόσμους, η Ρωσία και η Τουρκία ανέπτυξαν ραγδαία σημαντικές εμπορικές και οικονομικές σχέσεις. Στην κορύφωση της αντιπαράθεσής τους, η κρισιμότερη σύγκρουση αφορούσε το γεωπολιτικό τους ρόλο στην περιοχή. Μετά τη δεκαετία του ’90, οι μεταξύ τους σχέσεις ήταν ένας συνδυασμός αντιπαλότητας και συνεργασίας.
Σήμερα, η Τουρκία, με μια δραματική αλλαγή στην εξωτερική της πολιτική τα τελευταία 6-7 χρόνια, χάρη στον Νταβούτογλου, έχει απεξαρτηθεί από την επήρεια της αμερικανικής υπερδύναμης. Δεν κοιτάζει μόνο προς τη Δύση ούτε και υπακούει στις εντολές της Ουάσινγκτον αλλ΄ ακολουθεί πιο αυτόνομη, πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, επειδή, κατά τον Νταβούτογλου, η Τουρκία είναι ταυτόχρονα Ευρασιατική, Καυκάσια, Βαλκανική και Μεσανατολική. Έτσι στο πλαίσιο του ενός των πυλώνων πολιτικής, περί «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες», που σχεδίασε ο Νταβούτογλου, η Τουρκία επιδιώκει να αναπτύξει στενότερες και πιο αποδοτικές σχέσεις με τη Ρωσία, ιδιαίτερα στην ενέργεια, στο εμπόριο, στον τουρισμό και στις επενδύσεις. Η επίσκεψη Ετζεβίτ στη Μόσχα, το 1999, ήταν το καθοριστικό σημείο στις σχέσεις Ρωσίας-Τουρκίας.
Ο μεγαλύτερος εταίρος
Όμως, η πιο σημαντική εξέλιξη, με πολλαπλά μηνύματα προς διάφορους αποδέκτες ήταν η άρνηση της Τουρκίας, το Μάρτιο του 2003 να επιτρέψει διέλευση αμερικανικών στρατευμάτων από το έδαφός της για να επιτεθούν κατά του Σάνταμ Χουσέιν από το Βόρειο Ιράκ. Μετά από εκείνην την απόφαση, ο Πούτιν φαίνεται να θεώρησε ότι η Τουρκία θα ακολουθούσε στο εξής πιο ανεξάρτητη πολιτική έναντι των ΗΠΑ, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Πούτιν και Ερντογάν συναντήθηκαν δέκα φορές σε πέντε χρόνια.
Ο όγκος των διμερών συναλλαγών ξεπερνά τα 38 δισεκατομμύρια δολάρια το 2008 με προοπτική να αυξηθεί στα 50 δισεκ. δολάρια. Η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας. Οι τελευταίες συμφωνίες και ειδικά εκείνη για την κατασκευή του πρώτου τουρκικού ατομικού εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ενισχύει ακόμα πιο στενές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών. Η Τουρκία ενδιαφέρθηκε να αγοράσει τους ρωσικούς πυραύλους S-300 και S-400 ενώ πάνω από 2,8 εκ. Ρώσοι τουρίστες προτιμούν την Τουρκία.
Όμως, η πιο σημαντική εξέλιξη, με πολλαπλά μηνύματα προς διάφορους αποδέκτες ήταν η άρνηση της Τουρκίας, το Μάρτιο του 2003 να επιτρέψει διέλευση αμερικανικών στρατευμάτων από το έδαφός της για να επιτεθούν κατά του Σάνταμ Χουσέιν από το Βόρειο Ιράκ. Μετά από εκείνην την απόφαση, ο Πούτιν φαίνεται να θεώρησε ότι η Τουρκία θα ακολουθούσε στο εξής πιο ανεξάρτητη πολιτική έναντι των ΗΠΑ, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Πούτιν και Ερντογάν συναντήθηκαν δέκα φορές σε πέντε χρόνια.
Ο όγκος των διμερών συναλλαγών ξεπερνά τα 38 δισεκατομμύρια δολάρια το 2008 με προοπτική να αυξηθεί στα 50 δισεκ. δολάρια. Η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας. Οι τελευταίες συμφωνίες και ειδικά εκείνη για την κατασκευή του πρώτου τουρκικού ατομικού εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ενισχύει ακόμα πιο στενές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών. Η Τουρκία ενδιαφέρθηκε να αγοράσει τους ρωσικούς πυραύλους S-300 και S-400 ενώ πάνω από 2,8 εκ. Ρώσοι τουρίστες προτιμούν την Τουρκία.
Η τουρκική αλαζονεία και το πιθανό μοιραίο λάθος των Τούρκων
Με αφορμή τις εξελίξεις στην περιοχή και τη νέα στρατηγική συνεργασία με τη Ρωσία, η Τουρκία:
Πρώτον, ενεργεί ρεαλιστικά και εξυπηρετεί τα εθνικά της συμφέροντα στο πλαίσιο πολυδιάστατης πολιτικής και συνεργασίας με όλες τις χώρες τις περιοχής.
Δεύτερον, η υπογραφή της συμφωνίας με τη Ρωσία για τον αγωγό South Stream είναι ένα δυνατό, ίσως θανατηφόρο, κτύπημα στον ευρωπαϊκών συμφερόντων αγωγό Nabucco.
Τρίτον, η Τουρκία, διά των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ, θέλει να εμφανίζεται ως ο «ευρωπαϊκός» διαμεσολαβητής στην περιοχή του Καυκάσου και έναντι της Ρωσίας.
Τέταρτον, η απεξάρτησή της από την αμερικανική κηδεμονία την έχει κάνει πιο αξιόπιστη έναντι των Ρώσων και, βεβαίως, έναντι των λαών της περιοχής και ειδικά των Αράβων (μετά από εκείνη τη θεατρινίστικη αντιπαράθεση Ερντογάν προς τον Ισραηλινό πρόεδρο Πέρεζ, στο Νταβός).
Πέμπτον, οι διπλωματικές, πολιτικές και οικονομικές δραστηριότητες της Τουρκίας σε πολλά μέτωπα έχουν προσδώσει στους Τούρκους διαμορφωτές εξωτερικής πολιτικής μιαν αυτοπεποίθηση και σιγουριά, που αγγίζει ήδη τα όρια της αλαζονείας.
Έκτον, η Τουρκία, διά του Νταβούτογλου, θεωρεί ότι ξεπέρασε το στάδιο της περιφερειακής δύναμης και προετοιμάζεται για να αναλάβει ρόλο υπερδύναμης. Ίσως αυτό να είναι το μοιραίο λάθος της Τουρκίας, που ενδεχομένως να το πληρώσει ακριβά από τους Αμερικανούς, που δεν θα ανεχθούν αμφισβητήσεις της παντοδυναμίας τους και, κυρίως, εμπλοκή άλλης δύναμης σε σφαίρες και ζώνες επιρροής ζωτικών, στρατηγικών και γεωπολιτικών συμφερόντων τους, όπως είναι ο Καύκασος, η Κεντρική Ασία και ειδικά η Μέση Ανατολή.
Με αφορμή τις εξελίξεις στην περιοχή και τη νέα στρατηγική συνεργασία με τη Ρωσία, η Τουρκία:
Πρώτον, ενεργεί ρεαλιστικά και εξυπηρετεί τα εθνικά της συμφέροντα στο πλαίσιο πολυδιάστατης πολιτικής και συνεργασίας με όλες τις χώρες τις περιοχής.
Δεύτερον, η υπογραφή της συμφωνίας με τη Ρωσία για τον αγωγό South Stream είναι ένα δυνατό, ίσως θανατηφόρο, κτύπημα στον ευρωπαϊκών συμφερόντων αγωγό Nabucco.
Τρίτον, η Τουρκία, διά των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ, θέλει να εμφανίζεται ως ο «ευρωπαϊκός» διαμεσολαβητής στην περιοχή του Καυκάσου και έναντι της Ρωσίας.
Τέταρτον, η απεξάρτησή της από την αμερικανική κηδεμονία την έχει κάνει πιο αξιόπιστη έναντι των Ρώσων και, βεβαίως, έναντι των λαών της περιοχής και ειδικά των Αράβων (μετά από εκείνη τη θεατρινίστικη αντιπαράθεση Ερντογάν προς τον Ισραηλινό πρόεδρο Πέρεζ, στο Νταβός).
Πέμπτον, οι διπλωματικές, πολιτικές και οικονομικές δραστηριότητες της Τουρκίας σε πολλά μέτωπα έχουν προσδώσει στους Τούρκους διαμορφωτές εξωτερικής πολιτικής μιαν αυτοπεποίθηση και σιγουριά, που αγγίζει ήδη τα όρια της αλαζονείας.
Έκτον, η Τουρκία, διά του Νταβούτογλου, θεωρεί ότι ξεπέρασε το στάδιο της περιφερειακής δύναμης και προετοιμάζεται για να αναλάβει ρόλο υπερδύναμης. Ίσως αυτό να είναι το μοιραίο λάθος της Τουρκίας, που ενδεχομένως να το πληρώσει ακριβά από τους Αμερικανούς, που δεν θα ανεχθούν αμφισβητήσεις της παντοδυναμίας τους και, κυρίως, εμπλοκή άλλης δύναμης σε σφαίρες και ζώνες επιρροής ζωτικών, στρατηγικών και γεωπολιτικών συμφερόντων τους, όπως είναι ο Καύκασος, η Κεντρική Ασία και ειδικά η Μέση Ανατολή.
Συγκριτικό πλεονέκτημα
Με ανακοίνωσή του, την περ. Τετάρτη, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών αναφέρεται στο πέρας της πρώτης φάσης των συνομιλιών για το Κυπριακό, εκφράζει την ικανοποίησή του και διακηρύσσει ότι «η θέση της Ρωσικής Ομοσπονδίας παραμένει αναλλοίωτη: Τασσόμαστε», αναφέρει, «υπέρ της εφαρμογής των σχετικών ψηφισμάτων του ΣΑ του ΟΗΕ, εναντίον μονομερών ενεργειών, των προσπαθειών επιβολής έξωθεν στις πλευρές οποιωνδήποτε ‘συνταγών’ ή χρονοδιαγραμμάτων διευθέτησης».
Η ανακοίνωση ικανοποίησε τη Λευκωσία αλλά δεν μπορεί να αποκρύψει δύο κρίσιμης σημασίας γεγονότα. Πρώτον, ο πρωθυπουργός Πούτιν μίλησε, στη συνάντησή του με τον Ερντογάν, για οικοδόμηση σχέσεων με τα «δύο τμήματα της Κύπρου, με τις δύο πλευρές» και όχι με τη διεθνώς αναγνωρισμένη Κυπριακή Δημοκρατία. Δεύτερον, στην πλάστιγγα των τεράστιων οικονομικών, ενεργειακών και γεωπολιτικών συμφερόντων με τη Ρωσία, η Τουρκία έχει μεγαλύτερο συγκριτικό πλεονέκτημα από την Κύπρο. Αυτό λαμβάνεται υπόψη στη ρωσική στάση έναντι της Κύπρου και στο Κυπριακό. Με την Τουρκία, οι Ρώσοι έχουν τρομακτικά συμφέροντα. Έναντι της Κύπρου εκφράζουν ανέξοδες θέσεις αρχής.
Με ανακοίνωσή του, την περ. Τετάρτη, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών αναφέρεται στο πέρας της πρώτης φάσης των συνομιλιών για το Κυπριακό, εκφράζει την ικανοποίησή του και διακηρύσσει ότι «η θέση της Ρωσικής Ομοσπονδίας παραμένει αναλλοίωτη: Τασσόμαστε», αναφέρει, «υπέρ της εφαρμογής των σχετικών ψηφισμάτων του ΣΑ του ΟΗΕ, εναντίον μονομερών ενεργειών, των προσπαθειών επιβολής έξωθεν στις πλευρές οποιωνδήποτε ‘συνταγών’ ή χρονοδιαγραμμάτων διευθέτησης».
Η ανακοίνωση ικανοποίησε τη Λευκωσία αλλά δεν μπορεί να αποκρύψει δύο κρίσιμης σημασίας γεγονότα. Πρώτον, ο πρωθυπουργός Πούτιν μίλησε, στη συνάντησή του με τον Ερντογάν, για οικοδόμηση σχέσεων με τα «δύο τμήματα της Κύπρου, με τις δύο πλευρές» και όχι με τη διεθνώς αναγνωρισμένη Κυπριακή Δημοκρατία. Δεύτερον, στην πλάστιγγα των τεράστιων οικονομικών, ενεργειακών και γεωπολιτικών συμφερόντων με τη Ρωσία, η Τουρκία έχει μεγαλύτερο συγκριτικό πλεονέκτημα από την Κύπρο. Αυτό λαμβάνεται υπόψη στη ρωσική στάση έναντι της Κύπρου και στο Κυπριακό. Με την Τουρκία, οι Ρώσοι έχουν τρομακτικά συμφέροντα. Έναντι της Κύπρου εκφράζουν ανέξοδες θέσεις αρχής.