Καταρρίπτοντας πέντε μύθους για το Κοσσυφοπέδιο / των Μπεχάρ Ξαρά και Μάρτιν Βάχλις Φεβρουάριος 20 2010
Dismantled: five myths about Kosovo
© Café Babel
Στις 17 Φεβρουαρίου η νεότερη χώρα της Ευρώπης εορτάζει την δεύτερη εθνική της επέτειο. Υποθέτουμε πως οι περισσότεροι δεν είναι ακόμα σε θέση να βρουν το Κοσσυφοπέδιο στο χάρτη. Στις εφημερίδες διαβάζουμε συχνά για την παρουσίαστρατιωτικών δυνάμεων, το οργανωμένο έγκλημα και τη ζήτηση για βίζες εξόδου από τη χώρα. Δύο συγκάτοικοι στην Πρίστινα -ένας Κοσοβάρος και ένας Γερμανός, μοιράζονται μαζί μας τις δικές τους, εντελώς διαφορετικές των συνήθων, εντυπώσεις από τη χώρα.
«Η Πρίστινα είναι μια γκρίζα πρωτεύουσα»
Συχνά ακούς τους ξένους να λένε πως «το καλό με την Πρίστινα είναι πως δε βλέπεις πια σκουπίδια». Ο αέρας όμως μυρίζει ακόμα συχνά κάρβουνο, από τον παλιό σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που βρίσκεται χιλιόμετρα μακριά. Αλλά είτε το πιστεύετε, είτε όχι, η Πρίστινα διαθέτει μια από τις μεγαλύτερες και φτηνότερες ποικιλίες καφέ, μπαρ και εστιατορίων, και στο σημείο αυτό ανταγωνίζεται άνετα το Βερολίνο. Η γεμάτη λακκούβες πρωτεύουσα του Κοσσυφοπεδίου δεν είναι βέβαια τόσο ωραία όσο η Πράγα, αλλά είναι ένα ευχάριστο μέρος, ιδιαίτερα λόγω της νυκτερινής του ζωής, με κλαμπ και κέντρα με ζωντανή μουσική που παίζουνεφτά βράδια την εβδομάδα.
«Στο Κοσσυφοπέδιο δεν έχει τίποτα να δεις»
Το Κοσσυφοπέδιο είναι μια φτωχή χώρα, με έντονο ακόμα το αποτύπωμα του κομμουνισμού στις υποδομές της, χωρίς παραλίες... Το Κοσσυφοπέδιο είναι μικρό, αλλά διαθέτει πανέμορφες χαράδρες στα όρη Ντεράβιτσα (τα ψηλότερα της χώρας) που μπορείς να τις επισκεφτείς σε λίγη ώρα και προσφέρονται για σπουδαίες αναρριχήσεις και ορειβασία. Μπορείς επίσης να δεις πανέμορφες κοιλάδες, καταρράκτες, οθωμανικά μνημεία, παλιά τζαμιά και ορθόδοξες εκκλησίες, παραδοσιακά σπιτάκια με στέγες από κόκκινο κεραμίδι και παραδοσιακή χωριάτικη φιλοξενία: οι άνθρωποι θα μοιραστούν με μεγάλη προθυμία το σπίτι, τις ιστορίες και την καθημερινότητά τους μαζί σου. Μόλις βγεις από την Πρίστινα, θα φας το παραδοσιακό «φίλτζα» (filja) θα πιεις φρέσκο γάλα και θα φας σπιτικό τυρί. Υπάρχουν ακόμα κινηματογραφικά φεστιβάλ σαν το «ντόκουφεστ» στοΠρίζρεν (που διεξάγεται ετησίως από το 2002) αλλά και θέατρο, τζαζ, φολκλορικά συγκροτήματα, ποτάμια για ράφτινγκ και άλλα αξιοθέατα.
«Το Κοσσυφοπέδιο δεν έχει μέλλον»
Η χώρα είναι οικονομικά απομονωμένη, αποκλεισμένη και πηγή διαρκών εντάσεων λόγω της πολιτιστικής της υστέρησης. Αλλά ο μεγαλύτερος ανεκμετάλλευτος πλούτος του Κοσσυφοπεδίου είναι η νεολαία του. Περί το 75% του πληθυσμού είναι κάτω των 35 ετών και λόγω του πολέμου ένα μεγάλο του μέρος έχει περάσει αρκετό καιρό στο εξωτερικό, στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου σπούδασε και έμαθε αγγλικά. Ακόμα και οι ντόπιοι... ζητιάνοι μιλάνε αγγλικά ή γερμανικά. Οι νέοι του Κοσσυφοπεδίου είναι πολυμήχανοι και ενθουσιώδεις, διψασμένοι για γνώση και εμπειρίες. Επιπλέον, η χώρα προσφέρεται για επιχειρηματική δραστηριότητα: το Κοσσυφοπέδιο έχει τους χαμηλότερους φόρους στα Βαλκάνια, φθηνά ακίνητα και εργατική δύναμη, με το μέσο μισθό να κυμαίνεται μεταξύ 160 και 190 ευρώ.
«Το Κοσσυφοπέδιο είναι ένα φανατικά ισλαμικό κράτος»
Αν και στην Πρίστινα σχεδόν σε κάθε γωνιά υπάρχει κι ένα τζαμί και η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι μουσουλμάνοι, λιγότερο από ένας στους χίλιους κατοίκους μπορεί να σας πει ποια είναι η διαφορά μεταξύ ενός μουεζίνη και ενός μουλά. Ο κόσμος πίνει και καπνίζει, ακόμα και κατά τη διάρκεια επισήμων εκδηλώσεων, ενώ οι γυναίκες με μαντίλα είναι εδώ σπανιότερες από ότι... στο Παρίσι. Η πόλη Ντακόβιτσα, στο δυτικό Κοσσυφοπέδιο, που κατοικείται κατά 85% από μουσουλμάνους, εξέλεξε πρόσφατα για δήμαρχο έναν ρωμαιοκαθολικό! Πού θα βρείτε περισσότερη ανεκτικότητα;
«Στο Κοσσυφοπέδιο διεξάγεται πόλεμος»
Κρατήσαμε το καλύτερο για το τέλος: στην πόλη εξακολουθούν να στρατοπεδεύουν πάνω από 10,000 στρατιώτες της νατοϊκής ειρηνευτικής δύναμης KFOR, με αποστολή να προστατεύουν ιστορικά μνημεία, εκκλησίες και υποδομές. Η πασίγνωστη σύγκρουση μεταξύ Κοσσυφοπεδίου και Σερβίας είναι αποκλειστικά πολιτική και από το 1999 δεν υπάρχουν βιαιότητες μεταξύ τους. Ησυχάστε, κανείς δεν πρόκειται να σας πυροβολήσει όταν φθάσετε στο αεροδρόμιο της Πρίστινα. Μία έκθεση του ΟΗΕ του Μαΐου του 2008 εκτίμησε πως τα Βαλκάνια συγκαταλέγονται στις ασφαλέστερες περιοχές της Ευρώπης. Και το Κοσσυφοπέδιο έχει τη χαμηλότερη εγκληματικότητα στα Βαλκάνια· σύμφωνα με τις σχετικές μελέτες της «ευρωπαϊκής επιτροπής» και των Ηνωμένων Εθνών, τα σκήπτρα της εγκληματικότητας στην Ευρώπη τα κρατάει το Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι Behar Xharra και Martin Wählisch είναι φοιτητές