Σε αυτήν την δημοσίευση θα παρουσιάσουμε την μετάφραση του ποιήματος ενός γνωστού Άγγλου ποιητή για τον Σκεντέρμπεη το οποίο με λογοτεχνική και ιδιαίτερα λυρική αφήγηση παρουσιάζει την προσχεδιασμένη αποστασία του Σκεντέρμπεη από τις δυνάμεις των Οθωμανών κατά την διάρκεια της μάχης του Νις ( 1444) που διεξήχθη μεταξύ των Οθωμανών και των δυνάμεων του Ούγγρου ηγεμόνα Λαδισλάου , κατά την διάρκεια της οποίας ο Σκεντέρμπεης απέσυρε τεχνηέντως τα στρατεύματα του και παίρνοντας διά της βίας ένα έγγραφο από τον γραφέα του Σουλτάνου με βάση το οποίο θα μπορούσε να παρουσιαστεί ως ο νέος ηγεμόνας της Κρούγιας , ξεκίνησε μαζί με 300 στρατιώτες του σαν ένας άλλος Λεωνίδας για την Κρούγια , όπου αφού ανέλαβε με βάση το έγγραφο του γραφέα του Σουλτάνου την διοίκηση της πόλης , ύψωσε το λάβαρο του πολέμου , τον μαύρο δικέφαλο αετό κηρύσσοντας τον πόλεμο ενάντια στις οθωμανικές ορδές που είχαν εξαπλωθεί σαν την πανούκλα στην Χερσόνησο του Αίμου απειλώντας ολόκληρη την Ευρώπη .
Αφού ένωσε όλες τις αρβανίτικες φάρες στο συνέδριο του Αλεσσίου (1444) και οργάνωσε τις λιγοστές σε σχέση με τα στίφη των Τούρκων δυνάμεις του με σκληρή εκπαίδευση και απαράμιλλη πειθαρχία, κατόρθωσε επί 25 συναπτά έτη να παραμείνει αήττητος μέσω ενός πόλεμου φθοράς ενάντια στους Τούρκους , με συνεχείς καταδρομικές επιχειρήσεις οι οποίες έφθειραν πέρα από το ανθρώπινο δυναμικό τους και το ηθικό τους , πολεμώντας με σθένος εφάμιλλο αυτού των ηρώων της φυλής μας οι οποίοι ευρίσκονται στα Ηλύσια Πεδία ...
Προδομένος από τις δυνάμεις της Δύσης οι οποίες παρά τον θαυμασμό για τα απαράμιλλα κατορθώματα του που εξασφάλισαν μία μεγάλη καθυστέρηση των δυνάμεων των Οθωμανών στην Χερσόνησο του Αίμου , στάθηκαν παρόλα αυτά ανάξιες των περιστάσεων αναλωνόμενοι σε εσωτερικές έριδες ( στις οποίες αναγκάστηκε να συμμετέχει παράλληλα με τον αγώνα του ενάντια στους Τούρκους κατά περιόδους και ο Σκεντέρμπεης ) την στιγμή που οι Οθωμανοί ήταν προ των πυλών της Ευρώπης και όπως ο Μωάμεθ ο Β΄ ο Πορθητής ανέφερε χαρακτηριστικά:
« Εάν δεν είχε γεννηθεί ο Σκεντέρμπεης , εγώ θα είχα το σαρίκι επί της κεφαλής του πάπα και την ημισέληνο επί του τρούλου του Αγίου Πέτρου » .
Την σημασία της δήλωσης αυτής την αντιλήφθηκε μόλις δεκατρία χρόνια μετά τον θάνατο του Σκεντέρμπεη ο δυτικός κόσμος όταν οι Οθωμανοί επιχείρησαν απόβαση στο Οτράντο της Ιταλίας το 1481 και ένας από τους λόγους για τους οποίους απέτυχε ήταν η αντίσταση που υπήρχε ακόμα στα μετόπισθεν τους στην Αλβανία από τις δυνάμεις του Κροκόδειλου Κλαδά και του γιού του Σκεντέρμπεη , Ιωάννη Καστριώτη, που τους ανάγκασαν να μην μπορέσουν να αποσύρουν από εκεί ικανές δυνάμεις ώστε να υπερασπιστούν το οχυρό του Οτράντο που κατέλαβαν στην Ιταλία και να αναγκαστούν να αποσυρθούν από εκεί λίγο αργότερα .
Δόξα και τιμή λοιπόν στον Αρβανιτοβασιλιά μας τον Γεώργιο Καστριώτη – Σκεντέρμπεη που όταν το Βυζάντιο πνιγόταν στον βούρκο των ανομημάτων του, αυτός ύψωσε τα λάβαρα του πολέμου ενάντια στις οθωμανικές ορδές που απειλούσαν την Ευρώπη , και έδωσε τα πάντα για την Ελευθερία .
Την Ελευθερία που όπως είπε ο ίδιος την βρήκε στις ψυχές των Αλβανών-Αρβανιτών , των Δωριέων του σύγχρονου Ελληνισμού !
Η μετάφραση και επιμέλεια του παρόντος κειμένου έγινε από τον γράφοντα , ο οποίος προσπάθησε να αποδώσει όσο καλύτερα γινόταν το κείμενο και όσον αφορά την ακρίβεια της μετάφρασης και όσον αφορά το λογοτεχνικό ύφος του συγγραφέα αν και όπως είναι αναμενόμενο το πρωτότυπο κείμενο διατηρεί πάντα πιο αυθεντικά τα συγγραφικά και λογοτεχνικά γνωρίσματα του εκάστοτε συγγραφέως. Ακολουθεί το ποίημα :
" Η μάχη δόθηκε και κερδήθηκε από τον Ούγγρο βασιλιά Λαδισλάο στην φωτιά της Κολάσεως και του παγετού του θανάτου την ημέρα της Πεντηκοστής. Κατά την φυγή του* πριν από την πορεία του στην βασανισμένη Κρούγια , μέσα από το κόκκινο από το αίμα πεδίο της μάχης , τον ακολούθησαν όσοι δεν ήταν νεκροί από τον στρατό του Αmurath** .
Στο σκοτάδι της νύχτας ο Σκεντέρμπεης άφησε την περηφάνια και την καυχησιά αυτού του οθωμανικού πλήθους και με τους φυγάδες Τούρκους*** του , έφυγε από την μάχη που πολέμησε και έχασε την ημέρα της Πεντηκοστής , αφήνοντας πίσω του νεκρούς τον στρατό του Amurath , την πρωτοπορία που οδήγησε και την οπισθοφυλακή που έφυγε , κομμένη από τον αιματηρό θερισμό που ήταν επακόλουθο της μάχης .
Αλλά δεν νοιαζόταν καθόλου ούτε για τους δεσποτάδες**** , ούτε για τους βαρώνους και τους βοεβόδες . Όλη την νύχτα που πορευόταν στην Κρούγια κοίταζε τα μοιραία αστέρια που έλαμπαν από πάνω του όταν μονομιάς πάταξε το άτι του με την ράβδο του , χαμογέλασε στον εαυτό του και είπε:
« ΄Ηρθε η ώρα για να γελάσω » .
Στην μέση της νύχτας , σε μία παύση της βιαστικής του διαδρομής , εκεί ήρθε ένας γραφέας του βασιλιά , φορώντας το δαχτυλίδι με την σφραγίδα του βασιλιά και είπε με σοβαρή φωνή : « Αυτή είναι η πρώτη σκοτεινή κηλίδα σου , Ω Σκεντέρμπεη ! Αλίμονο , γιατί έφυγες αφήνοντας το πεδίο της μάχης ενώ ο στρατός του Αmurath σφαγιάσθηκε» ?
Και ο Σκεντέρμπεης απάντησε :
« Ο στρατιές του Amurath κείτονται στο ματωμένο χώμα , από τις οπλές των αλόγων που τις πάτησαν , αλλά αυτή ήταν η διαταγή των παρατηρητών από επάνω , διότι ο πόλεμος ανήκει στον Θεό , και στην μάχη που είμαστε , ποιοι είμαστε εμείς που θα αντισταθούμε στον άνεμο που σήκωσε το χέρι Του » ?
Τότε πρόσταξε τους άνδρες του να δεσμεύσουν με αλυσίδες αυτόν τον άνθρωπο των γραμμάτων και των βιβλίων και ο γραφέας είπε : « Τι αδίκημα έπραξα και χωρίς λόγο έκανες σε εμένα αυτό το πράγμα » ?
Και ο Σκεντέρμπεης του απάντησε :
« Κανένα αδίκημα δεν έπραξες απέναντι μου . Αλλά για τον φόβο ότι θα τρέξεις να κρυφτείς από εμένα το έκανα αυτό » .
« Τώρα γράψε μου ένα έγγραφο ω γραφέα , ένα έγγραφο σφραγισμένο με το δαχτυλίδι σου , για τον Αmurath Πασά , στην πόλη της Κρούγιας , την πόλη που είναι περικυκλωμένη με τάφρο από νερό και τα τείχη της , να μου την παραδώσει , στο όνομα του αφέντη μου , του βασιλιά , γιατί ότι είναι γραμμένο στο όνομα του , δεν μπορεί ποτέ να ανακληθεί » .
Τότε ο γραφέας γονάτισε έντρομος και είπε στον Σκεντέρμπεη :
« Ο Θεός είναι μεγάλος και δίκαιος , αλλά εμείς είμαστε στάχτη και σκόνη , πώς να κάνω αυτό το πράγμα όταν γνωρίζω ότι το τίμημα για την ενοχή μου από τον βασιλιά θα είναι το κεφάλι μου » ?
Τότε γοργά σαν πίπτων αστήρ η κυρτή και απαστράπτουσα λεπίδα του γιαταγανιού του Σκεντέρμπεη με τα αστραφτερά κοσμήματα της βγήκε από το θηκάρι της και αυτός ακούστηκε σαν κεραυνός να λέει : « Γράψε » !
Τότε ο τρεμάμενος γραφέας υπάκουσε και έγραψε κάτω από το φως των αστεριών στον καταυλισμό των στρατιωτών με την ψύχρα του μεταμεσονύχτιου αέρα να πέφτει στο άσπρο και γυμνό μέτωπο του και την ψύχρα του θανάτου στην καρδιά του .
Τότε πάλι ο Σκεντέρμπεης φώναξε :
« Τώρα ακολούθησε με όπου πάω , διότι εδώ δεν πρέπει να μείνεις . Θα γίνεις ο καλύτερος μου φίλος , με τιμές που δεν θα έχουν τέλος , που θα σε περιβάλλουν νύχτα και μέρα . Αλλά ο σκυθρωπός γραφέας απάντησε : « Τα μονοπάτια μας εδώ χωρίζουν : το δικό μου δεν οδηγεί σε αυτήν την οδό » .
« Τώρα ακολούθησε με όπου πάω , διότι εδώ δεν πρέπει να μείνεις . Θα γίνεις ο καλύτερος μου φίλος , με τιμές που δεν θα έχουν τέλος , που θα σε περιβάλλουν νύχτα και μέρα . Αλλά ο σκυθρωπός γραφέας απάντησε : « Τα μονοπάτια μας εδώ χωρίζουν : το δικό μου δεν οδηγεί σε αυτήν την οδό » .
Και καθώς ακόμα μιλούσε έπεσε σαν κεραυνός ένα ξαφνικό χτύπημα με το γιαταγιάνι όταν κανείς άλλος δεν ήταν κοντά : και ο γραφέας έπεσε στο έδαφος σαν μία πέτρα σπρωγμένη από το χείλος του γκρεμού , στα άδυτα μίας μαύρης πισίνας θα βυθιστεί , με έναν υπόκωφο λυγμό και θα εξαφανιστεί : κανείς δεν είδε την πράξη ... στην ηρεμία και στην σκοτεινιά τριγύρω κανένας άλλος ήχος δεν ακούστηκε εκτός από τις οπλές του αλόγου του Σκεντέρμπεη καθώς αυτός αναπήδησε μπροστά .
Στην συνέχεια πορεύτηκε προς τα εμπρός , με 300 άνδρες εκλεκτούς , μέσα από ποτάμια , δάση και βάλτους , προς τα βουνά του Argentar και η καρδιά του ήταν εύθυμη , καθώς διέσχισε τον ποταμό Δρίνο , και είδε στην ακτίνα του πρωινού το άσπρο κάστρο « Αk-Hissar » ***** , την αποκαλούμενη πόλη της Κρούγιας , περικυκλωμένη από τάφρους με νερό και περιτειχισμένη , την πόλη που γεννήθηκε , και από επάνω της , το άστρο της αυγής .
Τότε οι σαλπιγκτές του που ήταν μπροστά, φύσηξαν με τις ασημένιες σάλπιγγες τους , και τα πλήθη έτρεξαν τριγύρω του , Αλβανοί και Τουρκομάνοι , καθώς ο ήχος όλους τους τράβηξε προς τα εκεί . Κατόπιν γιόρτασε μαζί με τους φίλους του , και όταν αυτοί ζεστάθηκαν με το κρασί τους είπε :
« Φίλοι μου , ορίστε τι στέλνει η τύχη και τι σχεδιάζει η μοίρα ! Οι διαταγές του Βασιλιά Amurath είναι ότι ο ευρύς τομέας του πατέρα μου , η πόλη και όλα της τα εδάφη να δοθούν πάλι σε εμένα » .
Τότε μπήκε στο Άσπρο Κάστρο από την βασιλική πύλη , με τα όπλα του ζωσμένος και έδωσε στον Πασά που ήταν κυρίαρχος της Κρούγιας το έγγραφο του βασιλιά με την σφραγίδα του δαχτυλιδιού του .
Ο Πασάς έσκυψε το κεφάλι του και αφού παρέμεινε για λίγο σιωπηλός είπε :
« Ο Θεός είναι μεγάλος και δίκαιος ! Θα υποκύψω στην θεία θέληση , η πόλη και τα εδάφη είναι δικά σου : Ποιος μπορεί να αντιμετωπίσει την μοίρα ? »
Εντός ολίγου από τα τείχη του κάστρου , πέφτει η σημαία με την ημισέληνο και το πλήθος παρατηρεί την αντικατάσταση της όπως έναν οιωνό στον ουρανό , και στην θέση της ανεβαίνει το λάβαρο του Σκεντέρμπεη , πλέον ανεμίζει ο Μαύρος Δικέφαλος Αετός και μία κραυγή ανεβαίνει ψηλά , γιατί οι ψυχές των ανθρώπων έχουν κουραστεί από τους Τούρκους , από τους κακούς τρόπους και τα έργα τους , που έκαναν το Ak- Hissar μία πόλη βασανισμένη. Και η δυνατή , ενθουσιασμένη κραυγή που ακούγεται να απηχεί μεγάλη και μακριά ως τα πέρατα της γης είναι :
« Ζήτω ο Σκεντέρμπεης » !
Έτσι ήταν όταν ήρθε ο Σκεντέρμπεης , ακόμα μία φορά από μόνος του ,και η είδηση σαν μία φλόγα πυρκαγιάς φύσηξε , από τους ανέμους του καλοκαιριού εξαπλώθηκε , μέχρι που όλη η χώρα έγινε μία πυρκαγιά » .
Μετάφραση του ποιήματος "Scanderbeg" του Άγγλου ποιητή Henry Wadsworth Longfellow .
Σημειώσεις :
* Εννοεί τον Σκεντέρμπεη που εγκατέλειψε την μάχη με τους άνδρες του προκειμένου να πάει στην Κρούγια .
** Ο Σουλτάνος Murad II (1421-44 και 1446-51 ) .
*** Ο ποιητής εδώ με την λέξη «Τούρκους» εννοεί τους πολεμιστές του Γεώργιου Καστριώτη , οι οποίοι ήταν Αλβανοί .
**** Στο πρωτότυπο κείμενο η λέξη είναι «Hospodar» , ένας σλαβικός όρος της εποχής που στα ελληνικά μπορεί να αποδοθεί ως κύριος - άρχοντας , συνώνυμη λέξη του αντίστοιχου όρου «βοεβόδας» .
***** Αk- Hissar ονόμαζαν οι Τούρκοι το Κάστρο της Κρούγιας .Στην τουρκική γλώσσα «Αk- Hissar» σημαίνει το «Άσπρο Κάστρο» .
ΔΩΡΙΕΥΣ