Οί Πλαταιές πού αρβανίτικα ονομάζονται Κόκ,Λιάτ καί επί το ελληνικότερο Κόκλα,διαπίστωσα τα πιό κάτω ενδιαφέροντα πράγματα: Οί Αρχαίοι Βοιωτοί-καθώς καί οί νέοι Αρβανίτες των Βοιωτικών περιοχών
-με την εύστοχη παρατήρηση των ανθρώπων καί των πιό χαρακτηριστικών ιδιοτήτων τους,έδιναν παρατσούκλια,πού με τον καιρό αντικαθιστούσαν καί αυτό το αρχικό όνομα η επίθετο.
Αν αναλύσουμε τα περισσότερα ονόματα των αρχαίων προγόνων μας,θα δούμε πως αυτά είναι λέξεις σύνθετες καί δεν σημαίνουν παρά μιά ιδιότητα χαρακτηριστική των συγκεκριμένων ανθρώπων.
Δεν είναι παρά τα παρατσούκλια τους: Φίλιππος: Είναι σύνθετη λέξη από το Φιλώ=αγαπώ καί το Ίππος=άλογο,καί σημαίνει αυτόν πού αγαπάει τα άλογα.Δημοσθένης: είναι σύνθετη λέξη από το Δήμος καί το Σθένος.Αλέξανδρος,από τη πολυχρησιμοποιημένη ρίζα Άλεξ,τού Αλέκω=εξουδετερώνω,αποκρούω κλπ. καί το Ανήρ=άνδρας καί σημαίνει εκείνον πού αποκρούει,εξουδετερώνει τούς άνδρες.Βλέπε Αλεξίσφαιρον,αλεξιβρόχιον κλπ.,Οιδίπους:παράγεται από το ρήμα Οιδώ πού σημαίνει πρήζομαι,φουσκώνω(Οίδημα,οιδαίνω) καί τη λέξη Πούς=Πόδι.Σημαίνει εκείνον πού έχει πρησμένο πόδι κλπ.
Κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο καί οί Αρβανίτες ονομάτιζαν με παρατσούκλια τούς συνανθρώπους τους καί τις περισσότερες φορές τα παρατσούκλια ήσαν σύνθετες λέξεις Λ.χ. Μπυθ,γκούρας=Κολόπετρας=Κολοκοτρώνης.Τσεργίνης,πού είναι το παλιότερο όνομα των Κολοκοτρωναίων καί πού κατά την εύστοχη παρατήρηση καί γνώμη τού εκδότη Δεδεμάδη παράγεται από τις Αρβανίτικες λέξεις Τσέρ=Έξυπνος καί Γκίνης=Γιάννης (1).Σημαίνει τον έξυπνο Γιάννη.Γκόλλ,μάδης=ο Μεγαλόστομος κλπ.(Γολεμάτης είναι το ίδιο).Αλλά καί μονολεκτικοί χαρακτηρισμοί καί παρατσούκλια έγιναν επίθετα.
Έτσι Σχηματάρης σημαίνει ο Φιγουρατζής αλλά καί ο Βαθμοφόρος Αξιωματικός.Σκλλιέπας=Κουτσός,Τσιαπόγγας=Ψηλοπόδαρος,Ρέντης=ο Βαρύς,Χέλμης=ο Φαρμακερός κλπ.
Αυτή η τάση πού συναντάμε καί στούς Αρχαίους Έλληνες καί στούς Αρβανίτες,δεν αφορά μόνον μεμονωμένους ανθρώπους,αλλά-στην Βοιωτία τουλάχιστον-καί πόλεις.Έτσι οί Θηβαίοι χαρακτηρίζονταν ως Υβριστές=αυθάδεις,οί Θεσπιείς ως Φιλόνικοι,οί κάτοικοι τού Αλιάρτου σαν Αναίσθητοι,οί κάτοικοι τού Ωρωπού σαν Αισχροκερδείς,οί Ταναγραίοι σαν Φθονεροί,οί Κορωναίοι σαν Περίεργοι,καί οί Πλαταιείς,πού γιά αυτούς κάναμε όλη αυτή την αναδρομή,χαρακτηρίζονταν σαν Υπερήφανοι καί αλλαζόνες(2).
Αλλά Κόκ,λλιάτ καί γιά την ακρίβεια Κόκ,λλιάρτ σημαίνει κατά λέξη «Κεφάλι ψηλά» καί σημαίνει εκείνον πού δεν σκύβει το κεφάλι,πού περπατά με το κεφάλι ψηλά,τον υπερήφανο πράγματι καί αλαζόνα.Είναι τυχαίο αυτό;Δηλαδή να ονοματίσουν οί Αρβανίτες τις Πλαταιές με το πανάρχαιο παρατσούκλι τους;
Γιά αυτό πιστεύω πως δεν προσκλήθηκαν εδώ κάτω οί Αρβανίτες τον 14ο αιώνα εντελώς ξεκάρφωτα,αλλά πως υπήρχαν Αρβανίτες πού βέβαια δεν διέφεραν καθόλου από τούς Έλληνες,γιατί καί ομόφυλοι θεωρούνταν καί την Ελληνική γλώσσα μιλούσαν καί τις ιστορικές αυτές λεπτομέρειες γνώριζαν,πού σήμερα τις αγνοούν όχι μόνο οί αγράμματοι Αρβανίτες μα καί η συντριπτική πλειοψηφία των μορφωμένων Ελλήνων.
Κάποιοι άσχετοι πρός την αρβανίτικη γλώσσα επιστήμονες,δίδαξαν τούς σημερινούς Κόκ,λιάτες=Πλαταιείς,πως το χωριό τους ονομάστηκε Κόκλα,επειδή πράγματι παλιότερα βρίσκονταν εκεί γύρω πολλά θαμμένα κόκαλα.Η γνώμη είναι ανιστόρητη.Δεν έχει καμμιά σχέση το Κόκαλο με τα Κόκλα καί εν πάσει περιπτώσει θα έπρεπε το χωριό να λέγεται Κόκαλα καί όχι Κόκλα.Το Κόκλα είναι η ελληνική προφορά τού Κόκ,λλιά.
Οί Παππούδες μας,έλεγαν τις Πλαταιές,Κοκλιάτ καί όχι Κόκλα,καθώς οί σημερινοί.Δεν έλεγαν βέβαια Κοκλιάρτ,πού είναι η σωστότερη προφορά καί αυτό επειδή η λέξη Λλιάρτ=ψηλά,προφέρεται με αμυδρή προφορά τού (ρ) καί σε πολλές περιπτώσεις,απαλείφεται καί αυτό το τελικό (τ) καί μένει η λέξη σαν σκέτο Λλιά=ψηλά.
Θυμάμαι έναν Αρβανίτικο γρίφο από την γιαγιά μου:«Λλιά,λλιά,κέπα ρα γκα λλιά».Αυτό αν προφερθεί γρήγορα,πραγματικά δεν καταλαβαίνεις το νοημά του,γιατί αλλάζει.Πάντα όμως σημαίνει:«Ψηλά,ψηλά έπεσε το κρεμύδι,από ψηλά» η «Ηλία,Ηλία,το κρεμύδι έπεσε από ψηλά» (3).
Ώστε η λέξη Λλιάρτ προφέρεται καί σαν Λλιά καί απ'αυτό προέρχεται το δεύτερο συνθετικό της λέξης Κόκλλια καί επί το Ελληνικότερον Κόκλα.Βγάζουμε έτσι το συμπέρασμα,ότι η σωστή προφορά καί γραφή στα Ελληνικά,δεν είναι Κόκλα,αλλά Κόκλλα,με την έννοια πως τα δύο (λ),στα Ελληνικά,προφέρονται παχειά,σαν Κόκλια.Έτσι καθώς τώρα προφέρεται (Κόκλα) δεν σημαίνει τίποτα καί σε καμμιά γλώσσα.
Πέρα από κάθε αμφισβήτηση επίσης είναι,το ότι Κόκλιας η Κόκλλας,σημαίνει ο υπερήφανος καί ξαναεπιστρέφουμε στο πρόβλημα,αν ο περίφημος ΣτραDιότης Μουρίκης Κόκλλας,είναι ονοματοδότης των νέων Πλαταιών η απλά,κατάγεται από τις νέες Πλαταιές (Κόκλλα) καί γι'αυτό πήρε αυτή την ονομασία.Σύμφωνα με όσα πιό πάνω ανέλυσα,βγαίνει το συμπέρασμα,πως τα Κόκλλα=υπερήφανα,ονομάστηκαν έτσι από τούς πρώτους Αρβανίτες εποικιστές των Πλαταιών,στα νεώτερα χρόνια.
Δεν μπορεί όμως να υποθέσει κανείς πως ο Μουρίκης Κόκλλας πήρε το όνομά του από τον τόπο καταγωγής του,τα Κόκλλα της Βοιωτίας,αν δεν αποδειχτεί αυτή η σχέση.Δηλ. απλή σχέση των Πλαταιών με τον Μουρίκη Κόκλλα.Στην αρνητική περίπτωση,ο Μουρίκης Κόκλλας,θα πήρε το επίθετό του αυτό,επειδή,όντως θα ήταν Κόκλλας=υπερήφανος,αλαζονικός,αγέρωχος.
Ο Μουρίκης Κόκλλας έγινε ονοματοδότης ξεχωριστής Φάρας πού κάποτε εγκαταστάθηκαν απόγονοί της στον πολύπαθο Μωρηά καί έτσι έχουμε Κόκλλα,εκτός από την Βοιωτία,καί στην Αρβανίτικη Αργολίδα καί στην επαρχία Τριφυλλίας,τού Νομού Μεσηνίας.
(1) Το όνομα Γκίνης θεωρείται μάλλον προερχόμενο από το Αργύρης-Αργύνης-Ginis.
Ενδέχεται όμως να έχει σχέση με το Ιλλυρικό (Gjenth).
(2)Το «κακό» συνεχίζεται από τούς Αρβανίτες της Βοιωτίας,αλλά καί άλλων περιοχών.
Μέχρι πριν λίγα χρόνια,θυμάμαι τα παρατσούκλια των διαφόρων χωριών της περιοχής μου,έδιναν καί έπαιρναν.Τούς Ρημοκαστρίτες(Θεσπιείς),τούς λέγαμε Μισογκέμηδες,τούς Βαγαίους,Λαθουράδες,τούς Κασκαβελιώτες,Κρομιάρηδες κλπ.
(3) «Η υψηλή»,μ' αυτή την εκδοχή,μ'αυτή την προφορά λέγεται «Ε'λιά».Ίλιον (Τροία) σημαίνει «υψηλόν».Ηλίς (Ηλεία),το ίδιο.Ελλάς,σημαίνει υψηλή,ορεινή.Μα τα δύο (λ) τι σημαίνουν καί πως προφέρονται;Προφανώς προφέρονται παχειά καί η σωστή προφορά είναι «Ελλιάς».Ίλιον καί Ηλεία δεν χρειάζεται 2(λ) γιατί προφέρεται το ένα παχύ.Δυσκολοχώνευτο,αλλ' αληθινό.Τα έρμα τ' αρβανίτικα...
Α.Κόλλιας
Λεξικό Κ.Χριστοφορίδη σελ.160
σελ.179
ΒΛΕΠΕ:λjartë-Λάρισσα
Bλέπε Κόκλας επώνυμοΒΛΕΠΕ:ΕΛΛΑΣ
