Η Κρητική Επανάσταση στα 1866 καί η αποβίβαση των ΛΙΑΠΗΔΩΝ, εθελοντικών ανταρτικών σωμάτων από τον Μοριά καί την Στερεά Ελλάδα στο Μιραμπέλλο της Κρήτης. Πρόκειται γιά την προσπάθεια των Κρητών επαναστατών καί των Ελλήνων - Λιάπηδων εθελοντών να αποκρουστεί η εκστρατεία τού Ομέρ Πασά στο Λασίθι.
Δυστυχώς,πέραν της απλής καταγραφής της παρουσίας των Λιάπηδων, δύσκολα μπορεί κανείς να εκμαιεύσει περισσότερες πληροφορίες μιάς καί οί ιστοριογράφοι μας είναι αρκετά «σφικτοί» όσον αφορά σε θέματα των Αρβανιτών.
Καί μην μας κάνει εντύπωση καμμία γιά την καταγραφή τού ίδιου τού ουσιαστικού των «Λιάπηδων» με μικρό το γράμμα «λ» καί όχι με κεφαλαίο «Λ»,μιάς καί το Λιάπης στην ελληνική βιβλιογραφία πέρασε με την πιό απαξιωτική μορφή από όλες τις φάρες των Αρβανιτών καί η αρχή αυτής της απαξίωσης ξεκινά από τον ίδιο τον Γάλλο πρόξενο στα Γιάννενα Πουκεβίλ. Ο Πουκεβίλ,πού τόσα καψώνια είχε περάσει από τον Λιάπη Αλήπασα,πήρε την εκδίκησή του με το να γράψει ό,τι απαξιωτικό γιά την αρβανίτικη φυλή των Λιάπηδων.
Η ίδια νοοτροπία πέρασε καί στην μετέπειτα ελλαδίτικη ιστοριογραφία αφού ο Λιάπης Αλήπασας με τούς Λιάπηδες πολεμιστές του ήταν οί κύριοι αντίπαλοι στον ΕΜΦΥΛΙΟ πόλεμο με τούς Τσάμηδες Σουλιώτες,πού ήταν εχθροί των Λιάπηδων.
Στα 1828 ο καπετάνιος της Μεσσαράς στο Ηράκλειο της Κρήτης Μαλικούτης ξεσηκώνεται εναντίον των Τούρκων,σκοτώνοντας τον αγά της περιοχής. Η εφημερίδα «ΠΑΤΡΙΣ» της Κρήτης παρουσιάζει λαϊκή ρίμα της εποχής γιά τον καπετάνιο Μαλικούτη,πού κλεισμένος σε μιά εκκλησιά μαζί με «έξι Λεβέντες Λιάπηδες» δίνει την τελευταία του μάχη.
Το τραγούδι τού γενικού αρχηγού της Κρήτης Μιχαήλ Κόρακα.
Όπως γράφτηκε από τον Κωνσταντίνο Ζωγραφάκη στα 1904.
Είναι αφιερωμένο στον σπουδαίο Κρητικό καπετάνιο Κόρακα πού σήκωσε επανάσταση στα 1840.
Στο ποίημα-τραγούδι αυτό υπάρχει καί ένας στίχος πού λέει το εξής:
«Περνούνε χρόνοι μερικοί κι έρχονται τα σαράντα (δηλ. 1840)
πολέμους ήκαμε φριχτούς εις του Ξυδά τη μπάντα.
Και τότες ήρθε ο Σκουλάς κι ήσερνε 'θελοντάδες
νέους και άντρες του Μοριά που 'ναι Αρβανιτάδες».
Μας περιγράφει ξεκάθαρα ο ποιητάρης γιά τούς εθελοντές Μωραΐτες πού ήρθαν να στηρίξουν τούς Κρήτες επαναστάτες πού ήταν όλοι τους Αρβανίτες.
Παρά το ότι ο ποιητής Ζωγραφάκης πολλά χρόνια μετά από την επανάσταση τού Κόρακα έγραψε τούτο το ποίημα,είναι φανερό πως δεν λέει κάτι τέτοιο τυχαία μιάς καί σίγουρα βασίζεται σε ζωντανές ακόμα στην εποχή του κρητικές παραδόσεις.
Ο αγαπητός όμως παρουσιαστής πού τον ευχαριστούμε από τα βάθη της ψυχής μας γιά τούτο το ιστορικό στοιχείο,στην λέξη «Αρβανίτες» τού συγκεκριμένου στίχου προσθέτει με απορία μέσα σε παρένθεση δική του ένα ερωτηματικό αβεβαιότητας.
Γίνεται αντιληπτή η απορία τού φίλτατου παρουσιαστή τού καταπληκτικού αυτού ντοκουμέντου πού σίγουρα εκπλήσσεται με τούτο το άκουσμα καί ίσως υποθέτει πως επρόκειτο γιά λάθος στην διατύπωση από τον ποιητή.
Καί όμως,δεν πρόκειται γιά κανένα «λάθος» αλλά γιά την ιστορική αλήθεια,πού εμείς σήμερα με νύχια καί με δόντια προσπαθούμε ως ντεντέκτιβς με το φακό στο χέρι να βρούμε τα χνάρια της θαμμένης καί λησμονημένης ιστορίας των Αρβανιτών πού δεν άφησαν γωνιά ελληνικής γης πού να μην πότισαν με το αίμα τους.
(Πιθανή διόρθωση σε πιθανή λανθασμένη από μέρους μου προσέγγιση: επειδή λέξεις ακόμη καί φράσεις στο συγκεκριμένο ποίημα είναι σβησμένες από το πρωτότυπο,προφανώς ο παρουσιαστής Ζαχαριουδάκης προσθέτει ο ίδιος τις πιθανές λογικά λέξεις πού θα ταίριαζαν με τις ρίμες τού κάθε στίχου,όντας βαθύς γνώστης ο ίδιος της κρητικής παράδοσης καί ιστορίας.
Όπως καί νά 'χει,οφείλουμε στον κύριο Ζαχαριουδάκη αμέτρητα ευχαριστώ γιά την παρουσίαση αυτή).
TEPELENË - LABËRIA
ΤΕΠΕΛΕΝΙ - ΛΙΑΠΟΥΡΙΑ
