http://ellines-albanoi.blogspot.gr/2012/01/blog-post_25.html
http://ellines-albanoi.blogspot.gr/2012/01/blog-post_3220.html
http://ellines-albanoi.blogspot.gr/2014/02/blog-post_4241.html
http://ellines-albanoi.blogspot.gr/2010/04/blog-post_28.html
http://ellines-albanoi.blogspot.gr/2013/04/blog-post_19.html
http://ellines-albanoi.blogspot.gr/2010/12/blog-post_2337.html
Απο την εποχη του Μ.Πετρου και της Μ.Αικατερινης,δημιουργειται η κινηση της Πανσλαυιστικης ιδεας,της οποιας ο κυριος εκφραστης ειναι η Ρωσσικη αυλη.
Οι Τσαροι της Ρωσσιας διαβλεπουν οτι μεσα απο μια πανσλαυιστικη κινηση,θα ωφεληθει κυριως και πρωτιστως η Ρωσσια.
Ο Μ.Πετρος ανοιξε την πορτα της Ευρωπης,μεσα απο τα λιμανια της Βαλτικης,αλλα η σημαντικοτερη πορτα,αυτης της εξοδου στην Μεσογειο,παρεμενε παντα κλειστη και υπο ξενο ελεγχο και μαλιστα Τουρκικο.
Η Μ.Αικατερινη,προσπαθει να ανοιξει αυτη τη ζωτικοτατης σημασιας για τα Ρωσσικα οικονομικα και στρατηγικα συμφεροντα πορτα,πλευριζοντας τους Ελληνες,με το επιχειρημα της κοινης ορθοδοξης πιστης και την υποσχεση της απελευθερωσης απο τον Τουρκικο ζυγο.
Αρκετοι Ελληνες με πρωτεργατες τον Λ.Κατσωνη,Ανδρουτσο Βερουση και Μητρομαρα πειθονται στις υποσχεσεις της,ενω ενα μεγαλο μερος παραμενει αδιαφορο και ενα αλλο ειναι εντελως εχθρικο.
Το εγχειρημα αποτυγχανει και παραμενει στην ιστορια σαν «Ορλωφικα» η «επανασταση του Ορλωφ»,απο το ονομα του αρχηγου του κινηματος αυτου.
Οι Ρωσσοι δεν απογοητευονται και μετα απο λιγα χρονια πλευριζουν τους Σερβους,τους Βλαχους της Θεσσαλομαγνησιας και τους Μακεδονες.
Τοπικοι αρχηγοι του νεου κινηματος εξοδου στην Μεσογειο,ειναι ο Καραγεωργης της Σερβιας,ο Νικοτσαρας της Μακεδονιας και ο Θυμιος Μπλαχαβας (Βλαχαβας) στην Θεσσαλια.
Και το κινημα αυτο απετυχε και τον αδελφο του Μπλαχαβα τον σκοτωσε στη γεφυρα του Καστρακιου εξω απο την Καλαμπακα,ο γιος της Καλογρηας ο κατοπινος στραταρχης της Ρουμελης,ο Γ.Καραισκακης.
Απογοητευμενοι οι Ρωσσοι απο τους Ελληνες,τους Σερβους και τους Βλαχους,στρεφονται προς τους Βουλγαρους μετα απο μερικες δεκαετιες.
Εθνοφυλετικα οι Βουλγαροι δεν ειναι Σλαυοι,αλλα η γλωσσα τους ανηκει στις σλαυικες γλωσσες.Αυτο εκμεταλλευομενοι οι Ρωσσοι πανσλαυιστες,αποδυονται σε μια τεραστια προσπαθεια,να πεισουν τους Βουλγαρους οτι ανηκουν στην μεγαλη Σλαυικη οικογενεια.Και τους πειθουν και πονταρουν στον δυναμισμο και την ζωτικοτητα του Βουλγαρικου λαου και πετυχαινουν αυτο που δεν καταφεραν με τους αλλους Βαλκανικους λαους.Και απο τοτε η Βουλγαρια γινεται η ευνοουμενη χωρα των Ρωσσων.
Με την συνθηκη λοιπον του Αγιου Στεφανου,οι Ρωσσοι δημιουργουν την μεγαλη Βουλγαρια,που αρχιζει απο τα παραλια της Μαυρης θαλασσας και φθανει ως την Αχριδα και βεβαια βρεχει τα ποδια της στο Αιγαιο και την Μεσογειο που ειναι το μεγα ζητουμενο.
Ο στρατηγος Ιγνατιεφ,που υπαγορευει τους ορους της συνθηκης,εκφραζει τα ρωσσικα αισθηματα για τις απογοητευσεις απο την συμπεριφορα των Ελληνων:«Ουτε σπιθαμη εδαφους στους Ελληνες!».
Ο βουλγαρικος εθνικισμος βρισκεται σε πληρη εξαρση,η βουλγαρικη εκκλησια αποσπαται απο το οικουμενικο Πατριαρχειο,δημιουργειται η βουλγαρικη Εξαρχεια και αναδιπλωνεται μια τεραστια και οργανωμενη προπαγανδα εκβουλγαρισμου της Μακεδονιας.
Οι Ευρωπαικες δυναμεις ομως αντιλαμβανονται γρηγορα οτι η κατασκευη της μεγαλης Βουλγαριας,δεν ειναι παρα το προπετασμα για την εξοδο της Ρωσσιας στην Μεσογειο,και αντιδρουν αποφασιστικα.Τον επομενο χρονο,με την συνθηκη του Βερολινου,η Βουλγαρια επανερχεται στα φυσιολογικα της συνορα.
Αλλα η ορεξη εχει ανοιξει για τα καλα και οι προσπαθειες απο αλλο μετεριζι πλεον δεν σταματουν,αλλ' εντεινονται.Η Μακεδονια,γινεται το διαφιλονικουμενο οικοπεδο μεταξυ Βουλγαρων,Σερβων και Ελληνων φυσικα.Οι Τουρκοι,που την κατεχουν,δεν παιζουν κανεναν ουσιαστικο ρολο.Εχει αρχισει η αντιστροφη μετρηση της διαλυσης της Οθωμανικης αυτοκρατοριας.
Το ελληνικο στοιχειο αποτελει την πλειοψηφια και η Ελλαδα προωθει ενα αρκετα δυναμικο προγραμμα εκπαιδευσης στην Μακεδονια,ωστε να ανακοψει την Βουλγαρικη και Σερβικη επιρροη.
Η Ρωσσια,η Βουλγαρια και η Σερβια,βλεποντας οτι δεν ειναι δυνατη η αμμεση διεκδικηση της Μακεδονιας,προωθουν την υποκαταστατη ιδεα της δημιουργιας αυτονομου και ανεξαρτητου Μακεδονικου κρατους,για να επιτευχθει η πολυποθητη εξοδος στην Μεσογειο.Γεννιεται το περιφημο Μακεδονικο ζητημα,που ηδη μας εχει δημιουργησει εθνικο αγχος!
Την ιδεα αυτη,την υλοποιει με ενα μακροπροθεσμο οραμα ο Τιτο,με την ληξη του Β' παγκοσμιου πολεμου και ετσι ανελπιστα οι Βουλγαροι βγαινουν απο το παιχνιδι.Μακροπροθεσμο,διοτι εθεσε τον σπορο το 1945,ωστε να καρποφορησει μετα απο μισον αιωνα και αν δεν υπαρξει σωστος χειρισμος απο ελληνικης πλευρας,να υλοποιηθει το παμπαλαιο ονειρο των Πανσλαυιστων,της εξοδου στο Αιγαιο και στην Μεσογειο,τον 21ο αιωνα.
Με την αυγη του 20ου αιωνα,το Ελληνικο κρατος περνα σε μια δυναμικη αντεπιθεση,με στοχο,σε πρωτη φαση να ανοκοψει την Βουλγαρικη διεισδυση και σε δευτερη φαση να απελευθερωσει την Μακεδονια απο τους Τουρκους.
Δημιουργουνται σωματα ανταρτων,εκπαιδευτικων,πρακτορων κλπ.που εισβαλλουν στην Μακεδονια,ερχονται σε επαφη με τους ντοπιους Μακεδονες και απο κοινου αρχιζουν εναν σημαντικοτατο αγωνα,που ειναι πλεον γνωστος σαν «Μακεδονικος αγωνας».
Εξεχουσα φυσιογνωμια του αγωνα αυτου και πρωτομαρτυρας,ειναι ο Παυλος Μελας.
Ο Παυλος Μελας
Ο Παυλος Μελας,ηταν γονος πλουσιας και αριστοκρατικης οικογενειας,ηπειρωτικης καταγωγης.
Προγονοι του αναφερονται να κατοικουν μεσα στο καστρο των Ιωαννινων,μεχρι το 1612,οποτε με την επανασταση του Διονυσιου του Σκυλοσοφου αναγκασθηκαν να εγκαταλειψουν την πολη και να εγκατασταθουν σε παροικιες του εξωτερικου.
Ο Παυλος Μελας ηταν γιος του Μιχαηλ, ο οποιος ειχε χρηματισει δημαρχος Αθηναιων.Γεννηθηκε στην Μασσαλια το 1870 και τελειωσε την σχολη των ευελπιδων το 1891.
Παντρευτηκε την κορη του Στεφ.Δραγουμη,του οποιου η οικογενεια επισης ανηκε σε μια απο τις παλιοτερες αριστοκρατικες οικογενειες,με καταγωγη που αναγεται στα χρονια του Σκεντερμπεη (Γεωργιου Καστριωτη).
Μετα τον θανατο του Σκεντερμπεη οι Δραγουμηδες κατηβηκαν στην Ηπειρο και απο κει εγκατασταθηκαν οριστικα στο Βογατσικο της Δυτικης Μακεδονιας.
Γιος του Στεφανου Δραγουμη και κουνιαδος του Παυλου Μελα,ηταν ο Ιωαννης (Ιων) Δραγουμης.
Δηλ. επροκειτο περι οικογενειων Αριστοκρατικων και ευγενων με την αρχαια εννοια του ορου με πατριωτικα αισθηματα,ιδεες και οραματα.
Στις 18 Αυγουστου 1904 ο Παυλος Μελας με το ψευδωνυμο «Μικης Ζεζας»,ο Αλεξανδρος Κοντουλης με το ψευδωνυμο «Σκουρτης» και αλλοι δυο πατριωτες αξιωματικοι,μπαινουν στην Δ.Μακεδονια.
Κανουν ορμητηριο τους τα τρια Αρβανιτοχωρια της Δ.Μακεδονιας:Νεγκοβανη (Φλαμπουρο),Μπελκαμενη (Δροσοπηγη σημερα) και Λεχοβο.
Η επιλογη των τριων αυτων Αρβανιτοχωριων για την εναρξη του Μακεδονικου αγωνα δεν ειναι καθολου τυχαια.
Στην Ελλαδα της εποχης αυτης,οι Αρβανιτες ειναι το κυριαρχικο λαικο στοιχειο.Η Αρβανιτικη γλωσσα μιλιεται στην Αθηνα ακομα.Οι Αρβανιτες ειναι οι ενθερμοι υποστηρικτες της «Μεγαλης Ιδεας» και της απελευθερωσης των αλυτρωτων εδαφων.Οι Δραγουμηδες και οι Μελαδες,εχουν σαφη την συνειδηση της αρβανιτικης καταγωγης τους και εχουν εμπιστοσυνη στον πατριωτισμο των Αρβανιτων της Δ.Μακεδονιας.
Οι ανθρωποι αυτοι,οπως ολοι οι Αρβανιτες,δεν διαχωριζουν τις εννοιες «Αρβανιτης»-«Ελληνας»,αλλα τις θεωρουν ταυτοσημες.
Ο ιδιος ο Παυλος Μελας στο ημερολογιο του γραφει για τους κατοικους των τριων Αρβανιτοχωριων της Δ.Μακεδονιας:«Ειναι αμιγη και αφοσιωμενα στον αγωνα».Υπαρχουν στην Νεγκοβανη ο πεπειραμενος οπλαρχηγος Κολε Πινες (Κολλιας-Νικολαος Κολj) και στο Λεχοβο ο Ζησης Δημουλιος... ».
«Ειναι «αμιγη» λοιπον τα τρια Αρβανιτοχωρια κατα τον Παυλο Μελα και σηκωσαν το μεγαλο βαρος του Μακεδονικου αγωνα,οπως οι Αρβανιτες παλιοι κλεφταρματωλοι του 21 στην νοτια Ελλαδα.
Το πρωτο ψευδωνυμο που χρησιμοποιησε ο Παυλος Μελας,ηταν το πολυ διαδεδομενο αρβανιτικο επωνυμο «Δεδες».Αργοτερα χρησιμοποιησε ενα ονομα που ειχε ο πατερας του και ο γιος του.Για το επωνυμο «Ζεζας» ομως το πραγμα δεν ειναι ξεκαθαρισμενο απο τους βιογραφους του,μερικοι απο τους οποιους υποστηριζουν οτι Ζεζα ηταν το ονομα της κορης του.
Εχω την γνωμη οτι οπως ο συμπολεμιστης του Αλεξανδρος Κοντουλης Αρβανιτοποιησε το επωνυμο του («Σκουρτης»,σημαινει κοντος στ'αρβανιτικα),ετσι κι αυτος,μετεφρασε το επωνυμο του στ'αρβανιτικα.«Ζεζας» σημαινει μαυρος,δηλ. μελας.Υποθεση μου ειναι οτι το επωνυμο «Μελας» αποτελει την ελληνικη μεταφραση του αρχαιου οικογενειακου ονοματος,το οποιο θα ηταν Ζεζας.Δεν γνωριζω αν ειναι δυνατον να εξακριβωθει αυτο,αλλα ριχνω την ιδεα για τον ερευνητη που θα θελησει να ασχοληθει με το θεμα.
Αυτο που εχει σημασια στο μικρο αφιερωμα,ειναι οτι ο Παυλος Μελας η «καπεταν Ζεζας»,οριζει σαν ορμητηριο του τα τρια Αρβανιτοχωρια της Φλωρινας με τους Αρβανιτες της περιοχης αυτης καθως και Αρβανιτες απο τη νοτια Ελλαδα αρχιζει τον συντομο αλλα ενδοξο αγωνα του.
Την ιδια περιπου εποχη καταφθανουν και αλλοι Αρβανιτες Μακεδονομαχοι απο την νοτια Ελλαδα,μεταξυ των οποιων ξεχωριστη θεση εχει ο στρατηγος Νικολαος Ροκκας με το ψευδωνυμο «Κολλιος» και ο ανηψιος του Αγγελης Κοροπουλης,που σκοτωθηκε το 1908 στα 24 του χρονια.
Καταγονταν απο την Μανδρα της Αττικης.
Η δραση του Παυλου Μελα στην Μακεδονια ηταν πολυ συντομη.Αρχισε την 18 Αυγουστου το 1904 και τελειωσε την 13η Οκτωβριου του ιδιου χρονου.
Η απηχηση ομως απο την ενεργεια αυτη και τον ηρωικο του θανατο,ηταν τεραστια.Η ειδηση του θανατου του επεσε σαν κεραυνος εν αιθρια στην Αθηνα και ολος ο ελληνικος λαος συνειδητοποιησε την αναγκη και την σημασια της θυσιας για την τυχη της Μακεδονιας.Δημιουργηθηκε ενα σημαντικοτατο ρευμα εθελοντων,προσφορων καθε ειδους και μια οργανωτικη προσπαθεια,που τελικα κατεληξε στο ζωτικης σημασιας αποτελεσμα,της ενταξης της Μακεδονιας στην Ελλαδα,μετα απο 8 χρονια.
Το ιστορικο της τελευταιας ημερας του Παυλου Μελα,μας το δινει με λυρικο τροπο η γυναικα του Ναταλια στο εργο της «Παυλος Μελας».
Το σωμα του Π.Μελα απο 35 ανδρες πορευεται προς το χωριο Μπελκαμενη (σημερα Δροσοπηγη) αλλα ο δρομος ειναι ορεινος και δυσβατος και η νυχτα κοντοζυγωνει.Αποφασισαν λοιπον να στρατοπεδευσουν στο χωριο Σιατιστα,που βρισκεται στις πλαγιες του ορους Βιτσι.Το μεσημερι ηλθε η σπιτονοικοκυρα οπου διεμενε ο Μελας,και τον προειδοποιει οτι ερχεται Τουρκικος στρατος προς το χωριο.«Ε,θα ελθει και θα περασει»απαντησε ο Π.Μελας και διεταξε να ετοιμαστουν τα καταλυματα,αλλα να βρισκονται σε ετοιμοτητα οι ανδρες,χωρις να πυροβολησει κανεις χωρις το δικο του προσταγμα.
Ο Τουρκικος στρατος ομως ειχε προειδοποιηθει απο τον αρχικομιτατζη Μητρο-Βλαχο και ερχοταν με αποκλειστικο προορισμο την Σιατιστα.
Κατευθυνθηκαν στο σπιτι που βρισκοταν ο Μελας με 4 ανδρες.Χτυπησαν την πορτα αλλα απαντηση δεν πηραν.«Θα καψουμε το σπιτι» φωναξε ο επικεφαλης του τουρκικου αποσπασματος.Ηταν φανερο οτι ειχε προδοθει και βλεποντας οτι δεν εχει αλλη λυση,διεταξε «πυρ» με την προοπτικη να του δοθει η δυνατοτητα να ξεφυγει μεσα απο το υπογειο και την αυλη του σπιτιου.
Στην προσπαθεια εξοδου απο τον περιβολο του σπιτιου,ενα βολι τον πηρε κατω απο τη μεση.«Στη μεση με πηρε παιδια»φωναξε βογκωντας απο τον πονο.Εβγαλε τον σταυρο απο τον λαιμο του και καλωντας τον αγαπημενο του συμμαχητη Λακη Πυρζα,του ειπε:«Τον σταυρο να τον δωσεις στην γυναικα μου και το τουφεκι οπως σου ειπα του Μικη,του γιου μου και να τους πεις οτι το καθηκον μου το εκανα...».
Εχει μεγαλη σημασια ο τροπος με τον οποιο αντιμετωπιζει τον θανατο ο Παυλος Μελας που θυμιζει παλιοτερες εποχες,που στην εποχη του ειναι αρκετα μακρυνες.Προχωραει ομως ακομα πιο περα για να μας θυμισει εκεινον τον αγραφο νομο των παλιων Αρβανιτων αγωνιστων του ,του προ του αγωνα του 21,που σε παρομοιες περιπτωσεις,ζητουσαν απο τους συντροφους τους,να τους κοψουν το κεφαλι για να μην πεσει στα χερια των εχθρων,να το περιφερουν και να το χλευαζουν.Κι αυτο εκανε και ο Παυλος Μελας.Διεταξε τους συντροφους του να του παρουν το κεφαλι,το οποιο οι συντροφοι του το εθαψαν στο παρεκκλησι της Αγιας Παρασκευης στο Πισοδερι ενω το σωμα του το παρεδωσαν οι Τουρκοι στον Μητροπολιτη Καστοριας,που το εθαψε στο παρεκκλησι των Αγιων Ταξιαρχων.
Βιβλιογραφια
Ναταλιας Μελα:«Παυλος Μελας»Αθηνα 1964,Χαρ.Στυλιαδη:Λημα «Μακεδονικος αγωνας»στην εγκυκλοπαιδεια Χ.Πατση.«Λαογραφικα του γαμου στα χωρια Φλαμπουρο και Δροσοπηγη του νομου Φλωρινης»Θεσσαλονικη 1993.Μελετη Τσαντιλη:«Οπλαρχηγος Αγγελης Κοροπουλης» απο το 6ο φυλλο της εφεμεριδος «Πλιακου Τριμ» της Μανδρας.
Γεωργιου Μοδη:«Μακεδονικος αγων και Μακεδονες αρχηγοι»Θεσσαλονικη 1955.Αθ.Σουλιωτης/Νικολαιδης: «Ο Μακεδονικος αγων,1906-1908».
