Ο Δημητρακj Boiβοντας και η αντισταση των Αρβανιτων της Θρακης
κατα του Τουρκου κατακτητη.
Σωζεται ως τα σημερα ενα τραγουδι αναμεσα στους Αρβανιτες της Θρακης,που μιλα για ενα παλλικαρι απο το Ζαλουφι της Αν.Θρακης,τον Δημητρακj Boiβοντα και τους αγωνες του κατα των Τουρκων.
Δυστυχως η σφαλερη και επιζημια κατεστημενη αντιληψη περι των Αρβανιτων και της παναρχαιας λαικης τους γλωσσας,συμπαρεσυρε και αυτο το τραγουδι στον δρομο της αφανειας.Αφανιζεται η γλωσσα,αφανιζεται και η ιστορια.
Ο συμπαθεστατος μπαρμπα Χρηστος Ρουσσοπουλος,εχει μεταφρασει πληθος Αρβανιτικων τραγουδιων της Θρακης στα Ελληνικα καθως και αυτο του Δημητρακj Boiβοντα.
Ο Δημητρακj ,λοιπον γεννηθηκε στο Μ.Ζαλουφι στα 1860.Τον πατερα του τον ελεγαν Τολη (Αποστολο) και κατα την συνηθεια της εποχης,ο γιος πηρε σαν βαση επωνυμου το ονομα του πατερα του και ονομαστηκε «Τολιδης»=ο γιος του Τολη..Βοιβοντας,προσονομαστηκε οταν πια ειχε βγει στο κλαρι.
Ο Δημητρακης Τολιδης λοιπον,πηρε τη βασικη εκπαιδευση στο σχολειο του χωριου του και καθως φαινεται η αγαπη του για την ιστορια,η αναγνωση των κατορθωματων των παλιων ηρωων του 1821,φουντωσε στην καρδια του,την αγαπη για την ελευθερια και το μισος κατα των Τουρκων κατακτητων.
Ξεκινησε την «παρανομη» δραση του μαζι με εναν φιλο του,αφοπλιζοντας εναν Τουρκο στρατιωτη και παιρνοντας του τα οπλα του.Καθως συμβαινει σ'αυτες τις περιπτωσεις,αλλοι τον κατηγορησαν,αλλοι τον ειρωνευτηκαν και αλλοι τον συνεδραμαν.
Μια σειρα απο επιτυχημενες ενεργειες του Δημητρακη,καθως και η ικανοτητα του να καταφερνει να ξεφευγει απο τα μπλοκα των Τουρκων η να ερχεται μεταμφιεσμενος μεσα στο ιδιο το χωριο του και να κινειται κατω απο τη μυτη των διωκτικων αρχων,τον κατεστησε δημοφιλη και ο λαος εκανε τη ζωη και κατορθωματα του τραγουδι.
Παρ'οτι ειχε διασυνδεσεις με αντιστασιακες ομαδες και τον Μητροπολιτη Αδριανουπολεως,ο οποιος καθως φαινεται τον χρησιμοποιησε για τις ανταποκρισεις του για το Πατριαρχειο,ο ιδιος δεν καταφερε να σχηματισει μια αξιολογη αντιστασιακη ομαδα.
Υπηρξε ικανοτατος,αλλα και εξαιρετικα ευαισθητος πατριωτης.Στην πολυταραχη ζωη του,μεγαλο ρολο επαιξε ο δεσμος του με μιαν ομορφη συγχωριανη του,την οποια αρραβωνιαστηκε και μετα απο 14 μηνες,βγηκε στην παρανομια (10-4-1882).
Την ημερομηνια αυτη την ειχε-λενε-χαραγμενη στο ντουφεκι του.Ο δεσμος αυτος συνεχιστηκε μεσα απο περιπετειωδεις συνθηκες παρανομιας για δυο χρονια.Στη συνεχεια τα ιχνη του Δημητρακη εξαφανιστηκαν και κανεις δεν γνωριζε αν ζουσε η αν πεθανε. Η αγαπημενη του αρραβωνιαστικια τον περιμενε οχτω χρονια και οταν τελικα πεισθηκε οτι δεν υπαρχει ελπιδα να τον ξαναδει,παντρευτηκε εναν αλλο συγχωριανο της,πολυ μεγαλυτερο της και με παιδια.
Δεκα μηνες απο τον γαμο,κανει την εμφανιση του ο Δημητρακης.Παραφυλαει την ωρα που η κοπελα θα παει στη βρυση για νερο.Εμφανιζεται μπροστα της και εκεινη σαστισμενη το βαζει στα ποδια.Νομιζει οτι ειναι το φαντασμα του αγαπημενου της,που ζητα εκδικηση για την αθετηση του ορκου.Σε μια στιγμη κοντοστεκει,και γυριζοντας βλεπει τον Δημητρακη να την ακολουθει δακρυσμενος και με αργο βημα.Τη συνοδευσε απο αποσταση μεχρι τα πρωτα σπιτια του χωριου κι οταν αυτη ξαναγυρισε το κεφαλι,αυτος την χαιρετησε κουνοντας το χερι του σα να ηθελε να της πει:«Μη φοβασαι,φευγω απο την ζωη σου για παντα,αλλα σ'αγαπω ακομα».
Δεν περασε ενας χρονος και η κοπελα μαραζωσε και πεθανε.
Μαραζωνε κι ο ιδιος και η θρακη πια δεν τον χωρουσε.Ενοιωθε κι αυτος τυψεις και στους φιλους του εκμυστηρευθηκε οτι ηταν αδικο να κρατα τοσα χρονια δεσμευμενη μια κοπελα,χωρις ελπιδα.Εβλεπε δηλ.οτι η μερα της λευτεριας της Θρακης δεν ερχοταν τοσο γρηγορα και κοντα στα αλλα,ο γαμος του με την γυναικα που αγαπουσε (την Ζουμπουλια),ηταν δεμενος με την απελευθερωση της Θρακης.Θα φυγω στον Μωρηα,ελεγε στους φιλους του και οταν η πατριδα μας λευτερωθει,μη με περιμενετε να ξαναγυρισω.Δεν αντεχω να ξαναδω αυτα τα μερη.
Πηγε και αποθεσε λιγα λουλουδια στον ταφο της Ζουμπουλιας,περασε τα μεσανυχτα απο τους γονεις του που ειχαν ταλαιπωρηθει κι αυτοι απο τις διωξεις των Τουρκων εξαιτιας της δρασης του,τους αποχαιρετησε κι εφυγε (Μαης του 1892) χωρις να ξερει κανεις που πηγε,αν βρισκεται στην Θρακη,στην Μακεδονια,αν κρυβεται πισω απο τις αντιστασιακες ενεργειες,αν ζει η αν πεθανε.
Μετα απο δυο χρονια ενας αγνωστος μαντατοφορος,εφερε στον πατερα του εναν φακελλο.Μεσα ειχε μια φωτογραφια με 10 φουστανελλοφορους ανταρτες και ενα σημειωμα που ελεγε:«Στη φωτογραφια στη μεση καθιστος ειμαι εγω ο γιος σας,ο Δημητρακης Βοιβοντας,με την ομαδα μου.Ειμαι καλα.» Υπογραφη:«Δημητρακης Βοιβοντας,Ζαλουφιωτης».
Το μυστικο δεν εμεινε κρυφο για πολυ,γιατι την ημερα που παντρευοταν ο μικροτερος αδερφος του Δημητρακη,ο πατερας του πανω στη χαρα και στο μεθυσι,αλλα και απο την κρυφη περηφανεια του για τον γιο του,για τον οποιο πολλα λεγονταν και διαδιδονταν,βγαζει απο την τσεπη του σακκακιου του την φωτογραφια και αρχισε να την «χορευει» και να τραγουδα το τραγουδι του Δημητρακη Βοιβοντα.
Οι πολλοι χαρηκαν,αλλα καποιος προδωσε το μυστικο τους Τουρκους και οι συγγενεις του ταλαιπωρηθηκαν επι δυο μηνες απο την Τουρκικη αστυνομια.Τελικα το Δικαστηριο τους αθωωσε με μια πολυ χαρακτηριστικη αποφαση:«Εμεις θελουμε να δικασουμε τον ιδιο και οχι την φωτογραφια του».
Τον Ιουλιο του 1913 καταστρεφεται το Μ.Ζαλουφι απο τους Τουρκους και πολλοι Ζαλουφιωτες σκορπισαν για μερη ελευθερα.Ενας απο αυτους,ο Χαραλαμπος Τουρματζιδης εφτασε στην Λιβαδεια της Βοιωτιας (1919) και στο παζαρι ειδε καποιον που εμοιαζε με τον Δημητρακη,να πουλαει λαχανικα.Τον ρωτησε,μα αυτος αρνηθηκε την ταυτοτητα του.Ο αλλος ομως ηταν σχεδον σιγουρος και απο αυτους που θαυμαζαν τον Δημητρακη.
Δεν επεμενε,αλλα τον πηρε στην δουλεψη του,στο χωριο Δαγλε (σημερα Μαυρογεια) της Λιβαδειας.Επι τρεις μηνες δεν φανερωνε την ταυτοτητα του.Ο Τουρματζιδης εγραψε στον αδελφο του Δημητρακη,τον Νικολα και οταν του ανακοινωσε την απαντηση και τα νεα απο το χωριο και τις παρακλησεις των συγγενων του να γυρισει στην ελευθερη πια Θρακη,εκεινος πια πειστηκε και παραδεχτηκε οτι ειναι ο Δημητρακης Βοιβοντας.«Γυρνα στο χωριο σου εγραφαν οι συγγενεις του.Τωρα δεν ειναι εδω τουρκια.Ειναι Ελλαδα και η Ελληνικη σημαια κυματιζει στο κονακι (Διοικητηριο).Ελα να δεις το χωριο που σε καμαρωνει και να ακουσεις το τραγουδι που λεει για 'σενα.
Ο Δημητρακης,κρατησε τον ορκο που εδωσε στον ταφο της αγαπημενης του γυναικας,τον ορκο που εδωσε στην πατριδα και δεν ξαναγυρισε στο χωριο του.Δεν παντρευτηκε αλλη γυναικα και υπηρετησε μεχρι τα 52 του χρονια ενεργα την πατριδα.Τα υπολοιπα χρονια της ζωης του τα περασε φτωχος και ασημος στο μικρο αυτο χωριο της Λιβαδειας.
Μια χαρη μονο ζητησε απο τον αδελφο του:«Ριξε ενα μπουκετο λουλουδια στον ταφο της Ζουμπουλιας!».
Τον Μαρτη του 1922,τα αδελφια του πηραν ενα γραμμα απο τον Τουρματζιδη:«Ο αδελφος σας,ο ξακουστος Δημητρακης Βοιβοντας δεν υπαρχει πια.Πεθανε στις 10 Μαρτιου 1924.».
Στη ζωη των Αρβανιτων,πολλες φορες η πραγματικοτητα ξεπερνα την φαντασια.Οι Αρβανιτες πρωταγωνιστες θεωρουσαν σαν κατι απλουστατο και φυσιολογικο και δεν τους εδιναν τη σημασια που δινουν σ'αυτα οι ποιητες και οι λογοτεχνες η τη σημασια που δινουμε εμεις που ανιστοραμε τωρα πια τη ζωη και τη δραση τους.
(Βλπ.«Αρβανιτες της Θρακης»).
κατα του Τουρκου κατακτητη.
Σωζεται ως τα σημερα ενα τραγουδι αναμεσα στους Αρβανιτες της Θρακης,που μιλα για ενα παλλικαρι απο το Ζαλουφι της Αν.Θρακης,τον Δημητρακj Boiβοντα και τους αγωνες του κατα των Τουρκων.
Δυστυχως η σφαλερη και επιζημια κατεστημενη αντιληψη περι των Αρβανιτων και της παναρχαιας λαικης τους γλωσσας,συμπαρεσυρε και αυτο το τραγουδι στον δρομο της αφανειας.Αφανιζεται η γλωσσα,αφανιζεται και η ιστορια.
Ο συμπαθεστατος μπαρμπα Χρηστος Ρουσσοπουλος,εχει μεταφρασει πληθος Αρβανιτικων τραγουδιων της Θρακης στα Ελληνικα καθως και αυτο του Δημητρακj Boiβοντα.
Ο Δημητρακj ,λοιπον γεννηθηκε στο Μ.Ζαλουφι στα 1860.Τον πατερα του τον ελεγαν Τολη (Αποστολο) και κατα την συνηθεια της εποχης,ο γιος πηρε σαν βαση επωνυμου το ονομα του πατερα του και ονομαστηκε «Τολιδης»=ο γιος του Τολη..Βοιβοντας,προσονομαστηκε οταν πια ειχε βγει στο κλαρι.
Ο Δημητρακης Τολιδης λοιπον,πηρε τη βασικη εκπαιδευση στο σχολειο του χωριου του και καθως φαινεται η αγαπη του για την ιστορια,η αναγνωση των κατορθωματων των παλιων ηρωων του 1821,φουντωσε στην καρδια του,την αγαπη για την ελευθερια και το μισος κατα των Τουρκων κατακτητων.
Ξεκινησε την «παρανομη» δραση του μαζι με εναν φιλο του,αφοπλιζοντας εναν Τουρκο στρατιωτη και παιρνοντας του τα οπλα του.Καθως συμβαινει σ'αυτες τις περιπτωσεις,αλλοι τον κατηγορησαν,αλλοι τον ειρωνευτηκαν και αλλοι τον συνεδραμαν.
Μια σειρα απο επιτυχημενες ενεργειες του Δημητρακη,καθως και η ικανοτητα του να καταφερνει να ξεφευγει απο τα μπλοκα των Τουρκων η να ερχεται μεταμφιεσμενος μεσα στο ιδιο το χωριο του και να κινειται κατω απο τη μυτη των διωκτικων αρχων,τον κατεστησε δημοφιλη και ο λαος εκανε τη ζωη και κατορθωματα του τραγουδι.
Παρ'οτι ειχε διασυνδεσεις με αντιστασιακες ομαδες και τον Μητροπολιτη Αδριανουπολεως,ο οποιος καθως φαινεται τον χρησιμοποιησε για τις ανταποκρισεις του για το Πατριαρχειο,ο ιδιος δεν καταφερε να σχηματισει μια αξιολογη αντιστασιακη ομαδα.
Υπηρξε ικανοτατος,αλλα και εξαιρετικα ευαισθητος πατριωτης.Στην πολυταραχη ζωη του,μεγαλο ρολο επαιξε ο δεσμος του με μιαν ομορφη συγχωριανη του,την οποια αρραβωνιαστηκε και μετα απο 14 μηνες,βγηκε στην παρανομια (10-4-1882).
Την ημερομηνια αυτη την ειχε-λενε-χαραγμενη στο ντουφεκι του.Ο δεσμος αυτος συνεχιστηκε μεσα απο περιπετειωδεις συνθηκες παρανομιας για δυο χρονια.Στη συνεχεια τα ιχνη του Δημητρακη εξαφανιστηκαν και κανεις δεν γνωριζε αν ζουσε η αν πεθανε. Η αγαπημενη του αρραβωνιαστικια τον περιμενε οχτω χρονια και οταν τελικα πεισθηκε οτι δεν υπαρχει ελπιδα να τον ξαναδει,παντρευτηκε εναν αλλο συγχωριανο της,πολυ μεγαλυτερο της και με παιδια.
Δεκα μηνες απο τον γαμο,κανει την εμφανιση του ο Δημητρακης.Παραφυλαει την ωρα που η κοπελα θα παει στη βρυση για νερο.Εμφανιζεται μπροστα της και εκεινη σαστισμενη το βαζει στα ποδια.Νομιζει οτι ειναι το φαντασμα του αγαπημενου της,που ζητα εκδικηση για την αθετηση του ορκου.Σε μια στιγμη κοντοστεκει,και γυριζοντας βλεπει τον Δημητρακη να την ακολουθει δακρυσμενος και με αργο βημα.Τη συνοδευσε απο αποσταση μεχρι τα πρωτα σπιτια του χωριου κι οταν αυτη ξαναγυρισε το κεφαλι,αυτος την χαιρετησε κουνοντας το χερι του σα να ηθελε να της πει:«Μη φοβασαι,φευγω απο την ζωη σου για παντα,αλλα σ'αγαπω ακομα».
Δεν περασε ενας χρονος και η κοπελα μαραζωσε και πεθανε.
Μαραζωνε κι ο ιδιος και η θρακη πια δεν τον χωρουσε.Ενοιωθε κι αυτος τυψεις και στους φιλους του εκμυστηρευθηκε οτι ηταν αδικο να κρατα τοσα χρονια δεσμευμενη μια κοπελα,χωρις ελπιδα.Εβλεπε δηλ.οτι η μερα της λευτεριας της Θρακης δεν ερχοταν τοσο γρηγορα και κοντα στα αλλα,ο γαμος του με την γυναικα που αγαπουσε (την Ζουμπουλια),ηταν δεμενος με την απελευθερωση της Θρακης.Θα φυγω στον Μωρηα,ελεγε στους φιλους του και οταν η πατριδα μας λευτερωθει,μη με περιμενετε να ξαναγυρισω.Δεν αντεχω να ξαναδω αυτα τα μερη.
Πηγε και αποθεσε λιγα λουλουδια στον ταφο της Ζουμπουλιας,περασε τα μεσανυχτα απο τους γονεις του που ειχαν ταλαιπωρηθει κι αυτοι απο τις διωξεις των Τουρκων εξαιτιας της δρασης του,τους αποχαιρετησε κι εφυγε (Μαης του 1892) χωρις να ξερει κανεις που πηγε,αν βρισκεται στην Θρακη,στην Μακεδονια,αν κρυβεται πισω απο τις αντιστασιακες ενεργειες,αν ζει η αν πεθανε.
Μετα απο δυο χρονια ενας αγνωστος μαντατοφορος,εφερε στον πατερα του εναν φακελλο.Μεσα ειχε μια φωτογραφια με 10 φουστανελλοφορους ανταρτες και ενα σημειωμα που ελεγε:«Στη φωτογραφια στη μεση καθιστος ειμαι εγω ο γιος σας,ο Δημητρακης Βοιβοντας,με την ομαδα μου.Ειμαι καλα.» Υπογραφη:«Δημητρακης Βοιβοντας,Ζαλουφιωτης».
Το μυστικο δεν εμεινε κρυφο για πολυ,γιατι την ημερα που παντρευοταν ο μικροτερος αδερφος του Δημητρακη,ο πατερας του πανω στη χαρα και στο μεθυσι,αλλα και απο την κρυφη περηφανεια του για τον γιο του,για τον οποιο πολλα λεγονταν και διαδιδονταν,βγαζει απο την τσεπη του σακκακιου του την φωτογραφια και αρχισε να την «χορευει» και να τραγουδα το τραγουδι του Δημητρακη Βοιβοντα.
Οι πολλοι χαρηκαν,αλλα καποιος προδωσε το μυστικο τους Τουρκους και οι συγγενεις του ταλαιπωρηθηκαν επι δυο μηνες απο την Τουρκικη αστυνομια.Τελικα το Δικαστηριο τους αθωωσε με μια πολυ χαρακτηριστικη αποφαση:«Εμεις θελουμε να δικασουμε τον ιδιο και οχι την φωτογραφια του».
Τον Ιουλιο του 1913 καταστρεφεται το Μ.Ζαλουφι απο τους Τουρκους και πολλοι Ζαλουφιωτες σκορπισαν για μερη ελευθερα.Ενας απο αυτους,ο Χαραλαμπος Τουρματζιδης εφτασε στην Λιβαδεια της Βοιωτιας (1919) και στο παζαρι ειδε καποιον που εμοιαζε με τον Δημητρακη,να πουλαει λαχανικα.Τον ρωτησε,μα αυτος αρνηθηκε την ταυτοτητα του.Ο αλλος ομως ηταν σχεδον σιγουρος και απο αυτους που θαυμαζαν τον Δημητρακη.
Δεν επεμενε,αλλα τον πηρε στην δουλεψη του,στο χωριο Δαγλε (σημερα Μαυρογεια) της Λιβαδειας.Επι τρεις μηνες δεν φανερωνε την ταυτοτητα του.Ο Τουρματζιδης εγραψε στον αδελφο του Δημητρακη,τον Νικολα και οταν του ανακοινωσε την απαντηση και τα νεα απο το χωριο και τις παρακλησεις των συγγενων του να γυρισει στην ελευθερη πια Θρακη,εκεινος πια πειστηκε και παραδεχτηκε οτι ειναι ο Δημητρακης Βοιβοντας.«Γυρνα στο χωριο σου εγραφαν οι συγγενεις του.Τωρα δεν ειναι εδω τουρκια.Ειναι Ελλαδα και η Ελληνικη σημαια κυματιζει στο κονακι (Διοικητηριο).Ελα να δεις το χωριο που σε καμαρωνει και να ακουσεις το τραγουδι που λεει για 'σενα.
Ο Δημητρακης,κρατησε τον ορκο που εδωσε στον ταφο της αγαπημενης του γυναικας,τον ορκο που εδωσε στην πατριδα και δεν ξαναγυρισε στο χωριο του.Δεν παντρευτηκε αλλη γυναικα και υπηρετησε μεχρι τα 52 του χρονια ενεργα την πατριδα.Τα υπολοιπα χρονια της ζωης του τα περασε φτωχος και ασημος στο μικρο αυτο χωριο της Λιβαδειας.
Μια χαρη μονο ζητησε απο τον αδελφο του:«Ριξε ενα μπουκετο λουλουδια στον ταφο της Ζουμπουλιας!».
Τον Μαρτη του 1922,τα αδελφια του πηραν ενα γραμμα απο τον Τουρματζιδη:«Ο αδελφος σας,ο ξακουστος Δημητρακης Βοιβοντας δεν υπαρχει πια.Πεθανε στις 10 Μαρτιου 1924.».
Στη ζωη των Αρβανιτων,πολλες φορες η πραγματικοτητα ξεπερνα την φαντασια.Οι Αρβανιτες πρωταγωνιστες θεωρουσαν σαν κατι απλουστατο και φυσιολογικο και δεν τους εδιναν τη σημασια που δινουν σ'αυτα οι ποιητες και οι λογοτεχνες η τη σημασια που δινουμε εμεις που ανιστοραμε τωρα πια τη ζωη και τη δραση τους.
(Βλπ.«Αρβανιτες της Θρακης»).