Ημερομηνία Tuesday, May 27 @ 04:20:43 EEST
Θέμα ΙΣΤΟΡΙΚΑ
ΣΤΑ ΤΕΛΗ ΤΟΥ 19ΟΥ ΑΙΩΝΑ
Αφορμή του παρόντος σχολιασμού αποτέλεσε η επιθυμία ενός Αλβανού λαθρομετανάστη ο οποίος, εν αναμονή βρισκόμενος της μετάβασής του στην χώρα του, δήλωσε ακριβώς επί λέξει: «αμάν, πότε θα πάω στο χωριό μου να ρίξω με το καλάζνικωφ πεντέξι γεμιστήρες». Ήταν τότε στα μέσα της δεκαετίας του 90.
Πράγματι παρατηρήσαμε με περιέργεια, κατά την δεκαετία εκείνη, να λεηλατούνται στρατόπεδα και να γεμίζει η χώρα τους με όπλα και πυρομαχικά. Ακόμη και μικρά παιδιά είδαμε να ρίχνουν στον αέρα για την πλάκα τους. Ένα χάος οπλοφορίας και οπλοχρησίας βασίλευε τότε στη χώρα αυτή. Η αλήθεια είναι ότι σιγά-σιγά τα πράγματα εκεί ηρέμισαν, τουλάχιστον μέχρι στιγμής.
Θα μου έλεγε κανείς, μήπως οι Κρητικοί δεν διακατέχονται από ανάλογο πάθος. Τέλος πάντων.
Φαίνεται όμως ότι αυτή η μανία των Αλβανών με τα όπλα δεν είναι τυχαία. Μάλλον πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό του λαού αυτού το οποίο έχει βαθιές ρίζες μέσα στην ψυχή και στην ιστορία του.
Θα παραθέσουμε εδώ σχετικές μαρτυρίες ενός Γαλλοελβετού περιηγητή, Ελληνιστή και μεγάλου επιστήμονα, αρχαιολόγου, φιλολόγου, ιστορικού, εθνολόγου, δημοσιολόγου, πολιτικού και δημοσιογράφου.
Πρόκειται για τον Βίκτωρα Μπεράρντ και το βιβλίο του «Τουρκία και Ελληνισμός, οδοιπορικό στη Μακεδονία», εκδ. «Τροχαλία» Β΄ έκδοση. Η περιήγηση έγινε από τον Αύγουστο του 1890 έως τον Ιούλιο του 1892.
Παρ’ όλα τα μειονεκτήματα που συνεπάγεται η αποσπασματικότητα αυτού του τρόπου έκθεσης ενός θέματος, νομίζουμε ότι αξίζει τον κόπο να πληροφορηθούμε για μερικές πτυχές του αλβανικού χαρακτήρα από πρώτο χέρι.
Δεν πρόκειται ούτε περί ψόγου ούτε περί επαίνου προς τον λαό αυτόν. Αφορά τις επισημάνσεις των διαφορετικοτήτων οι οποίες όταν αναγνωρίζονται, συμβάλλουν στην κατανόηση των γειτόνων λαών, από την οποία είναι δυνατόν να προκύπτει και η σχετική ανεκτικότητα, η οποία είναι τόσο απαραίτητη για την ανάπτυξη σχέσεων δικαιοσύνης μεταξύ τους.
Αλλά επί του θέματος: (σελ. 82) «Ο Αλβανός δεν έχει ιδιαίτερα οξυμένο το θρησκευτικό συναίσθημα. Και ο προσηλυτισμός του εξασφάλιζε τόσα και τόσα πράγματα...τα τσιφλίκια τα αρπαγμένα απ’ τους χριστιανούς και το δικαίωμα να κρατά σπαθί, την ελευθερία των αντεκδικήσεων, όλα όσα ο Τούρκος απαγόρευε στο γκιαούρη».
Η φράση «τα τσιφλίκια τα αρπαγμένα από τους χριστιανούς» εγκυμονεί παρεξηγήσεις. Μπορεί να νομίσει κανείς ότι ο κάθε χριστιανός πριν την Τουρκοκρατία είχε δικό του τσιφλίκι. Η ιστορία όμως άλλα μας λέει. Για το θέμα αυτό αντλούμε πληροφορίες από την «Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια» σελ. 891 «... της βουλιμίας των μεγάλων γαιοκτημόνων. Οι μεγάλοι ούτοι ιδιοκτήται, είναι συγχρόνως και ανώτατοι λειτουργοί του κράτους ή της εκκλησίας....υπήρχον εις το κράτος ολίγοι μεν τιμαριούχοι, άπειρον δε πλήθος πτωχών γεωργών δουλοπαροίκων. ... Οι δε δουλοπάροικοι, οι προσκολλημένοι εις το κτήμα, είχον καταντήσει δούλοι πραγματικοί... μερικαί δε μεγάλαι εκκλησίαι είχον πραγματικούς δούλους». Όλ’ αυτά συνέβαιναν εις «το ένδοξόν μας Βυζάντιο».
[Και μετά μας λένε ότι ο χριστιανισμός κατάργησε την δουλεία!!! Δεν μπορούμε ν’ αποφύγουμε τον πειρασμό να φανερώσουμε εδώ την αλήθεια για την χριστιανική αντίληψη περί δουλείας: (προς Ρωμαίους, 13. 1) «Ας υποτάσσεται ο καθένας στις ανώτερες εξουσίες, διότι δεν υπάρχει εξουσία παρά από τον θεόν... Ώστε εκείνος που αντιτάσσεται εις την εξουσίαν, αντιτάσσεται εις την διαταγήν του θεού και εκείνοι που αντιστάθηκαν θα κατακριθούν... Αυτός είναι ο λόγος που πληρώνεται τους φόρους, διότι οι αρχές είναι υπηρέται του θεού».
Εφεσίους 6. 5 «Οι δούλοι να υπακούετε εις τους κυρίους σας του κόσμου αυτού με φόβον και τρόμον».
Τιμόθεον 6. 1 «Όσοι είναι υπό τον ζυγόν της δουλείας, ας θεωρούν τους κυρίους των αξίους κάθε τιμής, δια να μη δυσφημείται το όνομα του θεού και η διδασκαλία».
Τίτον 2. 9 «Οι δούλοι να υποτάσσονται εις τους κυρίους τους, να είναι εις όλα ευάρεστοι».
Πέτρου 2. 13 «Υποταχθείτε λοιπόν, σε κάθε ανθρώπινη εξουσία χάριν του Κυρίου, διότι αυτό είναι το θέλημα του θεού».
Πέτρου 2. 13 «Οι υπηρέται, να υποτάσσεσθε εις τους κυρίους σας, με τον οφειλόμενο σεβασμό, κι όχι μόνον εις τους καλούς και επιεικείς αλλά και εις τους διεστραμμένους».
Ο δε αρχιερέας του Βυζαντίου Ιωάννης ο Χρυσόστομος είναι πιό σαφής: Εις Α΄ Κορινθίους Ομιλία, ΙΘ΄ σελ. 535 (εκδ. «Γρηγόριος ο Παλαμάς» 1980): «Όπως ακριβώς δεν ωφελεί καθόλου η περιτομή ούτε βλάπτει η έλλειψις περιτομής, έτσι ούτε βλάπτει η δουλεία ούτε ωφελεί η ελευθερία. Και για να καταδείξει τούτο με μεγαλυτέραν σαφήνειαν λέγει (αναφέρεται σε λεγόμενα του Αποστόλου Παύλου): Αλλά και αν ημπορείς να γίνεις ελεύθερος, χρησιμοποίησε περισσότερο την δουλείαν, δηλαδή να είσαι περισσότερο δούλος. Και διατί τέλος πάντων αυτόν που δύναται να ελευθερωθεί τον συμβουλεύει να μείνη δούλος. Διότι θέλει να δείξη ότι δεν βλάπτει καθόλου η δουλεία αλλ’ ωφελεί μάλιστα».
Πώς είπατε; Ότι άλλα εννοεί! Μη βιάζεστε, μας το εξηγεί αμέσως στη συνέχεια ο πατέρας Χρυσόστομος. Φρόντισε και γι’ αυτό μην τυχόν του ξεφύγει κανείς με αμφιβολίες. «Και γνωρίζω μεν ότι μερικοί ισχυρίζονται, ότι το χρησιμοποίησε περισσότερο το είπε περί ελευθερίας, υποστηρίζοντες ότι σημαίνει, εάν ημπορείς να ελευθερωθείς, ελευθερώσου... Δεν λέγει λοιπόν τούτο, αλλ’ εκείνο που είπα προηγουμένως, θέλων να δείξη ότι δεν κερδίζει τίποτε περισσότερον αυτός που γίνεται ελεύθερος, και επομένως, λέγει, και αν ακόμα εξαρτάται από σένα να ελευθερωθείς, μάλλον μένε ως δούλος». Βλέπουμε δηλαδή ότι η δουλοπαροικία επί Βυζαντίου ήταν γέννημα-θρέμμα του χριστιανισμού.]
(σελ. 96) «Το μίσος ανάμεσα στους χριστιανούς και τους μουσουλμάνους ή μέσα στην ίδια θρησκεία, ανάμεσα σε ανταγωνιζόμενες οικογένειες και ανάμεσα σε αγρότες και γαιοκτήμονες μπορεί να ξεσπάσει και απόψε το βράδυ σε βιαιοπραγίες, φονικά εμπρησμούς, κομμένα κεφάλια, σουβλισμένα παιδιά, βιασμένες γυναίκες, ερημωμένα τσιφλίκια, όλα αυτά που αποκαλούν εδώ αρβανίτικα πράγματα».
Ας προσέξουμε, για λόγους δικαιοσύνης, στο απόσπασμα αυτό τα υπογραμμισμένα από εμάς.
(σελ. 113) «ο Χαντζής μας δέχεται με κακή διάθεση... Είναι αρματωμένος ως τα δόντια. Έρχεται να μας πουλήσει γάλα μιά γειτόνισσα με δυό πιστόλια στη ζώνη. Και τα παιδιά κουβαλούν τουφέκια».
(σελ. 121) «Η μόνη θρησκεία στην οποία δείχνουν φανατική προσήλωση, είναι η θρησκεία των ωραίων όπλων και η λατρεία του πλιάτσικου».
(σελ. 125) «Οι Αλβανοί της Τζούρας είναι οι περισσότεροι φορτωμένοι με όπλα απ’ όλους τους Αλβανούς που έχουμε ως τώρα δει. Τα δυό τους σπαθιά, τα δυό τους πιστόλια, τα τουφέκια τους, τα χαντζάρια τους και τα φυσεκλίκια τους θα αρκούσαν και μόνα τους για να τους ντύσουν».
(σελ. 130) «Μας αποκρίθηκε... ότι ένα αρβανίτικο γνωμικό λέει σωστά: όπου η σπάθα, εκεί και η πίστη».
(σελ. 130) «Αν τον ξύσεις (τον Αλβανό) λιγάκι ή αν κυττάξεις μεσ’ απ’ τη διάφανη επιφάνεια, θα βρεις γρήγορα ένα φόντο περηφάνιας, αγριάδας και πείσματος, που απουσιάζουν στον υπολογιστή Γραικό».
(σελ. 131) «Ο Γιάνκο (Αλβανός) μιλά για την Αθήνα, ... Οι Έλληνες δεν έχουν στρατό και δεν τους αρέσει η στρατιωτική υπηρεσία, δεν αγαπάνε το νιζάμ (η συνήθεια, το έθος, ο τακτικός στρατός), με τα λεφτά τους πρέπει να σηκώσουν μισθοφορικά σώματα απ’ την Αλβανία».
(σελ. 162) «... Αλβανοί που η κυβέρνηση τους προμηθεύει όπλα και μπαρούτι κι αυτοί σε αντάλλαγμα πρέπει να επιτηρούν τις διαβάσεις από την Αλβανία στη Μακεδονία».
(σελ. 175) «Οι Αλβανοί βρίζουν και απειλούν με το χέρι στο ρεβόλβερ».
(σελ. 179) «Και την ιστορία την τελειώνουν συνήθως φέρνοντας το χέρι στο ζωνάρι, στη λαβή του μαχαιριού ή στο κοντάκι του πιστολιού».
(σελ. 210) «Το πρώτο προνόμιο που απόκτησαν με την εξωμοσία οι Αλβανοί, είναι το δικαίωμα να αλληλοσκοτώνονται και, ευκαιρίας δοθείσης, να μεταχειρίζονται και τις άλλες φυλές με τον ίδιο τρόπο».
Σταματούμε εδώ, παραλείποντας άλλες τόσες σχεδόν σχετικές πληροφορίες, διότι νομίζουμε ότι αρκούν αυτές που ήδη αναφέρθηκαν.
Παρεκβατκώς θα παραθέσουμε δυό μαρτυρίες: μιά περί της εργασίας των Αλβανών και μιά περί των απαγωγών, επειδή παρουσιάζουν αναλογίες με τις σημερινές.
(σελ. 106) «Όταν η Ελλάδα άρχισε τα μεγάλα της έργα στην Κωπαΐδα, την Κόρινθο, τη Χαλκίδα και τη Λάρισα, τις αποξηράνσεις... ο Ελβασανιώτης (εξ Ελβασάν, πόλη της Αλβανίας) έμεινε εκεί δυό τρία χρόνια χωρίς να γυρίζει πίσω, και σχημάτιζε έτσι ένα κομπόδεμα (είναι σε θέση να κάνουν φριχτές οικονομίες – είδα ντουζίνες απ’ αυτούς κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής ’ργους – Τριπολιτσάς να ζουν σαν αγρίμια μέσα σε τρύπες βράχων τρώγοντας ωμό ρύζι, για να μην πληρώσουν νοίκι..».
(σελ. 386) «Το βράδυ φτάνουμε στο μικρό χωριουδάκι Μάνη. Την προηγούμενη νύχτα είχαν πλακώσει Αλβανοί κι άρπαξαν έναν από τους νοικοκυραίους κάτω από την μύτη του Τούρκου αξιωματικού. Έστειλαν γράμμα σήμερα το πρωί και προσδιορίζουν ένα δέντρο στο δάσος, όπου οι συγγενείς πρέπει να αποθέσουν εκατό λίρες λύτρα».
Θα κλείσουμε αυτή την ιστορία με την άποψη του Μπερνάρ για το πώς θα έπρεπε, κατά την γνώμη του να διαμορφωθούν οι Ελληνο-Αλβανικές σχέσεις. Υπενθυμίζουμε ότι όλ’ αυτά λέγονται γύρω στα 1890.
(σελ. 343) «Δεν αμφιβάλλω όμως ότι το μέλλoν στη Μακεδονία ανήκει στη μερίδα εκείνη που θα προσλάβει τον Αλβανό στην υπηρεσία της και έχω την πεποίθηση ότι ευκολότερα μπορούν να ταιριάξουν οι Έλληνες με τους Αλβανούς... Οι πολυλογάδες της Ακρόπολης θα μπορέσουν να τα βγάλουν πέρα με τις φαντεζίστικες εκρήξεις των βαρβάρων; Η Ελλάδα θα βγάλει άραγε έναν άντρα, που θα μπορέσει να ζευγαρώσει στο ίδιο αλέτρι την ελληνική διάνοια και την αλβανική δύναμη;».
«Ελληνική διάνοια»! Πού να φανταζόταν ο σοφός αυτός άνθρωπος ότι στην άμοιρη «ελεύθερη» Ελλάδα θα συνεχίζονταν η παπαδοκρατία του Βυζαντίου η οποία ανδρώθηκε περισσότερο επί Τουρκοκρατίας.
Πώς είπατε; Μάλιστα, περισσότερο επί Τουρκοκρατίας. Το διδάσκουν αυτό σήμερα στα ελληνικά σχολεία, αν δεν το πιστεύετε. Ιδού: Από το βιβλίο «ΕΚΚΛΗΣΙΑ Η ΝΕΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΕ ΠΟΡΕΙΑ» του Οργανισμού Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, το οποίο δίνεται στην Γ΄ Γυμνασίου, στο 41ο κεφάλαιο, σελ. 202 με τίτλο «Η ορθοδοξία δοκιμάζεται κατά την Τουρκοκρατία», διαβάζουμε: «... Επιπλέον ο Μωάμεθ Β΄ (ο κατακτητής της Κωνσταντινούπολης) έβλεπε ότι το σύστημα διοίκησης της Εκκλησίας (με τις τοπικές εκκλησίες, τα Πατριαρχεία, τις επισκοπές, τις ενορίες κ.λπ.) αποτελούσε ένα πελώριο δίκτυο επικοινωνίας, πάρα πολύ χρήσιμο για τη διακυβέρνηση μιάς αυτοκρατορίας. Τον συνέφερε λοιπόν, να το αξιοποιήσει κι όχι να το διαλύσει.
Εξάλλου, σύμφωνα με μιά παλιά παράδοση του Ισλάμ, οι Σουλτάνοι μπορούσαν να αφήνουν θρησκευτικές ελευθερίες στους «λαούς της Βίβλου» (δηλαδή στους χριστιανούς και στους Εβραίους), που υποτάσσονταν στην ισλαμική πολιτική εξουσία.
Έτσι λοιπόν, ο Μωάμεθ Β΄ παραχώρησε στην εκκλησία κάποια προνόμια (η τελευταία λέξη με παχιά γράμματα στο κείμενο)... Ο Μωάμεθ απάλλαξε τον Πατριάρχη από κάθε φόρο και του έδωσε την εξουσία να διοικεί και να εποπτεύει όλη την εκκλησία, αλλά και τις περιουσιακές, οικογενειακές, κληρονομικές, κ.λπ. υποθέσεις των υποδούλων Για τέτοια ζητήματα και διαφορές οι Χριστιανοί δικάζονταν από εκκλησιαστικά δικαστήρια, τα οποία εφάρμοζαν βυζαντινούς και εθιμικούς νόμους χωρίς την παρέμβαση του τουρκικού κράτους».
Αναρωτιέται ο Μπερνάρντ «Η Ελλάδα θα βγάλει άραγε έναν άνδρα που θα...». Πού να βρεθεί τέτοιος άνδρας, ανάμεσα σ’ ανθρώπους οι οποίοι καθιερώνουν προστάτη της ελληνικής παιδείας τον κατ’ εξοχήν μισέλληνα πατέρα της εκκλησίας, τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο, ο οποίος χαρακτηρίζει τους Έλληνες: «Μωρούς», τόμος 18 σελ. 17, εκφέροντες «λόγους μάταιους κι ακάθαρτους», 18. 113, «δεισιδαίμονες» 34. 429, αιμομίκτες μετά μητέρων και αδελφών, 34. 497, ασοφότερους από τα ζώα, 34. 497. Επί πλέον «στιγματισμένους, χειρότερους από τους χοίρους που πασαλείβονται με περιττώματα», «κυνικά καθάρματα», «πανάθλιους», «παμμίαρους, αδιάντροπους» και χίλιες δυο άλλες ανυπόστατες λοιδορίες. («ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ», εκδ. «ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΠΑΛΑΜΑΣ» 1980).
Προστάτη της παιδείας έναν σκοταδιστή που απεχθάνονταν την ελληνική παιδεία. Να η απόδειξη: από την «Εις την Α΄ Κορινθίους» Δ΄ ομιλία του, τόμος 18 σελ. 99, όπου ειρωνεύεται τον Πλάτωνα και περιφρονεί τα μαθηματικά «Πόσον εκοπίασεν ο Πλάτων με τους μαθητές του με το να μας συζητεί περί γραμμής και γωνίες και σημείου και περί αριθμών αρτίων και περιττών και ίσων μεταξύ των και ανίσων και δια τέτοια θέματα λεπτεπίλεπτα ως ο ιστός της αράχνης - διότι αυτά είναι δια την ζωήν περισσότερον άχρηστα από εκείνα τα υφάσματα – και χωρίς να ωφελήση πολύ ή ολίγον με τας συζητήσεις αυτάς εγκατέλειψεν έτσι την ζωήν».
Βασδέκης Ν. Σταύρος
Μαυροκορδάτου 31
621000 Σέρρες
τηλ. 23210-52462