Ενθυμηματα των Χριστουγεννων στους Αρβανιτες του Εβρου
Κατερινα Τσαβδαριδου
Στη βορειοανατολικη Ελλαδα,στην περιοχη Εβρου,στους Αρβανιτες,εχει ριζωσει ενα ιδιαιτερο εθιμο με την ευκαιρια των Χριστουγεννων.Απο γενια σε γενια οι κατοικοι αυτου του μερους εχουν συνηθεια την παραμονη των Χριστουγεννων να περιμενουν την αναμνηση της Γεννησεως του Ιησου Χριστου-Σωτηρος.Προτου ν'ασπρισει η μερα ολο το χωριο ειναι σε κινηση ζωντανη.Παντου σχηματιζονται ομαδες παιδιων.Συμφωνα με την παλια παραδοση των παππουδων και προπαππουδων μας μαζευονται μαζι για να θυμισουν στους ανθρωπους του χωριου τη χαρουμενη γιορτη των Χριστουγεννων.Αλλα και στο καθε σπιτι τωρα παρατηρειται ζωντανια και προετοιμασια.Οι κατοικοι περιμενουν με χαρα τον ερχομο των νεων παιδιων,τα οποια εκφραζονται με χαρη:
-Τσι,τσι, ανοιξτε την πορτα τι ξημερωσε
Αυτες οι λεξεις αντηχουν απο καθε τραγουδι.Οι γυναικες με μιας ανοιγουν το ενα πορτοφυλλο,αφηνουν τα παιδια να μπουν μεσα,τους λενε να σιμωσουν στο τραπεζι και τους προσφερουν κουλουρια,χαλβα με μελι κι απο ενα ποτηρακι ουζο.Αφου φανε μια μπουκια και πιουνε ενα ποτηρακι,τοτε τα παιδια θυμιζουν ευχαριστα στην οικογενεια την ειδηση πως η γεννηση του Σωτηρα ειναι κοντα.Ετσι,αυτα πανε απο σπιτι σε σπιτι μεχρι ολο το χωριο να μαθει την ευχαριστη αναγγελια...Πιο μπροστα ο ερχομος των παιδιων γινονταν με τραγουδια και γκαιντες.
Πιο μετα αλλα το πρωινο της παραμονης των Χριστουγεννων,μετα απο τα παιδια ερχονται και τα μικρουλια και επαναλαμβανουν:
Τσι,τσι, ανοιξτε την πορτα τι ξημερωσε
Αυτα συγχρονα παιρνουν μαζι τους ενα Τσαταλ (ελληνικα τσαταλ=μια βεργα με δυο διχαλες στο τελος) βγαινουν απο σπιτι σε σπιτι και χτυπουν πορτα με πορτα,οπου οι γυναικες,με την ευκαιρια,τους δωριζουν απο ενα κουλουρι,που αυτα μονομιας το βαζουν στο τσαταλ.Οι τεμπεληδες,που ολη αυτη την ωρα κοιμοντουσαν και που δεν προτιμησαν τουτη την πρωινη κινηση τα παιδια τα χαιρετουν με το:
σ'επιασε ο ηλιος...ενω οι αλλοι
με το τσι...τσι...
Αυτες οι λεξεις αντηχουν σ'ολο το χωριο.
Με αυτο οι Αρβανιτες ειναι σιγουροι πως κι ο τελευταιος κατοικος του χωριου εχει παρει τη χαρουμενη αναγγελια για τη γεννηση του Χριστου.Φυσικα,σε τουτη την περιπτωση η χαρα ειναι τοσο για την ψυχη οσο και για το σωμα γιατι η καλοπεραση κι η υγεια-οπως ειναι γνωστο-ερχονται απο την κοιλια.Ετσι αυτη την ημερα κοβουν γουρουνια κι ετοιμαζουν πλουσια φαγητα.
Προτου πεσει το σκοταδι,οι κατοικοι φωναζουν τα παιδια να μπουνε μεσα στο σπιτι-στη γαληνη.Η οικογενεια συγκεντρωνεται γυρω απο την εστια.Η φωτια ενος ειδικου ξυλου συμβολιζει την αναμονη της γεννησης του Χριστου.Αυτο το ξυλο πρεπει να φυλαξει το συμβολισμο του ως την πρωτη ωρα του πρωινου.
Τα μεσανυχτα ο λαος ανταμωνει στην εκκλησια για να γιορτασει επισημα τη γεννηση του Σωτηρα.
Οταν γυρισουν απο την εκκλησια στο σπιτι ολοι της οικογενειας μαζευονται γυρω απ'το ετοιμασμενο τραπεζι και μαζι στην οικογενειακη αγκαλια διαιωνιζουν την αγαλιαση των Χριστουγεννων.
(Το πιο πανω κειμενο ειναι ανατυπωμενο απο το περιοδικο «Η φωνη της Ιεραποστολης»στη Στουτγαρδη της Γερμανιας.Τευχος 12, 1985).
Κατερινα Τσαβδαριδου
Στη βορειοανατολικη Ελλαδα,στην περιοχη Εβρου,στους Αρβανιτες,εχει ριζωσει ενα ιδιαιτερο εθιμο με την ευκαιρια των Χριστουγεννων.Απο γενια σε γενια οι κατοικοι αυτου του μερους εχουν συνηθεια την παραμονη των Χριστουγεννων να περιμενουν την αναμνηση της Γεννησεως του Ιησου Χριστου-Σωτηρος.Προτου ν'ασπρισει η μερα ολο το χωριο ειναι σε κινηση ζωντανη.Παντου σχηματιζονται ομαδες παιδιων.Συμφωνα με την παλια παραδοση των παππουδων και προπαππουδων μας μαζευονται μαζι για να θυμισουν στους ανθρωπους του χωριου τη χαρουμενη γιορτη των Χριστουγεννων.Αλλα και στο καθε σπιτι τωρα παρατηρειται ζωντανια και προετοιμασια.Οι κατοικοι περιμενουν με χαρα τον ερχομο των νεων παιδιων,τα οποια εκφραζονται με χαρη:
-Τσι,τσι, ανοιξτε την πορτα τι ξημερωσε
Αυτες οι λεξεις αντηχουν απο καθε τραγουδι.Οι γυναικες με μιας ανοιγουν το ενα πορτοφυλλο,αφηνουν τα παιδια να μπουν μεσα,τους λενε να σιμωσουν στο τραπεζι και τους προσφερουν κουλουρια,χαλβα με μελι κι απο ενα ποτηρακι ουζο.Αφου φανε μια μπουκια και πιουνε ενα ποτηρακι,τοτε τα παιδια θυμιζουν ευχαριστα στην οικογενεια την ειδηση πως η γεννηση του Σωτηρα ειναι κοντα.Ετσι,αυτα πανε απο σπιτι σε σπιτι μεχρι ολο το χωριο να μαθει την ευχαριστη αναγγελια...Πιο μπροστα ο ερχομος των παιδιων γινονταν με τραγουδια και γκαιντες.
Πιο μετα αλλα το πρωινο της παραμονης των Χριστουγεννων,μετα απο τα παιδια ερχονται και τα μικρουλια και επαναλαμβανουν:
Τσι,τσι, ανοιξτε την πορτα τι ξημερωσε
Αυτα συγχρονα παιρνουν μαζι τους ενα Τσαταλ (ελληνικα τσαταλ=μια βεργα με δυο διχαλες στο τελος) βγαινουν απο σπιτι σε σπιτι και χτυπουν πορτα με πορτα,οπου οι γυναικες,με την ευκαιρια,τους δωριζουν απο ενα κουλουρι,που αυτα μονομιας το βαζουν στο τσαταλ.Οι τεμπεληδες,που ολη αυτη την ωρα κοιμοντουσαν και που δεν προτιμησαν τουτη την πρωινη κινηση τα παιδια τα χαιρετουν με το:
σ'επιασε ο ηλιος...ενω οι αλλοι
με το τσι...τσι...
Αυτες οι λεξεις αντηχουν σ'ολο το χωριο.
Με αυτο οι Αρβανιτες ειναι σιγουροι πως κι ο τελευταιος κατοικος του χωριου εχει παρει τη χαρουμενη αναγγελια για τη γεννηση του Χριστου.Φυσικα,σε τουτη την περιπτωση η χαρα ειναι τοσο για την ψυχη οσο και για το σωμα γιατι η καλοπεραση κι η υγεια-οπως ειναι γνωστο-ερχονται απο την κοιλια.Ετσι αυτη την ημερα κοβουν γουρουνια κι ετοιμαζουν πλουσια φαγητα.
Προτου πεσει το σκοταδι,οι κατοικοι φωναζουν τα παιδια να μπουνε μεσα στο σπιτι-στη γαληνη.Η οικογενεια συγκεντρωνεται γυρω απο την εστια.Η φωτια ενος ειδικου ξυλου συμβολιζει την αναμονη της γεννησης του Χριστου.Αυτο το ξυλο πρεπει να φυλαξει το συμβολισμο του ως την πρωτη ωρα του πρωινου.
Τα μεσανυχτα ο λαος ανταμωνει στην εκκλησια για να γιορτασει επισημα τη γεννηση του Σωτηρα.
Οταν γυρισουν απο την εκκλησια στο σπιτι ολοι της οικογενειας μαζευονται γυρω απ'το ετοιμασμενο τραπεζι και μαζι στην οικογενειακη αγκαλια διαιωνιζουν την αγαλιαση των Χριστουγεννων.
(Το πιο πανω κειμενο ειναι ανατυπωμενο απο το περιοδικο «Η φωνη της Ιεραποστολης»στη Στουτγαρδη της Γερμανιας.Τευχος 12, 1985).