Πληροφοριες για τα «Ρουσαλια»,ητανε η αιτια της επισκεψεως μου στου Σουλιμα.Μου τις ζητησε ο φιλτατος μου καθηγητης κ. Φωτης Κ. Λιτσας,εκ Χωρας -Τριφυλιας,που σπουδαζει,αλλα και συγχρονως τιμα το ονομα της πατριδας του στα ξενα,στο πανεπιστημιο του Μιτσιγκαν της Αμερικης,για να τελειωσει την σχετικη μελετη του.(εξεδοθη ηδη στα αγγλικα).
Ειναι γεγονος πως στ'Αρβανιτοχωρια της Τριφυλιας,τα «Ρουσαλια» γιορταζονται με ιδιαιτερη πανηγυρικη εξαρση.«Τ' Αρασουλιου το Σαββατο» σφαζεται ο «Αι-Ρουσαλιτης»,οπως εξ'ισου σφαζεται ο «ντασης» το Πασχα και ο «Αι Γιωργιτης» τ' Αιγιωργιου.Απο τις «Ιστορικες αναμνησεις» του Δραγουμη εχω διαβασει οσα αδικως καταμαρτυρει για «σημεια και τερατα» που διεπραττοντο στου Σουλιμα εκεινη την ημερα,και φυσικα το ενδιαφερον μου για να μαθω κατι το σχετικο ητανε πιο εντονο απο μια απλη περιεργεια.
Εξ αλλου,εξεπληρωσα και την φλογερη μου επιθυμια,για να γνωρισω και προσκυνησω τα αγια χωματα της ακροπολης της Μεσσηνιακης Κλεφτουργιας.
Απο τα παιδικα μου χρονια διατηρω ζωηρες αναμνησεις απο τις διηγησεις των γεροντων για τον θρυλο και τον μυθο του Σουλιμα.Εκτοτε,ο θρυλος του,ειχε σαν συνεπεια,να μου το παρουσιαζει υπερφυσικα μεγαλο μπροστα μου,και προσπαθουσα με την φαντασια μου να συλλαβω το νοημα του υψους και της δυναμης των ανθρωπων του,που τους παρομοιαζε με τα δενδρα (Δρυς-ντρεδες) του βουνου του χωριου μου,της «Μαλιαμαδας».
Γνωστα και θρυλικα,ειναι τα προ και μετα την Επανασταση του 21 ιστορικα γεγονοτα και κατορθωματα της παλληκαριας των Ντρεδων,οπως επισης γνωστα ειναι και τα θλιβερα γεγονοτα του καψιμου της Αρκαδιας,και αλλων μεμονωμενων παρανομιων,διαπραχθεισων υπο ατομων κυριαρχουμενων απο πρωτογονα ενστικτα,που φυσικα ησαν αναποφευκτα,δεδομενου του τοτε επικρατουντος κλιματος της παλληκαριας,κληρονομηθεντα απο τον αδιακοπο πολεμο εναντιον βαρβαρου κατακτητη.Ως εκ τουτου,αδικα πασχισαν μερικοι ιστορικοι καλοθελητες,να διαβαλουν τον ενδοξο θρυλο του και να γκρεμισουν και σκορπισουν το ιστορικο βαθρο του.
Αλλα ο θρυλος δεν σκορπιζει ευκολα απο τις εκνομες ενεργειες μερικων ατομων η και ομαδων.Ο θρυλος του Σουλιμα εχει τις ριζες του,στον αδιακοπο,δια μεσου των αιωνων,αγωνα του εναντιον του τουρκου κατακτητη.Αποδειξη οτι και σημερα ζει στο παραμυθι του λαου μας,αρκει να φροντισουμε ολοι μας να διασωσουμε την ιστορικη μνημη του.
Στους καιρους που περνουμε δεν νομιζω πως συμφερει στο Εθνος να χανει τους θρυλους του,το αιμα του,που το διατηρουν ζωντανο.
Γιατι σημερα,περισσοτερο απο καθε αλλη φορα,πρεπει να βρισκουμε ευκαιριες για «δεσιματα»,να δενεται η ψυχη των παιδιων μας με τη γη των πατερων τους.Του Σουλιμα πρεπει να διατηρηθει,προβληθει και διαδοθει,σαν το μοναδικο,ενδοξο και απορθητο καστρο της λευτεριας,και σχολειο ασυγκριτο της Μεσσηνιακης Κλεφτουργιας.Γι'αυτο,αν δωσει ο Θεος και ενδιαφερθει το Κρατος να φτιαξει ανετο το δρομο του χωριου,τοτε ειναι χρεος ιερο καθε Μεσσηνιου και Ελληνα να επισκεφθει και να προσκυνησει τα αγια χωματα του.
Πολυ ατυχης η μετονομασια σε «Ανω Δωριο».Ο νουνος που το βαφτισε ανηκει στην κατηγορια των ανεδαφικων προγονοπληκτων.Ο τοπος αυτος δοξαστηκε με το Αλβανοφωνο Σουλιμα (Σουλι-μαδι= μεγαλο Σουλι).Ειναι απο τα τοπωνυμια που δεν επιδεχονται μετονομασια,γιατι απλουστατα ο λαος μας επιμενει και το θελει Σουλιμα,και με το ονομα αυτο αναφερεται στην ιστορια.Το τραγικο αυτο λαθος,πρεπει να το επανορθωσουν οι Σουλιμαιοι αμεσως,και να παρει το τοπωνυμιο το ονομα με το οποιο εδοξασθη.
Η πρωτη συγκινηση,ανηφοριζοντας για το χωριο,ειναι το δεος απο το υψος και την αγριοτητα του τοπιου.Εκτεταμενο το οροπεδιο,δεχεται το περισσοτερο χωριο στο ισωμα του,και λιγα σπιτια χτισμενα στην πλαγια της «Μαλιζας».Εντυπωση προξενει το πληθος των σπιτιων του,που μοιαζουν με των της αλλης ορεινης Τριφυλιας.Ειναι ο παραδοσιακος οικισμος,Αιτωλικου τυπου,του πλεον ανοθευτου τυπου οικοδομων της βαθυτατης Ελληνικης αρχαιοτητας,γεγονος που πιστοποιει και ιστορικα,την καταγωγη των Αλβανοφωνων πληθυσμων της Ελλαδος,και κλεινει τα στοματα μερικων κακοβουλων επιστημονων,νοθευτων της Ιστοριας.Ακομα και τα επιπλα και σκευη των σπιτιων,ενθυμιζουν τα αρχαια ελληνικα οσο κι αν ειναι απλη και πρωτογονη η κατασκευη τους.
Γι'αυτο πρεπει με καθε θυσια ο παραδοσιακος οικισμος να διατηρησει την παλια και ανοθευτη αρχιτεκτονικη του μορφη.Εγιναν ηδη πολλες ζημιες .Αλλ'ομως πρεπει καποτε να σταματησει το γκρεμισμα και η εξωραιστικη φροντιδα των ιδιοκτητων των παλιων σπιτιων.Πρεπει προς τουτο,να γινει η σχετικη διαφωτιση των κατοικων.Το Σουλιμα σιγα-σιγα εγκαταλειπεται απο τους κατοικους του,και σε λιγα χρονια θα υπαρχει μονο σαν τοπωνυμιο.Κατι πρεπει να γινει για να διατηρηθει σαν ζωντανη πραγματικοτητα αφου σαν χωριο θα διαλυθει.Ας γινει λοιπον ενα μεγαλο μουσειο.Προς τουτο,ας συνεισφερει το Κρατος και οι Σουλιμαιοι του εσωτερικου και εξωτερικου.Χρειαζονται χρηματα και εργασια,και κυριως οι ανθρωποι που θ'αναλαβουν να υλοποιησουν την ιδεα αυτη,να διαπνεονται απο την πιστη,πως πρεπει το Σουλιμα να το αφησουμε ορθιο στα παιδια μας.Οι πυργοι των Παπατσωραιων και των Μαυροειδαιων και τα παλια αρχοντικα των αλλων οικογενειων,ας αναστηλωθουν και αποκατασταθουν με την ιστορικη παραδοσιακη τους μορφη.Να διαρρυθμισθει το εσωτερικο τους και ας τοποθετηθουν τα ενθυμηματα των κτητορων τους,καθως και τα επιπλα και σκευη που τυχον υπαρχουν στα χερια των απογονων τους.Τα αλλα σπιτια των κατοικων που ειναι μισογκρεμισμενα,ας αναλαβουν οι απογονοι τους,να τα αναστηλωσουν και αποκαταστησουν ιστορικα,και ας τα δωσουν στα παιδια τους,να ερχονται εστω και για λιγες ημερες το χρονο στο πατρικο τους σπιτι.Ετσι μονο θα επιτυχουν το «δεσιμο» των παιδιων τους με τις πατρικες ριζες.
Να γινει ακομα και συσταση στους διδασκαλους της Μεσσηνιας τουλαχιστον,να γνωρισουν οι Μεσσηνιοπαιδες επι τοπου τον ενδοξο θρυλο του.
Αλλα Σουλιμα χωρις τον μυθο του και τον ιστορικο του θρυλο ειναι αχρηστο.Εδω υπαρχει ενας ανεξοδος τροπος για να διατηρηθει στη χρονικη διαρκεια το παραμυθι του χωριου.Χρεος ολων των Σουλιμαιων να γραψουν σ'ενα κομματι χαρτι,οτι εχουν ακουσει απο τους προγονους τους για το χωριο τους,τη γενια τους,τους αρχοντες,τους παπαδες,τα ηθη και εθιμα,τα ανεκδοτα,τα παραμυθια,τα τραγουδια και τα μοιρολογια κλπ,και να τα δωσουν στο Συλλογο τους να τα δημοσιευσει αφου τα μελετησει,αξιολογησει και ταξινομησει.Ακομα να συγκεντρωθουν απο υπευθυνη επιτροπη,τα παλια ενθυμηματα,φωτογραφιες,εικονες,οικιακα σκευη,φορεσιες,οπλισμος κλπ. για να τοποθετηθουν στην ιστορικη τους θεση.Αυτο αν δεν γινει τωρα, αυριο θα ειναι πολυ αργα.
Πρεπει επισης να διαδοθει και να τονισθει ιδιαιτερα πως η αρβανιτικη διαλεκτος δεν ειναι ντροπη για εκεινον που την μιλαει,γιατι ασφαλως δεν πρεπει να ντρεπεται κανεις για την μανα που τον γεννησε,και γιατι,επι τελους και η γλωσσα αυτη εχει τη θεση της στην ιστορια του Εθνους μας,που καθηγιασθη με το αιμα αυτων που την ομιλουσαν και πολεμησαν για την Εθνικη μας λευτερια.Δεν ειναι νοητο να αγαπαμε τους Ντρεδες και να εκθειαζουμε τα ενδοξα κατορθωματα τους αλλα...να ντρεπομαστε για την γλωσσα τους!Κατα συνεπεια,θα πρεπει ακομα ν'αποθυσαυρισθουν και τ'Αρβανιτικα τραγουδια και μοιρολογια,των οποιων η μελετη ειναι σκοπιμος και απαραιτητος απο πολλες αποψεις.Το χρεος αυτο επεκτεινεται και εις τους αλλους των γυρω χωριων κατοικους,να γραψουν ο,τι γνωριζουν για τον θρυλο του Σουλιμα.Για τις πληροφοριες και την καταγραφη των τοπωνυμιων του χωριου,ευχαριστω θερμως τους κ.κ. Αναστασιον Σκοντραν,Γεωργιον Αλαγιαννην και αλλους που δεν κρατησα τα ονοματα τους.
Σουλιμα,καλοκαιρι του 1972
Βασιλης Σταυροπουλος-Πολυμενεας
Η εργασια αυτη του αειμνηστου συγγραφεα-ερευνητη Βασιλη Σταυροπουλου πρωτοδημοσιευθηκε στην εφημεριδα «Μεσσηνιακη Αναγεννησις»,φυλλο 196,Αθηνα 10-10 1973,σελ. 1.
Ειναι γεγονος πως στ'Αρβανιτοχωρια της Τριφυλιας,τα «Ρουσαλια» γιορταζονται με ιδιαιτερη πανηγυρικη εξαρση.«Τ' Αρασουλιου το Σαββατο» σφαζεται ο «Αι-Ρουσαλιτης»,οπως εξ'ισου σφαζεται ο «ντασης» το Πασχα και ο «Αι Γιωργιτης» τ' Αιγιωργιου.Απο τις «Ιστορικες αναμνησεις» του Δραγουμη εχω διαβασει οσα αδικως καταμαρτυρει για «σημεια και τερατα» που διεπραττοντο στου Σουλιμα εκεινη την ημερα,και φυσικα το ενδιαφερον μου για να μαθω κατι το σχετικο ητανε πιο εντονο απο μια απλη περιεργεια.
Εξ αλλου,εξεπληρωσα και την φλογερη μου επιθυμια,για να γνωρισω και προσκυνησω τα αγια χωματα της ακροπολης της Μεσσηνιακης Κλεφτουργιας.
Απο τα παιδικα μου χρονια διατηρω ζωηρες αναμνησεις απο τις διηγησεις των γεροντων για τον θρυλο και τον μυθο του Σουλιμα.Εκτοτε,ο θρυλος του,ειχε σαν συνεπεια,να μου το παρουσιαζει υπερφυσικα μεγαλο μπροστα μου,και προσπαθουσα με την φαντασια μου να συλλαβω το νοημα του υψους και της δυναμης των ανθρωπων του,που τους παρομοιαζε με τα δενδρα (Δρυς-ντρεδες) του βουνου του χωριου μου,της «Μαλιαμαδας».
Γνωστα και θρυλικα,ειναι τα προ και μετα την Επανασταση του 21 ιστορικα γεγονοτα και κατορθωματα της παλληκαριας των Ντρεδων,οπως επισης γνωστα ειναι και τα θλιβερα γεγονοτα του καψιμου της Αρκαδιας,και αλλων μεμονωμενων παρανομιων,διαπραχθεισων υπο ατομων κυριαρχουμενων απο πρωτογονα ενστικτα,που φυσικα ησαν αναποφευκτα,δεδομενου του τοτε επικρατουντος κλιματος της παλληκαριας,κληρονομηθεντα απο τον αδιακοπο πολεμο εναντιον βαρβαρου κατακτητη.Ως εκ τουτου,αδικα πασχισαν μερικοι ιστορικοι καλοθελητες,να διαβαλουν τον ενδοξο θρυλο του και να γκρεμισουν και σκορπισουν το ιστορικο βαθρο του.
Αλλα ο θρυλος δεν σκορπιζει ευκολα απο τις εκνομες ενεργειες μερικων ατομων η και ομαδων.Ο θρυλος του Σουλιμα εχει τις ριζες του,στον αδιακοπο,δια μεσου των αιωνων,αγωνα του εναντιον του τουρκου κατακτητη.Αποδειξη οτι και σημερα ζει στο παραμυθι του λαου μας,αρκει να φροντισουμε ολοι μας να διασωσουμε την ιστορικη μνημη του.
Στους καιρους που περνουμε δεν νομιζω πως συμφερει στο Εθνος να χανει τους θρυλους του,το αιμα του,που το διατηρουν ζωντανο.
Γιατι σημερα,περισσοτερο απο καθε αλλη φορα,πρεπει να βρισκουμε ευκαιριες για «δεσιματα»,να δενεται η ψυχη των παιδιων μας με τη γη των πατερων τους.Του Σουλιμα πρεπει να διατηρηθει,προβληθει και διαδοθει,σαν το μοναδικο,ενδοξο και απορθητο καστρο της λευτεριας,και σχολειο ασυγκριτο της Μεσσηνιακης Κλεφτουργιας.Γι'αυτο,αν δωσει ο Θεος και ενδιαφερθει το Κρατος να φτιαξει ανετο το δρομο του χωριου,τοτε ειναι χρεος ιερο καθε Μεσσηνιου και Ελληνα να επισκεφθει και να προσκυνησει τα αγια χωματα του.
Πολυ ατυχης η μετονομασια σε «Ανω Δωριο».Ο νουνος που το βαφτισε ανηκει στην κατηγορια των ανεδαφικων προγονοπληκτων.Ο τοπος αυτος δοξαστηκε με το Αλβανοφωνο Σουλιμα (Σουλι-μαδι= μεγαλο Σουλι).Ειναι απο τα τοπωνυμια που δεν επιδεχονται μετονομασια,γιατι απλουστατα ο λαος μας επιμενει και το θελει Σουλιμα,και με το ονομα αυτο αναφερεται στην ιστορια.Το τραγικο αυτο λαθος,πρεπει να το επανορθωσουν οι Σουλιμαιοι αμεσως,και να παρει το τοπωνυμιο το ονομα με το οποιο εδοξασθη.
Η πρωτη συγκινηση,ανηφοριζοντας για το χωριο,ειναι το δεος απο το υψος και την αγριοτητα του τοπιου.Εκτεταμενο το οροπεδιο,δεχεται το περισσοτερο χωριο στο ισωμα του,και λιγα σπιτια χτισμενα στην πλαγια της «Μαλιζας».Εντυπωση προξενει το πληθος των σπιτιων του,που μοιαζουν με των της αλλης ορεινης Τριφυλιας.Ειναι ο παραδοσιακος οικισμος,Αιτωλικου τυπου,του πλεον ανοθευτου τυπου οικοδομων της βαθυτατης Ελληνικης αρχαιοτητας,γεγονος που πιστοποιει και ιστορικα,την καταγωγη των Αλβανοφωνων πληθυσμων της Ελλαδος,και κλεινει τα στοματα μερικων κακοβουλων επιστημονων,νοθευτων της Ιστοριας.Ακομα και τα επιπλα και σκευη των σπιτιων,ενθυμιζουν τα αρχαια ελληνικα οσο κι αν ειναι απλη και πρωτογονη η κατασκευη τους.
Γι'αυτο πρεπει με καθε θυσια ο παραδοσιακος οικισμος να διατηρησει την παλια και ανοθευτη αρχιτεκτονικη του μορφη.Εγιναν ηδη πολλες ζημιες .Αλλ'ομως πρεπει καποτε να σταματησει το γκρεμισμα και η εξωραιστικη φροντιδα των ιδιοκτητων των παλιων σπιτιων.Πρεπει προς τουτο,να γινει η σχετικη διαφωτιση των κατοικων.Το Σουλιμα σιγα-σιγα εγκαταλειπεται απο τους κατοικους του,και σε λιγα χρονια θα υπαρχει μονο σαν τοπωνυμιο.Κατι πρεπει να γινει για να διατηρηθει σαν ζωντανη πραγματικοτητα αφου σαν χωριο θα διαλυθει.Ας γινει λοιπον ενα μεγαλο μουσειο.Προς τουτο,ας συνεισφερει το Κρατος και οι Σουλιμαιοι του εσωτερικου και εξωτερικου.Χρειαζονται χρηματα και εργασια,και κυριως οι ανθρωποι που θ'αναλαβουν να υλοποιησουν την ιδεα αυτη,να διαπνεονται απο την πιστη,πως πρεπει το Σουλιμα να το αφησουμε ορθιο στα παιδια μας.Οι πυργοι των Παπατσωραιων και των Μαυροειδαιων και τα παλια αρχοντικα των αλλων οικογενειων,ας αναστηλωθουν και αποκατασταθουν με την ιστορικη παραδοσιακη τους μορφη.Να διαρρυθμισθει το εσωτερικο τους και ας τοποθετηθουν τα ενθυμηματα των κτητορων τους,καθως και τα επιπλα και σκευη που τυχον υπαρχουν στα χερια των απογονων τους.Τα αλλα σπιτια των κατοικων που ειναι μισογκρεμισμενα,ας αναλαβουν οι απογονοι τους,να τα αναστηλωσουν και αποκαταστησουν ιστορικα,και ας τα δωσουν στα παιδια τους,να ερχονται εστω και για λιγες ημερες το χρονο στο πατρικο τους σπιτι.Ετσι μονο θα επιτυχουν το «δεσιμο» των παιδιων τους με τις πατρικες ριζες.
Να γινει ακομα και συσταση στους διδασκαλους της Μεσσηνιας τουλαχιστον,να γνωρισουν οι Μεσσηνιοπαιδες επι τοπου τον ενδοξο θρυλο του.
Αλλα Σουλιμα χωρις τον μυθο του και τον ιστορικο του θρυλο ειναι αχρηστο.Εδω υπαρχει ενας ανεξοδος τροπος για να διατηρηθει στη χρονικη διαρκεια το παραμυθι του χωριου.Χρεος ολων των Σουλιμαιων να γραψουν σ'ενα κομματι χαρτι,οτι εχουν ακουσει απο τους προγονους τους για το χωριο τους,τη γενια τους,τους αρχοντες,τους παπαδες,τα ηθη και εθιμα,τα ανεκδοτα,τα παραμυθια,τα τραγουδια και τα μοιρολογια κλπ,και να τα δωσουν στο Συλλογο τους να τα δημοσιευσει αφου τα μελετησει,αξιολογησει και ταξινομησει.Ακομα να συγκεντρωθουν απο υπευθυνη επιτροπη,τα παλια ενθυμηματα,φωτογραφιες,εικονες,οικιακα σκευη,φορεσιες,οπλισμος κλπ. για να τοποθετηθουν στην ιστορικη τους θεση.Αυτο αν δεν γινει τωρα, αυριο θα ειναι πολυ αργα.
Πρεπει επισης να διαδοθει και να τονισθει ιδιαιτερα πως η αρβανιτικη διαλεκτος δεν ειναι ντροπη για εκεινον που την μιλαει,γιατι ασφαλως δεν πρεπει να ντρεπεται κανεις για την μανα που τον γεννησε,και γιατι,επι τελους και η γλωσσα αυτη εχει τη θεση της στην ιστορια του Εθνους μας,που καθηγιασθη με το αιμα αυτων που την ομιλουσαν και πολεμησαν για την Εθνικη μας λευτερια.Δεν ειναι νοητο να αγαπαμε τους Ντρεδες και να εκθειαζουμε τα ενδοξα κατορθωματα τους αλλα...να ντρεπομαστε για την γλωσσα τους!Κατα συνεπεια,θα πρεπει ακομα ν'αποθυσαυρισθουν και τ'Αρβανιτικα τραγουδια και μοιρολογια,των οποιων η μελετη ειναι σκοπιμος και απαραιτητος απο πολλες αποψεις.Το χρεος αυτο επεκτεινεται και εις τους αλλους των γυρω χωριων κατοικους,να γραψουν ο,τι γνωριζουν για τον θρυλο του Σουλιμα.Για τις πληροφοριες και την καταγραφη των τοπωνυμιων του χωριου,ευχαριστω θερμως τους κ.κ. Αναστασιον Σκοντραν,Γεωργιον Αλαγιαννην και αλλους που δεν κρατησα τα ονοματα τους.
Σουλιμα,καλοκαιρι του 1972
Βασιλης Σταυροπουλος-Πολυμενεας
Η εργασια αυτη του αειμνηστου συγγραφεα-ερευνητη Βασιλη Σταυροπουλου πρωτοδημοσιευθηκε στην εφημεριδα «Μεσσηνιακη Αναγεννησις»,φυλλο 196,Αθηνα 10-10 1973,σελ. 1.