Τρίτη 18 Μαΐου 2010

Ρωσία καί Μακεδονία


Η Ρωσία
«Η Ρωσία, αντίθετα, είχε αταλάντευτο στόχο τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, την κατάκτηση της Κωνσταντινουπόλεως και την έξοδο στη Μεσόγειο. Όσο όμως η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία υποστήριζαν το υπάρχον καθεστώς στην Εγγύς Ανατολή, η προσπάθεια ήταν καταδικασμένη σε αποτυχία.
Η Ελληνική Επανάσταση έδωσε την ευκαιρία στη Ρωσία να προκαλέσει τριγμούς στη συμμαχία των Αγγλογάλλων με τους Οθωμανούς. Στην αρχή ο τσάρος καταδίκασε την Ελληνική Επανάσταση, όμως μετά το 1825 η Ρωσία ανέπτυξε έντονη δραστηριότητα για να επιλύσει το θέμα της Σερβικής και της Ελληνικής Επαναστάσεως. Τελικά, η Ρωσία κινήθηκε στο μεν διπλωματικό πεδίο από κοινού με τους Βρετανούς και τους Γάλλους και στο δε στρατιωτικό πεδίο αυτόνομα, κηρύσσοντας τον πόλεμο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Στις αρχές της δεκαετίας του 1830 και τα δυο θέματα είχαν λυθεί προς όφελος των δύο χριστιανικών εθνών, με τη δημιουργία -ήδη από το 1826- μιας αυτόνομης Σερβίας και το 1830 με τη δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.
Το θέμα της Μακεδονίας, που τόσο επρόκειτο να συζητηθεί πενήντα χρόνια αργότερα στο διπλωματικό πεδίο, δεν απασχόλησε καθόλου τη ρωσική διπλωματία. Άλλωστε, μέχρι το 1870 δεν είχε απασχολήσει και το ελληνικό κράτος, καθώς θεωρούσε την Μακεδονία ως μια ακόμη ελληνική επαρχία, η οποία θα προσαρτώνταν στο ελληνικό κράτος μετά από την Κρήτη, τη Θεσσαλία και την Ήπειρο, χωρίς κάποια ιδιαίτερη προσπάθεια και χωρίς ανταγωνισμούς από άλλα έθνη.
Όμως, παρά τη νίκη του ρωσικού στρατού στο Ρωσοτουρκικό Πόλεμο και τις παραχωρήσεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δε δημιουργήθηκαν οι κατάλληλες συνθήκες για την κατάρρευσή της. Γι' αυτό και η Ρωσία προσπαθούσε να συνδιαλλαγεί με τους Βρετανούς, έτσι ώστε να επιτύχει τη δημιουργία ενός ενιαίου μετώπου κατά των Οθωμανών. Μάλιστα, στις αρχές του 1853 ο Τσάρος Νικόλαος είχε υποβάλει στους Βρετανούς σχέδιο διαμελισμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με την Κωνσταντινούπολη ελεύθερη πόλη με ρωσική φρουρά, τα Στενά με αυστριακή φρουρά και τη Βαλκανική να περιέρχεται στα χέρια των βαλκανικών λαών. Η Ελλάδα θα προσαρτούσε μόνο τα νησιά του Αιγαίου και δεν θα επεκτείνονταν προς βορράν.
Η πολιτική της Ρωσίας άρχισε να αλλάζει στα τέλη της δεκαετίας του 1850. Τελικά αποκρυσταλλώθηκε στο τρίπτυχο: αποτροπή διπλωματικής απομονώσεως, έλεγχος των Στενών και υποστήριξη των εθνικών επιδιώξεων των Βουλγάρων, δηλαδή αποφυγή του παθήματος του Κριμαϊκού Πολέμου. Η τελευταία συνιστώσα οφείλεται στη δράση των πανσλαβιστικών κύκλων. Εκείνη την εποχή ιδρύθηκε η «Σλαβική Φιλανθρωπική Επιτροπή», η οποία είχε ως κύριο έργο να στρέψει το ενδιαφέρον της Ρωσίας αποκλειστικά στους σλαβικούς πληθυσμούς της Βαλκανικής. Η κίνηση αυτή ενισχύθηκε σημαντικά με τον διορισμό του πανσλαβιστή Νικολάου Ιγνάτιεφ ως Πρεσβευτή της Ρωσίας στην Κωνσταντινούπολη, το 1864. Η ενέργεια αυτή επρόκειτο να έχει σοβαρές επιπτώσεις στις κατευθύνσεις της πολιτικής της Ρωσίας έναντι της Ελλάδος γενικότερα και στο θέμα της τύχης της Μακεδονίας ειδικότερα.
Συγκεκριμένα, η ρωσική πολιτική άρχισε να στηρίζει τις βουλγαρικές διεκδικήσεις στη Μακεδονία, διεκδικήσεις, οι οποίες σε θρησκευτικό επίπεδο συνίσταντο σε 30 από τις 49 επαρχίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Ευρωπαϊκή Τουρκία και σε πολιτικό επίπεδο στην ενσωμάτωση του συνόλου σχεδόν της Μακεδονίας στο μελλοντικό βουλγαρικό κράτος. Η υποστήριξη της Ρωσίας στα βουλγαρικά αιτήματα γινόταν είτε απ' ευθείας προς την Υψηλή Πύλη, εκφραζόμενη από τον Ιγνάτιεφ, είτε στις τοπικές οθωμανικές αρχές και στις τοπικές κοινωνίες της Μακεδονίας από τους Ρώσους διπλωματικούς υπαλλήλους που υπηρετούσαν στο Ρωσικό Προξενείο της Θεσσαλονίκης και στο Ρωσικό Προξενείο του Μοναστηρίου, που ιδρύθηκε το 1861.
Η ρωσική πολιτική του Πανσλαβισμού στη Μακεδονία εκφράστηκε και με την προσπάθεια εκρωσισμού του Αγίου Όρους. Από τη δεκαετία του 1850, εκατοντάδες Ρώσοι μοναχοί άρχισαν να συρρέουν στο Άγιον Όρος και να εγκαταβιώνουν στις μονές, τις σκήτες και τα κελιά. Ο συσχετισμός των Ρώσων με τους υπόλοιπους μοναχούς άλλαξε μέσα στη δεκαετία του 1860-1870 σε τέτοιο βαθμό, ώστε να εκλεγεί το 1867 Ρώσος ηγούμενος στη μονή Αγίου Παντελεήμονος. Το ρωσικό κράτος στεκόταν αρωγός στην όλη προσπάθεια, τόσο ηθικά όσο και υλικά, καθώς προσέφερε τα απαραίτητα ποσά, τα υλικά και τα μεταφορικά μέσα για την αγορά κελιών, την κτιριακή επέκταση των μονών και την ανέγερση των νέων σκητών του Αγίου Ανδρέα και του Προφήτη Ηλία.
Η ριζική αλλαγή της εξωτερικής πολιτικής της Ρωσίας στα Βαλκάνια δεν εξηγείται αποκλειστικά από την επιρροή που ασκούσαν οι Πανσλαβιστές στη ρωσική ηγεσία. Οι Ρώσοι συνειδητοποίησαν, μετά τον Κριμαϊκό Πόλεμο, ότι η διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν ανέφικτη όσο τη στήριζαν οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές δυνάμεις και ότι η συμμαχία τους με την Οθωμανική Αυτοκρατορία μπορούσε να ξαναφέρει τους Αγγλογάλλους στη Μαύρη Θάλασσα, χωρίς να υπάρξει κάποια άλλη Δύναμη ικανή να τους εμποδίσει. Γι' αυτό και έπρεπε να δημιουργηθεί στη Βαλκανική ένα ισχυρό κράτος, με έξοδο στη Μαύρη Θάλασσα και στο Αιγαίο, το οποίο θα τελούσε υπό την κηδεμονία της.
Κατά τη διάρκεια της κρίσεως του 1870, που οδήγησε στη δημιουργία της Βουλγαρικής Εξαρχίας, η Ρωσία ακολούθησε διφορούμενη πολιτική στο όλο θέμα, αλλά κατά την ανατολική κρίση του 1875-1878 η Ρωσία, με πρωταγωνιστή τον Ιγνάτιεφ, έθεσε σε εφαρμογή το σχέδιο των Πανσλαβιστών με τη δημιουργία της «Μεγάλης Βουλγαρίας» της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου, μιας Βουλγαρίας που περιελάμβανε και όλη την Μακεδονία, εκτός από την Θεσσαλονίκη και τα περίχωρά της καθώς και τη Χαλκιδική. Στην απόφαση των Ρώσων να ευνοήσουν αποκλειστικά τους Βουλγάρους σε βάρος των Ελλήνων, μπορεί να έπαιξε ρόλο και η άρνηση της Ελλάδος να εισέλθει στον πόλεμο στο πλευρό της Ρωσίας, παρά την σχετική πρόσκληση του Τσάρου Αλέξανδρου Β΄, καθώς πιεζόταν από τη Μεγάλη Βρετανία να τηρήσει ουδέτερη στάση».
--------
Οι Ρωσικες επεμβασεις στην Ελλαδα φυσικα ειναι παλαιοτερες(βλεπε Ορλωφικα) οπως και το ονειρο της Ρωσιας για διεξοδο στο Αιγαιο (οπως και των αλλων Σλαυων).Δεν εγινε καμμια αλλαγη της Ρωσικης πολιτικης ξαφνικα.Απλως αλλαγες σε επιμερους λεπτομερειες προσαρμοσμενες στις εκαστοτε πολιτικες συγκυριες.Η πολιτικη της Ρωσιας ειναι διαχρονικα η ιδια(ειτε περισσοτερο εμφανης ειτε λιγοτερο) με ολα τα πολιτικα συστηματα διακυβερνησης(ολα ανελευθερα και αυταρχικα) που ειχε στην διαρκεια της γνωστης της ιστοριας.
-------------