2
3
ΒΛΕΠΕ:ΑΛΗ ΠΑΣΑΣ
ΒΛΕΠΕ:ΑΛΗ ΠΑΣΑΣ
«Αν σκεφτούμε ότι οί μισοί από τούς ήρωες της Επανάστασης πού βλέπαμε κάποτε γύρω μας στις σχολικές αίθουσες,μεγάλο μέρος τού πολιτικού προσωπικού πού στελέχωσε το ελληνικό κράτος στις πρώτες δεκαετίες μετά την ίδρυσή του- όπως ο πρώτος κοινοβουλευτικός πρωθυπουργός Ιωάννης Κωλέττης- εκπαιδεύτηκαν καί αναδείχτηκαν στην αυλή τού Αλή Πασά,καί ότι εκεί βρήκε στήριξη ο γιαννιώτικος διαφωτισμός,τότε ο Τεπελενλής θα ΄πρεπε από καιρό να έχει πάρει τη θέση του στις γενεαλογίες τού ελληνικού κράτους.Η από δεκαετίες αναμενόμενη δημοσίευση τού αρχείου του από τον Βασίλη Παναγιωτόπουλο αναδεικνύει μία ιστορία πολύ πιό σύνθετη καί υβριδική απ΄ όσο πιστεύαμε. Μας προκαλεί να σκεφτούμε τα πολλά ενδεχόμενα μετασχηματισμού αυτού τού χώρου,σε μιά εποχή δύσης των αυτοκρατοριών καί ανατολής τού συστήματος των εθνικών κρατών»:Αντώνης Λιάκος,καθηγητής της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών.- «Ο ελληνόφωνος ηγεμόνας:Η ελληνική ιστοριογραφία τον 19ο αιώνα ερμήνευσε τη δράση καί την προσωπικότητα τού Αλή Πασά μέσα από τα ρομαντικά ιδεολογήματα της εποχής.Αυτό οφείλεται εν πολλοίς καί στο ότι οί οπλαρχηγοί,οί οποίοι συμμετείχαν στην Ελληνική Επανάσταση καί πιό μπροστά ανήκαν στην αυλή τού Αλή Πασά,την περίοδο τού Αγώνα δεν τον αναφέρουν παρά σπάνια.Πατροκτονία,θα έλεγε κάποιος,όμως θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη το ότι οί ίδιοι βρίσκονταν μπροστά σε ένα δίλημμα: η αυλή τού Αλή ήταν το σχολείο τους,αλλά τον ίδιο θα έπρεπε να τον καταγγείλουν ως εκφραστή της οθωμανικής τυραννίας.Δεν μπορούσαν λοιπόν να πάρουν μία καθαρή θέση.Η ρομαντική ιστοριογραφία ισοπέδωσε τον Αλή Πασά,κατατάσσοντάς τον στη χορεία των τυράννων.Το σχήμα δεν είναι εσφαλμένο ούτε όμως καί ακριβές.Η ερμηνεία αυτή συνιστά αναχρονισμό,όπως επίσης καί το να τού αποδώσουμε χαρακτηριστικά αναμορφωτή· ταυτότητα που ούτε την επεδίωκε ούτε μπορούσε να την έχει.Η ελληνοφωνία του,είναι ένας από τούς αποφασιστικότερους παράγοντες οί οποίοι έπαιξαν ρόλο τόσο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του όσο καί της συμπεριφοράς του,είναι βαθιά καί είχε συνέπειες.Θα πρέπει να τονίσουμε ότι οί νότιοι αλβανοί της εποχής είναι δίγλωσσοι,δηλαδή δεν μιλούν ελληνικά κατά παραχώρηση,αφού η τουρκομάθειά τους είναι κατώτερη της ελληνομάθειάς τους.Ακόμη,δεν είναι βαθιά θρησκευόμενοι.Γιά αυτό καί ο ίδιος ο Αλή Πασάς,μολονότι συντηρητικός μουσουλμάνος,δεν ήταν φανατικός.Αυτό,σε συνδυασμό με την ελληνομάθειά του,τον φέρνει κοντά στούς Έλληνες λογίους»:Βασίλης Παναγιωτόπουλος,ομότιμος διευθυντής ερευνών τού Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.- «Ο Αλή Πασάς είχε έμφυτα μεγάλα χαρίσματα.Η πολιτική του οξύνεια υπερέβαινε τούς περιορισμούς της μόρφωσης καί της πολιτικής του κουλτούρας.Όσο καί αν φαίνεται τολμηρό μπορεί κανείς να τον συγκρίνει με τον Ρήγα Φερραίο.Το όραμα μιάς διαβαλκανικής ανεξάρτητης από τον Σουλτάνο επικράτειας χαρακτηρίζει την πολιτική σκέψη καί των δύο.Ο τρόπος βέβαια πραγμάτωσης τού μεγαλεπιβόλου σχεδίου διακρίνει τον επαναστάτη διαφωτιστή από τον ρηξικέλευθο σατράπη»... «Οι Αλβανοί πολεμιστές υπήρξαν,μαζί με Έλληνες αρματωλούς,το στρατιωτικό στήριγμα τού Αλή Πασά στην προσπαθειά του να δημιουργήσει ανεξάρτητο Αλβανοελληνικό κράτος στις δυτικές κτήσεις της οθωμανικής επικράτειας»: «ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ» (Εκδόσεις Κ.Κουμουνδουρέα)
