ΑΛΗ ΝΤΙΝΟ (2)
(1)http://www.os3.gr/archive_skitsografoi/gr_skitsografoi_alintino.html
ΑΛΒΑΝΟΤΣΑΜΙΚΟ ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΧΑΜΕΝΟ ΣΚΙΤΣΟΓΡΑΦΟ
Συνέντευξη με την Σαφέτ, κόρη του Αλή Ντίνο Μπέη
ΚΕΙΜΕΝΟ/ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: SOLOUP
O Aλή Ντίνο
Είχαμε ακούσει μέχρι τώρα για τα «απαγορευμένα σκίτσα». Των πολιτισμένων δυτικών που σατίριζαν «δημοκρατικά» τον Μωάμεθ. Και φυσικά οι Μωαμεθανοί, όπως θα λέγαμε και στα ελληνικά, έγιναν «Τούρκοι». Στην περίπτωση όμως του Χριστού, (θυμίζω την περίπτωση των σκίτσων του Χάντερερ) δεν σηκώσαμε κουβέντα! Σήμερα στην ανάδελφη χώρα μας, έχουμε πλέον ακόμα μια παρωδία να συζητάμε. Αυτή τη φορά με ...«απαγορευμένους σκιτσογράφους». Και μάλιστα αποδημήσαντες προπολεμικώς! Το 1938. Χρονιά που μας άφησε πρόωρα ο Αλή Ντίνο Μπέη.
Η ιστορία επί τροχάδην έχει ως εξής: Μετά από μικροκαναλικά παραληρήματα που κάνεις δεν ελέγχεται για το τι λέει, ο Κυριάκος Βελόπουλος, βουλευτής του ΛΑΟΣ, αποφάσισε να δώσει και βουλευτική διάσταση στον τηλεοπτικό του οίστρο. Ωσάν να τον τσίμπησε μύγα αλβανοτσετσέ, ανακάλυψε το αλβανοσκάνδαλο του Αιώνα. Έτσι σε ερώτηση που κατέθεσε στη Βουλή προς τον Υπουργό Εσωτερικών στις 3/11/2009 (αριθμός πρωτοκόλλου 562), ζητάει να μάθει «Γιατί ο δήμος Πρεβέζης τιμάει έναν Αλβανοτσάμη του 19ου αιώνος» Και η ερώτηση πιο λιανά, συνεχίζει: «Συμφώνως με δημοσιεύματα του τοπικού τύπου της πόλεως, ο Δήμος αλλά και η δημοτική βιβλιοθήκη Πρεβέζης, αποφάσισαν να εκδώσουν ένα λεύκωμα με τον τίτλο «Αλή Ντίνο Μπέη» που παρουσιάζει την ζωή και τις πτυχές της πορείας, ενός γόνου μουσουλμάνων μεγαλογαιοκτημόνων, αλβανοτσάμικης καταγωγής, ζωγράφου-σκιτσογράφου, ο οποίος ήταν γνωστός προπολεμικώς, για την έντονη πολιτική του δραστηριότητα, ως εκπρόσωπος της κοινότητος των αλβανοφώνων εκεί...» Και μετά από αιτιάσεις γύρω από «συλλόγους Αλβανοτσάμηδων» και «διεκδικήσεις κατά της εδαφικής μας ακεραιότητος» καταλήγει. «Πως τοποθετείται το υπουργείο, σε κινήσεις και δαπάνες... που αναλίσκονται σε -τιμητικές- εκδηλώσεις, εντελώς αμφιλεγόμενων προσώπων για τα εθνικά μας συμφέροντα;»
Προφανώς μετά την δημοσιοποίηση της «ερώτησης» και την ενημέρωσή του, ο Δήμος Πρέβεζας έστειλε στις 19/11/2009 επιστολή -φάκελο στο υπουργείο Εσωτερικών με όλα τα αποστομωτικά στοιχεία που αποδεικνύουν το μέγεθος της γκάφας του κυρίου Βελόπουλου. (Γιατί «γκάφα, θα δείτε το γιατί, στη συνέχεια). Με βάση αυτό το φάκελο λοιπόν, έλαβε την επίσημη απάντηση ο αλβανοτσαμοφάγος βουλευτής από τον υπουργό Γιάννη Ραγκούση (Υπ. Εσωτερικών, 25/11/2009, Αρ. Πρ. 71907). Έλαβε βέβαια και μια άλλη απάντηση (23/11/2009), αυτή τη φορά από την Σαφέτ Μαυρομάτη, κόρη του Αλή Ντίνο. Και μάλιστα απευθυνόμενη ταυτόχρονα και στον πρόεδρο του ΛΑΟΣ κύριο Καρατζαφέρη. Αλλά από εκεί, (μέχρι τη στιγμή που γράφεται το κείμενο) κανένας οίστρος. Απάντηση ιχθύος.
Και τώρα το μεγαλείο της γκάφας: Το επίμαχο όσο και «σκανδαλώδες» λεύκωμα «φορέων της τοπικής αυτοδιοικήσεως, που αναλίσκονται σε «τιμητικές» εκδηλώσεις εντελώς αμφιλεγόμενων προσώπων», είναι μια έκδοση του μακρινού 1993 στα πλαίσια (τότε) για τα 80 χρόνια της απελευθέρωσης της Πρέβεζας. Για μια έκδοση δηλαδή πριν 17 χρόνια!
Όσο για το ποιόν αυτού του «αμφιλεγόμενου προσώπου», του αλβανοτσάμη μουσουλμάνου που ήταν «γνωστός προπολεμικώς για την έντονη πολιτική δραστηριότητα, ως εκπρόσωπος της κοινότητος των αλβανοφώνων εκεί», παραθέτουμε τα εξής στοιχεία, που προφανώς αγνοούσε μέσα στον πατριωτικό του οίστρο ο βουλευτής: Ο Αλή Ντίνο Μπέη, είχε σπουδάσει στη Σορβόννη Πολιτικές Επιστήμες. Ήταν εξέχων μέλος της αθηναϊκής κοινωνίας και παρ' ότι «αμφιλεγόμενο πρόσωπο», διέμενε στην Πατριάρχου Ιωακείμ 43 του Αλβανοτσάμικου Κολωνακιού. Υπήρξε έφορος στη «Στέγη γραμμάτων και τεχνών» και ταμίας της «ένωσης Σωματείων Εικαστικών Τεχνών». Στα... του οίκου μας, υπήρξε ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος της «Ένωσης Ελλήνων Γελοιογράφων». Όσο για τα ...του οίκου του διερωτωμένου βουλευτή, αυτό που ίσως δεν του σφύριξαν τα «δημοσιεύματα» και οι «πληροφοριοδότες» του, ήταν πως αυτός ο αμφιλεγόμενος «Αλβανοτσάμης του 19ου αιώνος», ήταν και δυο φορές συνάδελφός του στο ελληνικό Κοινοβούλιο. Ο Αλή Ντίνο Μπέη, εξελέγη δυο φορές βουλευτής με το προοδευτικό κόμμα του Παπαναστασίου! Ερωτά δηλαδή ευθέως ο δαιμόνιος (κατά το ...δαιμόνιος Σέρλοκ Χολμς) κύριος Βελόπουλος τον υπουργό Εσωτερικών, 16 χρόνια μετά την έκδοση ενός λευκώματος και 72 χρόνια μετά θάνατον του Dino, πως φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης «αναλίσκονται σε «τιμητικές» εκδηλώσεις εντελώς αμφιλεγόμενων» ...ελλήνων βουλευτών!
Προφανώς μετά την δημοσιοποίηση της «ερώτησης» και την ενημέρωσή του, ο Δήμος Πρέβεζας έστειλε στις 19/11/2009 επιστολή -φάκελο στο υπουργείο Εσωτερικών με όλα τα αποστομωτικά στοιχεία που αποδεικνύουν το μέγεθος της γκάφας του κυρίου Βελόπουλου. (Γιατί «γκάφα, θα δείτε το γιατί, στη συνέχεια). Με βάση αυτό το φάκελο λοιπόν, έλαβε την επίσημη απάντηση ο αλβανοτσαμοφάγος βουλευτής από τον υπουργό Γιάννη Ραγκούση (Υπ. Εσωτερικών, 25/11/2009, Αρ. Πρ. 71907). Έλαβε βέβαια και μια άλλη απάντηση (23/11/2009), αυτή τη φορά από την Σαφέτ Μαυρομάτη, κόρη του Αλή Ντίνο. Και μάλιστα απευθυνόμενη ταυτόχρονα και στον πρόεδρο του ΛΑΟΣ κύριο Καρατζαφέρη. Αλλά από εκεί, (μέχρι τη στιγμή που γράφεται το κείμενο) κανένας οίστρος. Απάντηση ιχθύος.
Και τώρα το μεγαλείο της γκάφας: Το επίμαχο όσο και «σκανδαλώδες» λεύκωμα «φορέων της τοπικής αυτοδιοικήσεως, που αναλίσκονται σε «τιμητικές» εκδηλώσεις εντελώς αμφιλεγόμενων προσώπων», είναι μια έκδοση του μακρινού 1993 στα πλαίσια (τότε) για τα 80 χρόνια της απελευθέρωσης της Πρέβεζας. Για μια έκδοση δηλαδή πριν 17 χρόνια!
Όσο για το ποιόν αυτού του «αμφιλεγόμενου προσώπου», του αλβανοτσάμη μουσουλμάνου που ήταν «γνωστός προπολεμικώς για την έντονη πολιτική δραστηριότητα, ως εκπρόσωπος της κοινότητος των αλβανοφώνων εκεί», παραθέτουμε τα εξής στοιχεία, που προφανώς αγνοούσε μέσα στον πατριωτικό του οίστρο ο βουλευτής: Ο Αλή Ντίνο Μπέη, είχε σπουδάσει στη Σορβόννη Πολιτικές Επιστήμες. Ήταν εξέχων μέλος της αθηναϊκής κοινωνίας και παρ' ότι «αμφιλεγόμενο πρόσωπο», διέμενε στην Πατριάρχου Ιωακείμ 43 του Αλβανοτσάμικου Κολωνακιού. Υπήρξε έφορος στη «Στέγη γραμμάτων και τεχνών» και ταμίας της «ένωσης Σωματείων Εικαστικών Τεχνών». Στα... του οίκου μας, υπήρξε ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος της «Ένωσης Ελλήνων Γελοιογράφων». Όσο για τα ...του οίκου του διερωτωμένου βουλευτή, αυτό που ίσως δεν του σφύριξαν τα «δημοσιεύματα» και οι «πληροφοριοδότες» του, ήταν πως αυτός ο αμφιλεγόμενος «Αλβανοτσάμης του 19ου αιώνος», ήταν και δυο φορές συνάδελφός του στο ελληνικό Κοινοβούλιο. Ο Αλή Ντίνο Μπέη, εξελέγη δυο φορές βουλευτής με το προοδευτικό κόμμα του Παπαναστασίου! Ερωτά δηλαδή ευθέως ο δαιμόνιος (κατά το ...δαιμόνιος Σέρλοκ Χολμς) κύριος Βελόπουλος τον υπουργό Εσωτερικών, 16 χρόνια μετά την έκδοση ενός λευκώματος και 72 χρόνια μετά θάνατον του Dino, πως φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης «αναλίσκονται σε «τιμητικές» εκδηλώσεις εντελώς αμφιλεγόμενων» ...ελλήνων βουλευτών!
Τελικά, ποιος ήταν αυτός ο σκιτσογράφος με το «εξωτικό όνομα» που σημειώνει στον αμαρτωλό τόμο και ο Κώστας Μητρόπουλος; Με τον Dino, όπως υπέγραφε τα σκίτσα του, εμείς δεν περιμέναμε τον κύριο Βελόπουλο για ν' ασχοληθούμε. Είχε προηγηθεί μια συνέντευξη που μας είχε δώσει η κυρία Σαφέτ Μαυρομάτη, η κόρη του σκιτσογράφου, στο περιοδικό ΩΣ3 (Τ53, Μάρτιος 2006, «Αλή Ντίνο, ένας ευγενής Μπέης»). Αλλά και στη «Γαλέρα» πιο πρόσφατα, ένα εξαιρετικό αφιέρωμα από τον επίσης Πρεβεζάνο, Γιώργου Μπαζίνα (Τ48, Σεπτέμβριος 2009, «Ο δικός μας Αλή Ντίνο»). Για περισσότερα βιογραφικά μπορείτε λοιπόν ν' ανατρέξετε κι εκεί. (Αφιερώματα Ως3 - Έλληνες Σκιτσογράφοι: Αλή Ντίνο 1 & 2).
Εδώ όμως, ως αντίβαρο στα ανύπαρκτα δημοσιεύματα και τους ανώνυμους (μετά Χριστόν) «πληροφοριοδότες» του καταγγέλλοντα βουλευτή, ξεχωρίζω να προσθέσω ενδεικτικά μια σύγχρονη με τον Αλή Ντίνο καταγραφή του Ζαχαρία Παπαντωνίου από το «Ελεύθερο Βήμα» (8/11/1938). Που αναφέρεται αναλυτικά και για την ...ύποπτη δράση του: «Ο Ντίνο μπέης ήταν ένας Αλβανός που δεν είχε άλλο αλβανικό παρά το ελαφρό χρώμα της προφοράς. Όλα του τα άλλα ήταν διεθνή. Το λεπτό του φέρσιμο, το ντύσιμό του, η νοοτροπία του και τέλος η γραμμή. Το χιουμοριστικό του σχέδιο ήταν από εκείνα που δεν έχουν τοπικό χαρακτήρα ούτε δείχνουν έντονη ατομικότητα. Ένα από τα θέματα ήταν η αλβανική ηθογραφία. Τα ηθογραφικά του σχέδια με θέμα την Τσαμουριά δεν ήταν μόνο γελαστά και δροσερότατα. Ήταν αλήθειες, κοινωνικές σάτιρες. Ο Ντίνο δεν ήταν αδιάλλακτος εθνικιστής. Σαν Αλβανός αγαπούσε την Αλβανία. Ήθελε όμως την πατρίδα του εξελιγμένη. Δεν εννοούσε να εξοικειωθεί με την επιμονή του αρχαίου εκείνου λαού στην πατριαρχική ζωή. Ανώτερος από φανατισμούς καθώς ήταν, ελάχιστα πρόθυμος να δικαιολογήσει συντηρητισμούς που τους θεωρούσε αλλόκοτους για την εποχή μας, ....είχε στρέψει το κομψό του τηλεβόλο του χιουμοριστικού του σχεδίου εναντίον της αγαπημένης του Τσαμουριάς. Ο Ντίνο ήταν μπέης, αυτό όμως δεν τον εμπόδιζε να σατιρίσει έναν μπέη της Τσαμουριάς. Ήταν ένας απλός, εράσμιος άνθρωπος, ένας διεθνής, για κάθε σαλόνι, για κάθε πλαζ, ένας ευχάριστος, ένας λεπτός και αγαθός. Τίποτα το σκιερό και το ανατολίτικο σ' αυτόν τον Ευρωπαίο της Τσαμουριάς. Ήταν περισσότερο καλλιτέχνης παρά Μπέης..». Όσο για το πόσο.φανατικός μουσουλμάνος ήταν; Καλύτερα να διαβάσετε παρακάτω τη λέει γι' αυτό η ίδια η κόρη του η Σαφέτ.
Η Μπέλα Βάλβη
Κυρία Σαφέτ, την άλλη φορά που είχαμε μιλήσει, θυμάμαι ότι είχατε περιγράψει τον πατέρα σας ως έναν άνθρωπο κοσμοπολίτη. Σήμερα όμως κάποιοι, και αναφέρομαι στην ερώτηση του κυρίου Βελόπουλου στη Βουλή, περιγράφουν έναν άνθρωπο που οργάνωνε τους «αλβανοτσάμιδες». Τελικά, τι ακριβώς συμβαίνει;
Αυτό ήρθε από το πουθενά για μένα. Θέλω να πιστεύω ότι δεν ήταν άγνοια, ήταν σκοπιμότητα, τα όσα αναφέρει ο κύριος αυτός. Εκείνο που είναι γεγονός είναι ότι εκείνα που σας είχα πει, έδειχναν τον πατέρα μου. Δηλαδή ότι ήταν ο άνθρωπος στον καλό τον κόσμο, περιζήτητος. Όσο και αν αυτό ακούγεται υπερβολικό, όμως το ζούσα... Δεν ήταν «ο φανφαρόνος» άνθρωπος. Ήταν απλός, κοσμοπολίτης που χαιρόταν τη ζωή και με τους μεγάλους και με τους μικρούς. Και ήταν υπεράνω χρημάτων.
Αυτό ήρθε από το πουθενά για μένα. Θέλω να πιστεύω ότι δεν ήταν άγνοια, ήταν σκοπιμότητα, τα όσα αναφέρει ο κύριος αυτός. Εκείνο που είναι γεγονός είναι ότι εκείνα που σας είχα πει, έδειχναν τον πατέρα μου. Δηλαδή ότι ήταν ο άνθρωπος στον καλό τον κόσμο, περιζήτητος. Όσο και αν αυτό ακούγεται υπερβολικό, όμως το ζούσα... Δεν ήταν «ο φανφαρόνος» άνθρωπος. Ήταν απλός, κοσμοπολίτης που χαιρόταν τη ζωή και με τους μεγάλους και με τους μικρούς. Και ήταν υπεράνω χρημάτων.
Και αυτή η ερώτηση στη Βουλή, πως προέκυψε;
Μου έκανε κι εμένα μεγάλη εντύπωση. Ξαφνικά με πείρε μια φίλη και μου είπε ότι άκουσε στην τηλεόραση να βρίζει ο κύριος αυτός τον δήμο (Πρέβεζας) λέγοντας διάφορα και ιδιαιτέρως για ένα άλμπουμ που δημοσίευσε. Να σας εξηγήσω. Το 1993 ο Δήμος Πρέβεζας είχε δημοσιεύσει ένα άλμπουμ με τα σκίτσα του πατέρα μου.
Μου έκανε κι εμένα μεγάλη εντύπωση. Ξαφνικά με πείρε μια φίλη και μου είπε ότι άκουσε στην τηλεόραση να βρίζει ο κύριος αυτός τον δήμο (Πρέβεζας) λέγοντας διάφορα και ιδιαιτέρως για ένα άλμπουμ που δημοσίευσε. Να σας εξηγήσω. Το 1993 ο Δήμος Πρέβεζας είχε δημοσιεύσει ένα άλμπουμ με τα σκίτσα του πατέρα μου.
Το γνωστό άλμπουμ δηλαδή που διασώθηκε η δουλειά του Αλή Ντίνο;
Ακριβώς. Και η κοπέλα δεν ήθελε να πιστέψει ότι αφορούσε τον Πατέρα μου. Όταν άκουσε το όνομα μόνο, με πήρε τηλέφωνο. Της είπα ότι δεν μ' ενδιαφέρει το θέμα. Απλά θα τον έβρισκα αν γινόταν αυτόν τον κύριο στο τηλέφωνο για το ατόπημα . Δεν τον βρήκα και μετά σταμάτησα. Μετά από 10-15 μέρες έφτασαν στα χέρια μου από την Πρέβεζα τα δημοσιεύματα. Δηλαδή την ερώτηση που έκανε ο κύριος Βελόπουλος προς τον Υπουργό Εσωτερικών, με ένα κατάπτυστο κείμενο. Έχω την απάντηση του Υπουργού η οποία κοινοποιήθηκε στη Βουλή για κοινοβουλευτικό έλεγχο. Δεν νομίζω ότι έγινε κοινοβουλευτικός έλεγχος διότι είχε προηγηθεί μια επιστολή του δημάρχου Πρέβεζας η οποία ήταν αποστομωτική. Λέει ότι ο δήμος έκανε εκδηλώσεις για την απελευθέρωση της Πρέβεζας και μια από αυτές ήταν η έκδοση του άλμπουμ με τα σκίτσα του γνωστού Πρεβεζάνου σκιτσογράφου Αλή Ντίνο.
Ακριβώς. Και η κοπέλα δεν ήθελε να πιστέψει ότι αφορούσε τον Πατέρα μου. Όταν άκουσε το όνομα μόνο, με πήρε τηλέφωνο. Της είπα ότι δεν μ' ενδιαφέρει το θέμα. Απλά θα τον έβρισκα αν γινόταν αυτόν τον κύριο στο τηλέφωνο για το ατόπημα . Δεν τον βρήκα και μετά σταμάτησα. Μετά από 10-15 μέρες έφτασαν στα χέρια μου από την Πρέβεζα τα δημοσιεύματα. Δηλαδή την ερώτηση που έκανε ο κύριος Βελόπουλος προς τον Υπουργό Εσωτερικών, με ένα κατάπτυστο κείμενο. Έχω την απάντηση του Υπουργού η οποία κοινοποιήθηκε στη Βουλή για κοινοβουλευτικό έλεγχο. Δεν νομίζω ότι έγινε κοινοβουλευτικός έλεγχος διότι είχε προηγηθεί μια επιστολή του δημάρχου Πρέβεζας η οποία ήταν αποστομωτική. Λέει ότι ο δήμος έκανε εκδηλώσεις για την απελευθέρωση της Πρέβεζας και μια από αυτές ήταν η έκδοση του άλμπουμ με τα σκίτσα του γνωστού Πρεβεζάνου σκιτσογράφου Αλή Ντίνο.
Το 1993;
Το 1993! Τότε δήμαρχος ήταν ο κύριος Γιαννούλης. Τώρα είναι άλλος φυσικά. Αφορούσε όμως τον Δήμο και καλά έκανε ο τωρινός δήμαρχος, ο κύριος Κλάπας, και είπε τα πράγματα όπως είναι. Με το έγγραφο που έστειλε, έχει επισυνάψει μαζί όλα τα πρακτικά του δημοτικού συμβουλίου και πολλά κείμενα για τον Ντίνο από τις εφημερίδες και από το άλμπουμ το ίδιο. Σαν κόρη του, δεν σας κρύβω ότι δεν θα είχα καμιά διάθεση να αρχίσω να κάνω μια τέτοια ιστορία γιατί δεν χρειάζομαι εύσημα για τον πατέρα μου από κανέναν κύριο Βελόπουλο και κανέναν κύριο Καρατζαφέρη. Διότι φάνηκε ότι είναι ανίδεοι οι άνθρωποι. Δεν ήξεραν ότι ήταν βουλευτής ο Αλή Ντίνο. Και δεύτερον ότι είναι έναν άνθρωπος που τον τίμησαν με τα γραπτά τους και με το λόγο τους πανάξιοι άνθρωποι. Και αναφέρομαι στους εν ζωή και πρώτα απ' όλους τον Κώστα τον Μητρόπουλο που είχε την καλοσύνη να προλογίσει το άλμπουμ. Αλλά πηγαίνω και στους παλιότερους! τον Σπύρο Μελά, τον Ζαχαρία Παπαντωνίου τον Αλέκο τον Λιδωρίκη, τον Παλαιολόγου, τον Καράτζα. Πολλοί επίσης μου μίλησαν για τον πατέρα μου όπως ο Αρχέλαος. Όποτε μίλησα με γελοιογράφους είχαν να πουν μια καλή κουβέντα για τον πατέρα μου.
Το 1993! Τότε δήμαρχος ήταν ο κύριος Γιαννούλης. Τώρα είναι άλλος φυσικά. Αφορούσε όμως τον Δήμο και καλά έκανε ο τωρινός δήμαρχος, ο κύριος Κλάπας, και είπε τα πράγματα όπως είναι. Με το έγγραφο που έστειλε, έχει επισυνάψει μαζί όλα τα πρακτικά του δημοτικού συμβουλίου και πολλά κείμενα για τον Ντίνο από τις εφημερίδες και από το άλμπουμ το ίδιο. Σαν κόρη του, δεν σας κρύβω ότι δεν θα είχα καμιά διάθεση να αρχίσω να κάνω μια τέτοια ιστορία γιατί δεν χρειάζομαι εύσημα για τον πατέρα μου από κανέναν κύριο Βελόπουλο και κανέναν κύριο Καρατζαφέρη. Διότι φάνηκε ότι είναι ανίδεοι οι άνθρωποι. Δεν ήξεραν ότι ήταν βουλευτής ο Αλή Ντίνο. Και δεύτερον ότι είναι έναν άνθρωπος που τον τίμησαν με τα γραπτά τους και με το λόγο τους πανάξιοι άνθρωποι. Και αναφέρομαι στους εν ζωή και πρώτα απ' όλους τον Κώστα τον Μητρόπουλο που είχε την καλοσύνη να προλογίσει το άλμπουμ. Αλλά πηγαίνω και στους παλιότερους! τον Σπύρο Μελά, τον Ζαχαρία Παπαντωνίου τον Αλέκο τον Λιδωρίκη, τον Παλαιολόγου, τον Καράτζα. Πολλοί επίσης μου μίλησαν για τον πατέρα μου όπως ο Αρχέλαος. Όποτε μίλησα με γελοιογράφους είχαν να πουν μια καλή κουβέντα για τον πατέρα μου.
Και ακόμα και σήμερα, η Λέσχη Ελλήνων Γελοιογράφων είναι στο πλάι σας. Όμως πείτε μου κάτι. Αυτό το άλμπουμ έγινε το 1993. Σήμερα έχουμε πλέον 2010. Πως ανακινήθηκε ένα τέτοιο θέμα μετά από τόσα χρόνια;
Αυτό πρέπει μάλλον σε καφετζού να το βρούμε. Γιατί αφού ο ίδιος ο κύριος δεν απαντάει στην επιστολή που έστειλα και στον κύριο Καρατζαφέρη που έγινε κοινοποίηση, μου κάνει εντύπωση. Τουλάχιστον θα έπρεπε να δώσει μια απάντηση αν όχι να ζητήσει συγνώμη.
Αυτό πρέπει μάλλον σε καφετζού να το βρούμε. Γιατί αφού ο ίδιος ο κύριος δεν απαντάει στην επιστολή που έστειλα και στον κύριο Καρατζαφέρη που έγινε κοινοποίηση, μου κάνει εντύπωση. Τουλάχιστον θα έπρεπε να δώσει μια απάντηση αν όχι να ζητήσει συγνώμη.
Στην ερώτηση προς τον Υπουργό Εσωτερικών, λέει για τον Αλή Ντίνο πως «ήταν γνωστός προπολεμικώς για την έντονη πολιτική του δραστηριότητα ως εκπρόσωπος της κοινότητας των αλβανοφώνων». Απ' ότι θυμάμαι όμως, μου είχατε πει ότι ζούσατε στην Αθήνα.
Εδώ ήταν το σπίτι μας. Στην Πρέβεζα που ήταν η γενέτειρα του που πηγαίναμε τα καλοκαίρια.
Εδώ ήταν το σπίτι μας. Στην Πρέβεζα που ήταν η γενέτειρα του που πηγαίναμε τα καλοκαίρια.
Και μάλιστα με την «αφρόκρεμα» της Αθηναϊκής κοινωνίας. Θυμάμαι τα χαρακτηριστικά σκίτσα με κομμώσεις κυριών σε στιλ ...μπελ εποκ.
Ναι! Είχε ένα μπλοκάκι και όπου τον καλούσαν σε όποια δεξίωση σε όποιο σπίτι, όλες τις επώνυμες κυρίες και κυρίους της εποχής, αμέσως έβγαζε το μπλοκάκι και τους σκίτσαρε. Τα έχω αυτά, καδραρισμένα. Και μιλάμε για ονόματα γνωστά. Θυμάμαι για παράδειγμα την Ντόρα Στράτου, τον Τσαλδάρη. Και μην ξεχνάτε ότι ήταν και πρόεδρος των Ελλήνων γελοιογράφων. Στην ιδρυτική ομάδα. Επίσης ήταν και έφορος στη στέγη γραμμάτων και τεχνών. Θυμάμαι ακόμα ότι ήταν στην Καραγιώργη Σερβίας 4 που πηγαίναμε κι έβλεπα όλους αυτούς τους παλιούς σκιτσογράφους όπως τον Τερζόπουλο, τον Σπύρο τον Βασιλείου (όσο και αν τον γνωρίζουμε ως ζωγράφο είχε και αυτήν την τάση) ο ΝΟΥΑΡ, ο Φωκίων Δημητριάδης. Και δεν θυμάμαι ποιος σκιτσογράφος όταν έγινε εδώ η έκθεση το '83 νομίζω στη γκαλερί «Συλλογή», μου είπε στο τέλος, «τι πράμα ήταν αυτό» (γιατί έχει ένα σκίτσο που είναι όλο με μολύβι, χαρακιές, και παρουσιάζει την εικόνα του Βενιζέλου ) και μου λέει «κι εμείς προσπαθούμε με δυο μεγάλα φρύδια να δώσουμε στον κόσμο να καταλάβει ότι είναι ο Καραμανλής.», ...μου έκανε εντύπωση.
Ναι! Είχε ένα μπλοκάκι και όπου τον καλούσαν σε όποια δεξίωση σε όποιο σπίτι, όλες τις επώνυμες κυρίες και κυρίους της εποχής, αμέσως έβγαζε το μπλοκάκι και τους σκίτσαρε. Τα έχω αυτά, καδραρισμένα. Και μιλάμε για ονόματα γνωστά. Θυμάμαι για παράδειγμα την Ντόρα Στράτου, τον Τσαλδάρη. Και μην ξεχνάτε ότι ήταν και πρόεδρος των Ελλήνων γελοιογράφων. Στην ιδρυτική ομάδα. Επίσης ήταν και έφορος στη στέγη γραμμάτων και τεχνών. Θυμάμαι ακόμα ότι ήταν στην Καραγιώργη Σερβίας 4 που πηγαίναμε κι έβλεπα όλους αυτούς τους παλιούς σκιτσογράφους όπως τον Τερζόπουλο, τον Σπύρο τον Βασιλείου (όσο και αν τον γνωρίζουμε ως ζωγράφο είχε και αυτήν την τάση) ο ΝΟΥΑΡ, ο Φωκίων Δημητριάδης. Και δεν θυμάμαι ποιος σκιτσογράφος όταν έγινε εδώ η έκθεση το '83 νομίζω στη γκαλερί «Συλλογή», μου είπε στο τέλος, «τι πράμα ήταν αυτό» (γιατί έχει ένα σκίτσο που είναι όλο με μολύβι, χαρακιές, και παρουσιάζει την εικόνα του Βενιζέλου ) και μου λέει «κι εμείς προσπαθούμε με δυο μεγάλα φρύδια να δώσουμε στον κόσμο να καταλάβει ότι είναι ο Καραμανλής.», ...μου έκανε εντύπωση.
Η καταγωγή, η ιστορία του Αλή Ντίνο ποια ήταν;
Γεννήθηκε στη Πρέβεζα, μεγάλωσε εκεί, μετά πήγε η οικογένειά του στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί έκανε το γυμνάσιο -λύκειο της εποχής. Μετά φεύγει για Γαλλία, σπουδάζει στην Σορβόννη Πολιτικές Επιστήμες και από κει και μετά, επιστρέφει πια στην Ελλάδα, και δεν ξαναέφυγε. Στην Αλβανία δεν είχε πατήσει ποτέ το πόδι του. Έμεινε στην Αθήνα μέχρι το 1938 όπου και πέθανε. Και βέβαια πήγαινε στην Πρέβεζα τα καλοκαίρια, για ταξίδι βέβαια. Μόνιμη εγκατάσταση ήταν εδώ στην Αθήνα. Και υπάρχει ακόμα το σπιτάκι το οποίο έχει μεταμορφωθεί σε μαγαζί, Πατριάρχου Ιωακείμ 43. Το θυμάμαι σα να είναι τώρα. Κι έχω πάει και το έχω επισκεφτεί. Εκεί ήταν το σπίτι μας το οποίο νοικιάζαμε πάντοτε γιατί ήταν της νοοτροπίας αυτής.
Γεννήθηκε στη Πρέβεζα, μεγάλωσε εκεί, μετά πήγε η οικογένειά του στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί έκανε το γυμνάσιο -λύκειο της εποχής. Μετά φεύγει για Γαλλία, σπουδάζει στην Σορβόννη Πολιτικές Επιστήμες και από κει και μετά, επιστρέφει πια στην Ελλάδα, και δεν ξαναέφυγε. Στην Αλβανία δεν είχε πατήσει ποτέ το πόδι του. Έμεινε στην Αθήνα μέχρι το 1938 όπου και πέθανε. Και βέβαια πήγαινε στην Πρέβεζα τα καλοκαίρια, για ταξίδι βέβαια. Μόνιμη εγκατάσταση ήταν εδώ στην Αθήνα. Και υπάρχει ακόμα το σπιτάκι το οποίο έχει μεταμορφωθεί σε μαγαζί, Πατριάρχου Ιωακείμ 43. Το θυμάμαι σα να είναι τώρα. Κι έχω πάει και το έχω επισκεφτεί. Εκεί ήταν το σπίτι μας το οποίο νοικιάζαμε πάντοτε γιατί ήταν της νοοτροπίας αυτής.
Δηλαδή Πατριάρχου Ιωακείμ έμενε ο ...Αλβανοτσάμης;
Ναι, Πατριάρχου Ιωακείμ 43. Και έμενε σε ένα σπιτάκι. Αυτό έχει σημασία γιατί δεν του άρεσαν ποτέ ούτε πολυκατοικίες ούτε τα μεγάλα σπίτια. Ήθελε σπίτι με αυλή. Και ήταν σπίτι με αυλή. Και η αυλή υπάρχει ακόμα και το σπίτι , μεταμορφωμένο λιγάκι σε μαγαζί.
Ναι, Πατριάρχου Ιωακείμ 43. Και έμενε σε ένα σπιτάκι. Αυτό έχει σημασία γιατί δεν του άρεσαν ποτέ ούτε πολυκατοικίες ούτε τα μεγάλα σπίτια. Ήθελε σπίτι με αυλή. Και ήταν σπίτι με αυλή. Και η αυλή υπάρχει ακόμα και το σπίτι , μεταμορφωμένο λιγάκι σε μαγαζί.
Ακούγεται πάντως παράλογο. Μετά το ...1993 που ήταν η έκδοση του επίμαχου άλμπουμ και μετά το 1938 που έχει πεθάνει ο πατέρας σας, στα καλά καθούμενα, προκύπτει ένα τέτοιο το ζήτημα. Τι πιστεύετε ότι έκανε τον κύριο Βελόπουλο να ξεκινήσει μια τέτοια αστήριχτη ιστορία;
Η απορία μου είναι μεγάλη. Γιατί; Έχω ένα μεγάλο ερωτηματικό. Γιατί; Και από πού; Δεν αναφέρεται πουθενά. Ούτε από πού πήρε πληροφορίες, ούτε από ποιον, ούτε πότε τις πήρε. Είναι σημαντικά θέματα αυτά. Μου κάνει μεγάλη εντύπωση και θα ήθελα πολύ να τον συναντήσω αυτόν τον κύριο, έτσι κατά πρόσωπο, να τον ρωτήσω γιατί και από πού ορμώμενος. Έχω την εντύπωση ότι θα σκύψει το κεφάλι και θα φύγει, αν έχει τσίπα. Γιατί ασχέτως ηλικίας, είμαι μεγάλη γυναίκα, δεν παύει να έχει σπιλώσει τη μνήμη του πατέρα μου. Ξέρω πολύ καλά ότι θα μπορούσα με ένα διάταγμα νομικό να τον πάω κατ' ευθείαν στο δικαστήριο. Αλλά βλέπετε αυτός κινήθηκε γιατί ήταν σίγουρος ότι τον καλύπτει η βουλευτική ασυλία... Τώρα το μόνο που μου μένει, είναι να τον συναντήσω. Το λιγότερο είναι να του πω, εγώ είμαι αυτή, εκείνος ήταν εκείνος κι εσένα απαξιώ να σε δω. Και να γυρίσω το κεφάλι μου και να φύγω.
Αυτός ήταν ο Αλή Ντίνο. Δεν υπερβάλλω. Για να σας δώσω να καταλάβετε πόσο πολύ Έλληνας ήταν και πόσο δεν ήθελε να επηρεάσει κανέναν άνθρωπο σε ότι πίστευε, ο ίδιος δήλωνε άθεος. Εμένα όμως μικρή με έπαιρνε από το χέρι και με πήγαινε στον Αϊ Γιώργη τον Καρίτση κάθε Χριστούγεννα, κάθε πρωτοχρονιά κάθε Πάσχα, που σημαίνει ότι δεν ήθελε να με κάνει ντε και καλά να είναι ότι ήταν αυτός. Με άφηνε μεγαλώνοντας ν' αποφασίσω ότι ήθελα εγώ. Βέβαια ανατράπηκε η ζωή μου στα 8 μου χρόνια, όταν τον έχασα. Και να ναι καλά οι άνθρωποι που με βοήθησαν να κάνω το άλμπουμ. Και αναφέρομαι στον αξέχαστο Αλέκο Λιδωρίκη και στον Ξύδη τον πρέσβη, οι οποίοι ήρθαν σπίτι μου, με βοήθησαν για πρόσωπα και πράγματα που δεν γνώριζα. Γιατί φύγαμε αμέσως με τη μητέρα μου για Πρέβεζα που είχε την περιουσία του εκεί ο πατέρας μου και δεν ήξερα πρόσωπα και πράγματα που απεικόνιζαν τα σκίτσα του.
Η απορία μου είναι μεγάλη. Γιατί; Έχω ένα μεγάλο ερωτηματικό. Γιατί; Και από πού; Δεν αναφέρεται πουθενά. Ούτε από πού πήρε πληροφορίες, ούτε από ποιον, ούτε πότε τις πήρε. Είναι σημαντικά θέματα αυτά. Μου κάνει μεγάλη εντύπωση και θα ήθελα πολύ να τον συναντήσω αυτόν τον κύριο, έτσι κατά πρόσωπο, να τον ρωτήσω γιατί και από πού ορμώμενος. Έχω την εντύπωση ότι θα σκύψει το κεφάλι και θα φύγει, αν έχει τσίπα. Γιατί ασχέτως ηλικίας, είμαι μεγάλη γυναίκα, δεν παύει να έχει σπιλώσει τη μνήμη του πατέρα μου. Ξέρω πολύ καλά ότι θα μπορούσα με ένα διάταγμα νομικό να τον πάω κατ' ευθείαν στο δικαστήριο. Αλλά βλέπετε αυτός κινήθηκε γιατί ήταν σίγουρος ότι τον καλύπτει η βουλευτική ασυλία... Τώρα το μόνο που μου μένει, είναι να τον συναντήσω. Το λιγότερο είναι να του πω, εγώ είμαι αυτή, εκείνος ήταν εκείνος κι εσένα απαξιώ να σε δω. Και να γυρίσω το κεφάλι μου και να φύγω.
Αυτός ήταν ο Αλή Ντίνο. Δεν υπερβάλλω. Για να σας δώσω να καταλάβετε πόσο πολύ Έλληνας ήταν και πόσο δεν ήθελε να επηρεάσει κανέναν άνθρωπο σε ότι πίστευε, ο ίδιος δήλωνε άθεος. Εμένα όμως μικρή με έπαιρνε από το χέρι και με πήγαινε στον Αϊ Γιώργη τον Καρίτση κάθε Χριστούγεννα, κάθε πρωτοχρονιά κάθε Πάσχα, που σημαίνει ότι δεν ήθελε να με κάνει ντε και καλά να είναι ότι ήταν αυτός. Με άφηνε μεγαλώνοντας ν' αποφασίσω ότι ήθελα εγώ. Βέβαια ανατράπηκε η ζωή μου στα 8 μου χρόνια, όταν τον έχασα. Και να ναι καλά οι άνθρωποι που με βοήθησαν να κάνω το άλμπουμ. Και αναφέρομαι στον αξέχαστο Αλέκο Λιδωρίκη και στον Ξύδη τον πρέσβη, οι οποίοι ήρθαν σπίτι μου, με βοήθησαν για πρόσωπα και πράγματα που δεν γνώριζα. Γιατί φύγαμε αμέσως με τη μητέρα μου για Πρέβεζα που είχε την περιουσία του εκεί ο πατέρας μου και δεν ήξερα πρόσωπα και πράγματα που απεικόνιζαν τα σκίτσα του.
Και ουσιαστικά, χάριν σε αυτή την έκδοση του Δήμου, σώθηκε η δουλειά του... Δεν θα ξέραμε σήμερα ποιος ήταν ο Αλή Ντίνο...
Ακριβώς... Ακριβώς... Γιατί εγώ δεν είχα την δυνατότητα να το εκδώσω. Τα είχα (τα σκίτσα) και τα κοίταζα εγώ.
Ακριβώς... Ακριβώς... Γιατί εγώ δεν είχα την δυνατότητα να το εκδώσω. Τα είχα (τα σκίτσα) και τα κοίταζα εγώ.
Κυρία Σαφέτ σας ευχαριστούμε πολύ.
Σας ευχαριστώ εγώ κι ελπίζω να μην ξαναβρεθεί σε άνθρωπο, τέτοιο γελοίο δημοσίευμα, 70 χρόνια μετά από το θάνατο του ανθρώπου. Που το χρησιμοποιεί να κάνει τι, αυτός ο άνθρωπος...
Σας ευχαριστώ εγώ κι ελπίζω να μην ξαναβρεθεί σε άνθρωπο, τέτοιο γελοίο δημοσίευμα, 70 χρόνια μετά από το θάνατο του ανθρώπου. Που το χρησιμοποιεί να κάνει τι, αυτός ο άνθρωπος...
Υ.Γ. Τελειώνοντας να θέσουμε κι εμείς ένα ερώτημα προς τον εμπλεκόμενο Δήμο. Η αξιέπαινη αυτή έκδοση του Δήμου Πρέβεζας, που υπήρξε πραγματική κιβωτός για τη δουλειά του σημαντικού Πρεβεζάνου και κοσμοπολίτη σκιτσογράφου, μετά από 17 χρόνια ουσιαστικά έχει εξαντληθεί. Μήπως είναι ώρα να σκεφτείτε σοβαρά την προσεγμένη επανέκδοσή του;
Για την ιστορία: H ερώτηση που κατέθεσε ο Κυριάκος Βελόπουλος στη Βουλή προς τον Υπουργό Εσωτερικών στις 3/11/2009 (αριθμός πρωτοκόλλου 562).
