2
Ένα γυμνάσιο δεμένο με την ιστορία της Αλβανίας, όπου διδάχθηκαν πολλοί από τους διακεκριμένους μας αναγεννητές. Θεωρείτο ένα από τα καλύτερα σχολεία για τη κατάρτιση μαθητών με υψηλές αρετές, γνώσεις και κουλτούρα. Εκτός από τούρκικα, αρχαία ελληνικά και καθαρεύουσα, οι μαθητές διδάσκονταν λατινικά, ιταλικά, γαλλικά καθώς επίσης και ανατολικές γλώσσες.
Τα Γιάννινα στο διάβα των αιώνων διακρίθηκαν για τα σχολεία τους. Στα 1740, εξελίχθηκαν σ’ ένα από τα μεγαλύτερα εκπαιδευτικά κέντρα, με τις πιο πρωτοποριακές μεθόδους της εποχής, όπου ο Ευγένιος Βούλγαρης, ένας από τους διακεκριμένους εκπροσώπους της νεοελληνικής αναγέννησης, έγινε διευθυντής της Σχολής. Ο Βούλγαρης ξεκίνησε την διδασκαλική του καριέρα στην Αυλώνα. Ως κληρικός, και βαθύς γνώστης του Διαφωτισμού, μετέφρασε, μεταξύ των άλλων διαφωτιστών και το Βολταίρο, Λαϊμπνιτς κ.α. Στη Μόσχα μετέφρασε από τα γαλλικά την « Ιστορία του Σκεντέρμπεη », η οποία το έτος 1812, εκδόθηκε από το τυπογραφείο N.S Vscvolzki. Και ο Κολοκοτρώνης το είχε διαβάσει το βιβλίο αυτό, και μάλιστα το είχε φυλάξει για πολύ καιρό.
Η εποχή της άνθησης των σχολείων στα Γιάννινα, από τους ιστορικούς, συγκρίνεται με τη «Χρυσή Εποχή» του Περικλή και αξιολογείται ως «Η Χρυσή Εποχή της Αναγέννησης του Έθνους». Μαθητής αυτής της εποχής ήταν και ο ποιητής Ali Asllani, ο οποίος γράφει «..βοηθούμενοι και από τα μαθήματα, γεννήθηκε μέσα μας μια έντονη επιθυμία ενός είδους πατριωτικής ελευθερίας, ανάλογη της εποχής».
Ένα Γυμνάσιο γεμάτο ιστορία
Το έτος 1828, οι αδελφοί Ζωσιμάδες θεμελίωσαν το Γυμνάσιο, όπου διδάχθηκαν οι αδελφοί Frasheri, οι Kristoforidhi, Abedin Dine, Turhan Pasha, Alcksander Xhuvani κ.α. Σύμφωνα με την άποψη του Αραβαντινού, ιστορικού των Ιωαννίνων, για το κληροδότημα, το κολλέγιο «Ζωσιμαία» κατείχε ένα λογαριασμό αποτελούμενο από 1.107.610 ρούβλια, στην Τράπεζα της Μόσχας, 143.800 χρυσά νομίσματα σ’ αυτή της Βιέννης και 515.000 δραχμές στην Τράπεζα της Αθήνας.
Ποικίλες αναμνήσεις ενός πολύτιμου βιβλίου
Στο βιβλίο «Ενθυμήματα» ο Ismail Qemali γράφει: « Όντας ο πρώτος μουσουλμάνος εκείνης της εποχής, έγινα το αντικείμενο μιας ιδιαίτερης προσοχής, όχι μόνο από τους συμμαθητές μου αλλά και από τους καθηγητές. Διατηρώ μέσα μου την καλύτερη ανάμνηση γι’ αυτούς τους καθηγητές και νοιώθω μια βαθειά ευγνωμοσύνη στην μνήμη του Omer Efcndiut και του καθηγητή Cime, που κάθε μέρα έρχονταν να μου παραδώσουν ιδιαίτερα μαθήματα, αραβικών και γαλλικών αντίστοιχα….Ο διευθυντής του σχολείου και οι υπόλοιποι καθηγητές, με πολύ καλή συμπεριφορά, μου επέτρεψαν να δώσω πρόωρες εξετάσεις και μου έδωσαν κανονικό δίπλωμα και ένα πιστοποιητικό κόσμιας συμπεριφοράς. Έτσι τέλειωσα το Γυμνάσιο, αφού είχα συμπληρώσει τις σπουδές μου στις ανθρωπιστικές επιστήμες (Αρχαία Ελληνικά και Λατινικά), και αφού είχα πάρει καλές γνώσεις στη Φυσική και Μαθηματική Επιστήμη. Στην πραγματικότητα είχα ιδιαίτερη κλίση στα μαθηματικά. Είχα κάνει ασκήσεις οι οποίες αξιολογήθηκαν πολύ καλά από τον καθηγητή μου.
Όταν σκέφτομαι τα χρόνια της νεότητάς μου και των σπουδών μου, πείθομαι ότι υπάρχει μια κάποια σχέση ανάμεσα στα πρώτα σχολικά μας χρόνια και τη μοίρα που ακολουθεί τον καθένα μας, αν και θα ήταν δύσκολο να εντοπιστεί ένας νόμος που να διέπει τη σχέση αυτή. Αλήθεια μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι το περιβάλλον είναι αυτό που καθορίζει τη μοίρα μας, ή ότι το περιβάλλον έχει δημιουργηθεί ως προϋπόθεση για τα μελλούμενα; Από τα πρώτα χρόνια της ωριμότητάς μου, το μυαλό μου έχει τραφεί από την ανάλυση των αναμνήσεων για το μεγαλείο της Γαλλίας.
Η λάμπα που φώτιζε την κούνια μου στηριζόταν σ’ ένα αγαλματάκι του Μεγάλου Ναπολέοντα, τα παιχνίδια μου ήταν ζωγραφιές που αναπαριστούσαν τα μεγάλα έργα του και πιστεύω πως η πρώτη παιδική μου ερώτηση, απευθυνόμενη στον πατέρα μου, ήταν για να γνωρίσω την έννοια του στέμματος, που ο Μέγας Αυτοκράτωρ φορούσε στο κεφάλι του…Ένα άλλο γεγονός, που με κάνει να νοσταλγώ, γιατί εκείνη η εποχή με άγγιξε τόσο ήταν η ανακάλυψη, κατά τη διάρκεια των σπουδών της κλασικής μυθολογίας, ότι τα παραμύθια της γριάς γιαγιάς μου, μιας μουσουλμάνας, έμοιαζαν τόσο πολύ με τα ελληνικά έθιμα, σαν τη σκηνή ανάμεσα στον Οδυσσέα και τον Αχιλλέα στην αυλή του βασιλιά Shiro, η δίκη του Πάρι κλπ.
Στάθηκα πολύ τυχερός καθώς είχα καθηγητές λογοτεχνίας και ιστορίας της Αρχαίας Ελλάδας, άντρες απ’ τους πιο εξαίσιους της εποχής, που δεν ενδιαφέρονταν μόνο να διδάξουν αρχαίους συγγραφείς με τη μορφή της διάλεξης, αλλά με έκαναν να ζήσω την ατμόσφαιρα της ελευθερίας του αρχαίου ελληνικού κόσμου».
Για τη «Ζωσιμαία»
Στα Γιάννινα είχε αρχίσει, τα τελευταία χρόνια, να χτίζεται ένα κτίριο, που θα στέγαζε τη βιβλιοθήκη της Ζωσιμαίας. Το σχολείο αυτό ήταν ξακουστό για τα πλούσια νάματα που μεταλαμπαδεύτηκαν και στα μέρη μας. Ονομάστηκε Ζωσιμαία, από το όνομα των Αδελφών Ζωσιμάδων, που το ίδρυσαν. Σπάνιο φαινόμενο για την Ιστορία. Το σχολείο αυτό συνδέεται και με την Ιστορία των Αλβανών. Πολλοί Αλβανοί, της περασμένης γενιάς έχουν φοιτήσει σ’ αυτό το σχολείο, όπως:
Naim Frasheri, Abedin Dispa, Vcziri i Madh Fcrit Pasha (Μέγας Βεζύρης Φεριτ Πασά), Ismail Qemal Beu, Turhan Pasha, Hasan Tahsini και πολλοί άλλοι.
Φωτογραφιες:
01). Ισμαήλ Κεμάλ Αλβανός εθνικιστής,ηγέτης υπέρμαχος της ανεξαρτησίας της Αλβανίας. Διετέλεσε πρώτος Πρωθυπουργός της προσωρινής κυβέρνησης της ανεξάρτητης Αλβανίας.
02). Ο Χασάν Ταχσίνι Πασάς, στρατηγός του τούρκικου στρατού.Παρέδωσε την Θεσσαλονίκη στον Ελληνικό Στρατό. Ο ζωγράφος γιός του Κενάν Μεσσαρέ, υπήρξε εξέχον μέλος της κοινωνίας των Ιωαννίνων.
 |  |
