Τα Κριεζά βρίσκονται στη Νότια Εύβοια. Είναι κλασική κωμόπολη στην οποία εδρεύει ο Δήμος Δυστίων. Από εδώ πήρε το όνομα ο στρατηγός Νικόλαος Κριεζώτης. Αξίζει να επισκεφθείτε τη λίμνη του Δύστου που ανήκει στο δημοτικό μας διαμέρισμα. Τα Κριεζά φημίζονται και για τις υπέροχες Αιγαιοπελαγίτικες παραλίες τους, των Πετριών και των Αγίων Αποστόλων.
Ο Δήμος Δυστίων, παρότι φέρει το όνομα της λίμνης αλλά και της ομώνυμης πόλης, έχει σαν έδρα του την πόλη των Κριεζών, λόγω της γεωγραφικής θέσης της τελευταίας, που θέλει τα Κριεζά να πρωτοστατούν στην περιοχή του Δύστου.
Το όνομα είναι αρβανίτικο. Παράγεται από τη λέξη krie=κεφάλι + eji=μαύρος. Άρα, krieji=μαύρο κεφάλι. Ο κάτοικος των Κριεζών λέγεται Κριεζώτης = μαυροκεφαλίτης ή μαυροκέφαλος.
Στα Κριεζά υπήρχε και βενετσιάνικος πύργος, που σήμερα έχει καταστραφεί. Ίχνη του φαίνονται στα ανατολικά του χωριού, σε ένα λόφο με σκίνα.
Στην πλαγιά του βουνού ήταν το Παλαιοχώρι ή Πανωχώρι που έφερε το όνομα Σαμαράδες. Το όνομα «Σαμαράδες»προήλθε προφανώς από το επάγγελμα πολλών εκ των κατοίκων του. Πραγματικά υπάρχουν πολλές διηγήσεις, που αποδεικνύουν, ότι πολλοί από τους κατοίκους της περιοχής ήταν καλοί κατασκευαστές και επισκευαστές σαμαριών αλόγων. Μάλιστα οι Τούρκοι στρατιώτες, που περνούσαν από εδώ, σταματούσαν πάντα και επιδιόρθωναν τα σαμάρια των αλόγων τους.
Στα Κριεζά, όπως συνέβη και με πολλά χωριά της Νότιας Εύβοιας, δέχτηκαν ένα μεγάλο μέρος από τους αλβανόφωνους (αρβανίτες) που ήλθαν εδώ στα χρόνια της Ενετοκρατίας.
Μελετώντας την ιστορία της Εύβοιας, μέσα στα λαμπρά ονόματα των ηρώων που περιέβαλαν ή ενίσχυσαν τον Αγγελή Γοβιό στην προσπάθειά του για απελευθέρωση της Ευβοιας, βλέπουμε να υπάρχουν ονόματα που ηχητικά έχουν σχέση με τα κριεζά. Και πράγματι εδώ υπάρχουν οι ρίζες της μεγάλης Υδραίικης ναυτικής οικογένειας των Κριεζήδων. Από την Κριεζώτικη οικογένεια των «Μυλωνάδων» προέρχονται οι Κριεζήδες και προφανώς ο πλοίαρχος Κριεζής που ακολούθησε με τα πλοία του τους αγωνιστές της Βόρειας Εύβοιας, γράφοντας ένα γλαφυρότατο αλλά και πολύτιμο ημερολόγιο για τις πρώτες μέρες που ξέσπασε η Επανάσταση στην Ιστιαία και στο Ελύμνιο της Βόρειας Εύβοιας.
Από εδώ πήρε επίσης το όνομα ο οπλαρχηγός Νικόλαος Κριεζώτης, ο οποίος γεννήθηκε σε ένα άλλο χωριό του Δήμου, το Αργυρό. Ο Κριεζώτης ξεκίνησε σαν απλός στρατιώτης του Αγγελή Γοβιού, εξελίχθηκε μέσα σε λίγα χρόνια και κυρίως μετά τον άδικο και ηρωικό θάνατο του Γοβιού στα βρυσάκια, σε μια από τις πιο σημαντικές φυσιογνωμίες της επανάστασης του 1821.
Στο Δήμο Δυστίων υπάγονται τα χωριά - οικισμοί:
Δροσιά (πρώην Ζαπάντι), Δύστος, Κουτουμουλάς, Πετριές, Άγιοι Απόστολοι, Λέπουρα, Βέλος, Κόσκινα, Αργυρό, Μπούφαλο—Άγιος Δημήτριος, Ζάρακες.
Πηγή: ΕΥΒΟΙΑΣ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ, Αλέξανδρου Καλέμη, 2004, Ευβοϊκές Εκδόσεις Κίνητρο Ε. Καλέμη
http://dim-kriez.eyv.sch.gr
Λεξικό Κ.Χριστοφορίδη σελ.179
ΒΛΕΠΕ:κρανίο
ΒΛΕΠΕ:Κριός
σελ.121
ΒΛΕΠΕ:ζοφερός-ζόφος
σελ.204
Λέπουρας επώνυμο
Λέπουρης επώνυμο
Λέπουρος επώνυμο:
ΒΛΕΠΕ:Lepus
BΛΕΠΕ:Α-λεπού
ο λαγός,το αγαπημένο γεύμα της αλεπούς
