Βλέπε πίνακες τού Jovanovic σε γερμανικό βιβλίο τού 1916
Paul-Paja Jovanovich
«Τhe Greek Sentinel»:
http://www.artvalue.com/auctionresult--ivanovitch-paul-1859-1957-aust-the-greek-sentinel-2085263.htm
Πρόκειται γιά Αρβανίτη καί μάλιστα Γκέκα αφού οί περιοχές της Γκεκαριάς(ιδιαίτερα τού Κοσσυφοπεδίου) ενέπνευσαν τον Σέρβο ζωγράφο(Paja Jovanovic) καί αξίζει προσοχής το χρώμα της σημαίας πού υποδηλώνει μουσουλμάνο Αρβανίτη μισθοφόρο,(μαρτυρά άλλωστε πως συνδέονται οί όροι «Αλβανός»καί «Έλληνας» γιά τούς σκιτσογράφους καί περιηγητές όπως εύκολα διαπιστώνει κανείς σε πολλά παραδείγματα σχετικά) όπως επίσης μαρτυρούν γιά Γκέκα τα στολίδια πού κρέμονται στο πάνω μέρος της φουστανέλας γνώριμο σημείο τού Κοσόβου(καί ευρύτερα της Γκεκαριάς).
Paul-Paja Jovanovich
«Greeks Soldiers with a women traitor»:
Γίνεται κατανοητό πως πρόκειται γιά Γκέγκηδες(η σκηνή χωρίς αμφιβολία εκτυλίσσεται μέσα σε τζαμί).Ο καθιστός φορά το κλασσικό γκέγκικο μαντήλι όπως καί ο όρθιος από αριστερά με το παντελόνι.Θα μπορούσαμε να σχολιάσουμε τόσα καί τόσα γιά τις ενδυμασίες πού βλέπουμε,μα,μιά περιήγηση να κάνει κανείς στη σελίδα μας εύκολα θα κατανοήσει τις βόρειες ενδυμασίες.Ξαναλέμε πως ο Paul-Paja Jovanovic σαφέστατα οριοθετεί το εθνολογικό προφίλ τού έργου του,κάποιες φορές αναφέρεται καί κάποιες όχι θεωρώντας το προφανώς αυτονόητο αν δεν συμβαίνει κάτι άλλο.Ο ίδιος ο ζωγράφος δεν τολμά να παρουσιάσει ως σέρβικο κάποιο θέμα του καθαρά αλβανικό(αν καί έχουμε εντοπίσει σχετική προσπάθεια σε κανά-δυό πίνακές του) απλώς δεν αναφέρεται καθόλου.Άλλωστε θα επρόκειτο γιά ανέκδοτο να ισχυριστεί κανείς πως οί φουστανέλες καί οί ενδυμασίες πού βλέπουμε στα έργα του έχουν κάποια σχέση με τούς Σέρβους-Σλαύους,αστεία πράγματα(τα λέμε τούτα γιατί κάτι φουστανελάδες με γυρισμένα στο κεφάλι μαντήλια καί τα σχετικά ορισμένα σαΐνια μας τούς βγάζουν...Σέρβους,τρομάρα τους).Επίσης θα τονίσουμε γιά ακόμη μιά φορά πως ο Paja ταυτίζει το αλβανικό καί ελληνικό στοιχείο,χαρακτηριστικό όχι μόνο γιά τον ίδιο αλλά καί γιά το σύνολο σχεδόν των περιηγητών καί των ζωγράφων πού κατά καιρούς επισκέφτηκαν τούς τόπους μας.
Paul-Paja Jovanovich
Αρκετές φορές επιβάλλεται να τονίσουμε πως πρόκειται γιά Αρβανίτη καί στη συγκεκριμένη περίπτωση γιά Γκέκα τού Κοσσυφοπεδίου.Άλλες φορές ο ζωγράφος διευκρινίζει την καταγωγή καί άλλες όχι.Μάλιστα «μπερδεύει» κάποιες φορές τούς Αλβανούς καί τούς Έλληνες δηλ.τούς ταυτίζει.Θα τονιστεί γιά μιά ακόμη φορά πως ο Paja στις περιοχές της Σερβίας καί ειδικά της Γκεκαριάς απαθανάτισε τις υπέροχες εικόνες του καί η εθνοτική καταγωγή των προσώπων είναι φανερή χωρίς κανείς να διαθέτει το έμπειρο μάτι καί να φτάνουν μερικά σαΐνια να μπερδεύουν βασικές εθνικές ενδυματολογικές διακρίσεις καί να παρουσιάζουν άλλα αντί άλλων.
Κοσσυφοπέδιο
Δυστυχώς,ενώ η φουστανέλα, μαζί με τη βράκα καί το παντελόνι αποτελούσε την κατεξοχήν ενδυμασία όλων των Αλβανών,από τα 1900 περίπου πέφτει πλέον σε αχρηστία στούς βόρειους πληθυσμούς καί βλέπουμε πλέον να κυριαρχεί το παντελόνι.
Paul-Paja Jovanovich
Να σκεφτεί κανείς πως μερικά «αετοπούλια» μας λένε πως πρόκειται γιά...Σέρβο καί δεν ξέρει κανείς να κλάψει ή να γελάσει.Ο ίδιος ο Paja παρόλο πού θαυμάζει την αλβανική ενδυμασία εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων δεν αναφέρει την καταγωγή των όσων απεικονίζει.Φαίνεται,παρ'όλο τού ότι τού αναγνωρίζει κανείς τον θαυμασμό πού νοιώθει όπως είπαμε ο ίδιος ως Σέρβος δεν το αντέχει να το αναφέρει συνεχώς σε κάθε έργο του,πέρα φυσικά από τα «καθαρά» σερβικά θέματα των έργων του.
Paul-Paja Jovanovich
Χαρακτηριστικότατο παράδειγμα «Έλληνα» καί τι εννοούσε με τον όρο αυτό ο Σέρβος καλλιτέχνης αλλά καί πολλοί περιηγητές - συγγραφείς σε Ελλάδα-Αλβανία καί αλλού.
Paul-Paja Jovanovich
«An Arnaut warrior»
Μαλισόροι - Γκέγκηδες
Prince Paul of Yugoslavia in albanian folk costume:
Πρόκειται γιά χαρακτηριστικό παράδειγμα οικειοποίησης τού αλβανικού στοιχείου από τούς κατά τα άλλα φίλους Σέρβους-Σλαύους.
Πρόκειται γιά το πόνημα μιάς Σέρβας,αφού με ήπιο ύφος περιλούζει τούς Έλληνες της εποχής εκείνης εκφράζοντας έτσι την διαχρονική αντιπάθεια των Σέρβων προς αυτούς,πού με γλαφυρό τρόπο περιγράφει την εντύπωση πού προξένησε σε αυτούς τούς αγρότες-στρατιώτες τού σερβικού στρατού η θέα των σκοτσέζων στρατιωτών με τις φούστες τους.
Δεν αφήνει βέβαια αμφιβολίες περί των αντιλήψεών τους σε ανάλογο θέαμα των Αλβανών πολεμιστών με τις φουστανέλες τους.
Μιά κραυγαλέα λοιπόν περίπτωση από το στόμα μιάς Σέρβας γιά το κατά πόσον η φουστανέλα είχε φορεθεί ποτέ από Σέρβους.
Τα συμπεράσματα δικά σας:
Tropoja
Έργα τού Paul-Paja Jovanovich
Paul-Paja Jovanovich
Paul-Paja Jovanovich
Paul-Paja Jovanovich
Paul-Paja Jovanovich
Κukësi
Paul-Paja Jovanovich
Paul-Paja Jovanovich
Paul-Paja Jovanovich
Koσσυφοπέδιο - Kosova
Paul-Paja Jovanovich
