Πολύ «λίγο» καί «μικρό» αυτό το περί εξισλαμισμού.Καί πολύ εύκολη προσπέραση τόσων άλλων παραγόντων πού οδήγησαν στο γεγονός αυτό.Δεν είναι άλλωστε καί το μοναδικό.Η μισή Κρήτη(μιάς καί αναφέρεται ο συγγραφέας στούς Κρητικούς) είχε εξισλαμιστεί καί αυτό ακριβώς δεν κατατάσσει με την ανάλογη ελαφρότητα των Λεκ τον...μισό κρητικό πληθυσμό,εν αντιθέσει τού άλλου μισού πού δεν ακολούθησε τα ...λίγα Λεκ.Αυτά γιά την αγαπημένη Κρήτη,γιά να μην πιάσουμε καί την υπόλοιπη ελλαδική επικράτεια πού έτσι κι αλλιώς επικρατεί συστηματικό ιστορικό σκότος.
Στην τόση ωραία προσπάθεια αυτού τού άρθρου αδυνατώ σε κάποια σημεία ομολογώ να κατανοήσω την ελαφρότητα με την οποία διατυπώνονται αλλά καί άλλα πού αντιπαρέρχεται ο συγγραφέας.Γιά να ξαναπιάσουμε λοιπόν την Κρήτη,στα Σφακιά πού δεν είχαμε κάποιο «διάλειμμα» της παράδοσης τού συγκεκριμένου εθίμου μιάς καί δεν μεσολάβησε κάποια παρόμοια πολιτειακή κατάσταση όπως στην Αλβανία πού πολύ ορθά επισημαίνει ο αρθρογράφος,στα Σφακιά λοιπόν στην γνωστή μεγάλη βεντέτα με τούς Σαρτζετάκηδες καί Ταμπάκηδες δολοφονήθηκε γυναίκα την ώρα πού μοιρολογούσε πάνω στο μνήμα τού νεκρού από την ίδια αυτή βεντέτα! Οποία ανανδρεία καί καταδίκη αυτής της πράξης!Μα δεν πρέπει να μας διαφεύγει ποτέ η ανθρώπινη αδυναμία σε παρόμοιες καταστάσεις πού ως γνωστόν καμμία αξία δεν θα είχε ο κανόνας χωρίς την ίδια εννίοτε εξαίρεσή του!Πάντα γίνονταν καί πάντα θα γίνονται λοιπόν οί «υπερβάσεις» γιά να τις στηλιτεύει αυτός ακριβώς ο κανόνας!Αυτή η αιώνια φύση τού ανθρώπου καί ουδεμία άλλωστε αξία θα είχε από μόνος του ένας κανόνας!
Δεν γνωρίζω την ακριβή πληροφόρηση αυτή καθαυτή τού αρθρογράφου καί γιά παράδειγμα θα αναφερθώ στην γυναίκα πού παραβιάζει τον εθιμικό νόμο.Ίσως να είναι καί έτσι αλλά μπορεί όμως να μην πρόκειται καθόλου γιά παραβίαση τού κανόνα αλλά να επρόκειτο γιά την περίπτωση πού η γυναίκα ελλείψει ανδρός να αναλαμβάνει η ίδια τον ρόλο τού εκδικητή,έναν ρόλο πού σύμφωνα με το κανούν απαιτεί συγκεκριμένη διαδικασία καί πού «μετατρέπει» την γυναίκα σε «ορκισμένη παρθένα» κατά το ιερό τούτο έθιμο.Ορκίζεται δηλαδή αγαμία καί αναλαμβάνει τον ρόλο τού προστάτη-άνδρα των υπολοίπων μελών της οικογενείας.Από το σημείο αυτό καί μετά η γυναίκα ντύνεται ως άνδρας,φέρει οπλισμό,παρίσταται σε καφενείο κλπ. ακολουθώντας όλη εκείνη την συμπεριφορά πού χαρακτηρίζει τα τού ανδρός σε τέτοιες περιπτώσεις.
Το κανούν δεν εμφανίστηκε «ξαφνικά» από ανθρώπους πού ζούσαν σε σαλόνια καί μιά κάποια αιφνίδια μεταβολή τούς μετέτρεψε σε βεντετιστές με ολόκληρο πολύπλοκο σύστημα κανόνων συμπεριφοράς,ανδρισμού,αντιπαλότητας κλπ.κλπ.(Άλλωστε ο Τούρκος δεν ήταν ο πρώτος κατακτητής καί δεν γίνεται κατανοητό γιατί το Κανούν να θέλει να διαχωρίσει ειδικά έναν συγκεκριμένο κατακτητή.Το Κανούν καί το κάθε «κανούν» έχει να κάνει με τις αυτές καθαυτές παραδόσεις ενός λαού καί με την βαθιά κοινωνική του δομή καί νοοτροπία).Απλώς καταγράφτηκε γιά πρώτη φορά,όχι ότι δημιουργήθηκε.Μιλάμε γιά εποχές πού ο άνθρωπος δεν έχει μπεί στην τεχνολογική καί μεταγενέστερη εποχή της «εξημέρωσης».Ρίξτε μιά ματιά στην Ευρώπη καί στα Βυζάντια γιά την εποχή πού αναφερόμαστε να δείτε πού ήταν κυριολεκτικά βουτηγμένες καί βουτηγμένα στο αίμα παρά τις πόλεις τους καί τις θαυμάσιες οικοδομικές κατασκευές τους.Τώρα,γιά κάποιους λόγους καί αιτίες,κάποιοι λαοί ίσως να ήταν αν θέλετε πιό αιμοβόροι,πιό εύθικτοι(;) καί πιό «απολίτιστοι» από κάποιους άλλους καί λόγω της κοινωνικής δομής τους κατά πατριές να διατηρούσαν ακόμη αρχέγονες παραδόσεις,ήθη καί έθιμα.Μπορεί ακόμη να το είχαν «μέσα τους» ,πού λένε, κάποιοι λαοί,χωρίς βέβαια να αψηφούμε ακόμη καί την γεωγραφική τους περιοχή.Ίσως.Τέτοια πράγματα απαιτούν πολύ πιό βαθιές αναλύσεις καί όχι φυσικά «ξεπέτες» εκ του ασφαλούς προχείρου.
Το έθιμο αυτό,η ψυχοσύνθεση θα λέγαμε της αντεκδίκησης,της αίσθησης της τιμής εύκολα θα πρόσθετε κανείς, είναι ένα παναλβανικό φαινόμενο πού χαρακτηρίζει ιδιαίτερα τον λαό αυτόν.
Γιά αυτό ακριβώς δεν υπάρχει μόνο το Κανούν τού βορρά αλλά καί της Λιαπουριάς καί της Τοσκαριάς.Της βορείου Αλβανίας εμπεριέχει στοιχεία θα λέγαμε κάπως ιδιαίτερα καί θα τολμούσα να πω πως διαφυλλάσει μιά πιό καθαρή καί ανόθευτη ίσως μορφή,πού η απαρχή του χάνεται στα βάθη της πελασγικής προϊστορίας.
Flag of Albania from 1914 to 1920
.svg){kind=link}