Οί Έλληνες υπήκοοι-πρόκειται γιά Έλληνες πολίτες οί οποίοι ως έμποροι,ιερείς,διδάσκαλοι,πράκτορες κλπ. είχαν εγκατασταθεί στην Τραπεζούντα-στέλνουν επιστολή στην ελληνική κυβέρνηση λέγοντας ότι κινδυνεύουν οί προσπάθειες εξελληνισμού των κατοίκων της Τραπεζούντας !!! από την προπαγάνδα της τσαρικής Ρωσίας !
Δηλαδή οί χριστιανοί κάτοικοι της Τραπεζούντας(«Πόντιοι») ήταν στα πρόθυρα να αποκτήσουν συνείδηση ρωσική.
Η επιστολή αυτή γράφτηκε στα 1872 καί εντάσσεται στον νέο «εθνικό» προσανατολισμό τού ελληνικού κράτους γιά τον εποικισμό σε ελληνικά εδάφη πληθυσμών χριστιανικών της έλληνορθόδοξης εκκλησίας.
Μέχρι τότε η ελληνική πολιτική αλλά καί η διανόηση αγνούσε παντελώς τα περί «ελλήνων» τού Πόντου,η ανάγκη όμως εποικισμού ελληνικών εδαφών έστρεψε το «εθνικό» ενδιαφέρον προς τούς χριστιανικούς πληθυσμούς τού Πόντου πού παρέμεναν πιστοί στο ελληνόφωνο Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Γιά να αποσαφηνιστεί ο όρος «ελληνορθόδοξος» καί της προέλευσης τού έλληνορθόδοξου,σημαίνει τον ορθόδοξο εκείνον πού ακολουθούσε στο εκκλησιαστικό τυπικό την ελληνική γλώσσα ασχέτως εάν την μιλούσε ο ίδιος μιάς καί η γλώσσα αυτή ήταν η γλώσσα των ιερέων πού αποτελούσε κυρίως καί την μορφωμένη τάξη.
Μιλάμε δηλαδή γιά την γλώσσα των Ευαγγελίων καί πού συνιστούσε καί τον βασικό λόγο γιά την διατήρησή της στα εκκλησιαστικά πράγματα σε αντίθεση με τούς σλαβικούς ορθοδόξους πληθυσμούς πού δεν την χρησιμοποιούσαν πιά. Επομένως εκείνος ο πιστός πού ήταν ορθόδοξος χριστιανός καί πού ακολουθούσε την ελληνική γλώσσα στο εκκλησιαστικό τυπικό χωρίς καν να γνωρίζει πολλές φορές την γλώσσα αυτή αποκαλούνταν έλληνορθόδοξος.
Γιά να επανέλθω λοιπόν στα της επιστολής,η ελληνική εξωτερική πολιτική εντελώς πρόσφατα είχε ανακαλύψει τούς «έλληνες» τού Πόντου πού μέχρι τότε αγνοούσε καί πού ακόμη ούτε καν αποκαλούνταν οί κάτοικοί του «πόντιοι».
Στα πλαίσια της «μεγάλης ιδέας» καί τού βυζαντινού πρότερου μεγαλείου δημιουργήθηκε το ντελίριο οικειοποίησης πληθυσμών πού εκπληρούσαν τα βασικά ορθόδοξα καί κύρια πατριαρχικά κριτήρια.
Προϊόν των σκέψεων αυτών ήταν η επιστολή αυτή πού αναφέρεται από τον ιστορικό Γιάννη Παπαδόπουλο.
Αυτή την αγωνία εκφράζει η επιστολή αυτή προς την τότε ελληνική κυβέρνηση ότι παίζει δεν παίζει τελικά να τούς βαφτίσουν «έλληνες» ΚΑΙ τούς ορθοδόξους κατοίκους τού Πόντου καί πού οί ίδιοι έψαχναν εναγωνίως γιά χριστιανό καί μάλιστα ορθόδοξο «μπαμπά».
Καί αυτήν ακριβώς την αγωνία εκφράζουν οί ελλαδίτες συντάκτες της επιστολής μιάς καί οί ορθόδοξοι κάτοικοι τού Πόντου αγνοούσαν παντελώς από το συλλογικό τους όραμα το ελληνικό κράτος σε αντίθεση με το ρωσικό πού το θεωρούσαν στενά συνδεδεμένο με αυτούς.
