http://ellines-albanoi.blogspot.gr/2011/06/blog-post_17.html
http://ellines-albanoi.blogspot.gr/2011/06/1_07.html
Τον γλωσσικό, κοινωνικό και πολιτιστικό πλούτο της αρβανίτικης κοινωνίας της Άνδρου εξερευνά ο Τίτος Γιοχάλας στο βιβλίο «Άνδρος: Αρβανίτες και Αρβανίτικα» από τις εκδόσεις Πατάκη (2000).Το βιβλίο αυτό αποτελεί τον καρπό μιας πολύχρονης ιστορικής έρευνας και καταγραφής που έκανε ο Τίτος Γιοχάλας επισκεπτόμενος τα αρβανιτόφωνα χωριά της Άνδρου.
Τον γλωσσικό, κοινωνικό και πολιτιστικό πλούτο της αρβανίτικης κοινωνίας της Άνδρου εξερευνά ο Τίτος Γιοχάλας στο βιβλίο «Άνδρος: Αρβανίτες και Αρβανίτικα» από τις εκδόσεις Πατάκη (2000).
Το βιβλίο αυτό αποτελεί τον καρπό μιας πολύχρονης ιστορικής έρευνας και καταγραφής που έκανε ο Τίτος Γιοχάλας επισκεπτόμενος τα αρβανιτόφωνα χωριά της Άνδρου. Οι δυο πρώτοι βασικοί οικισμοί των Αρβανιτών στην Άνδρο ήταν τα χωριά Αμόλοχος και Αρνά (Άρνη). Η εγκατάσταση των Αρβανιτών στην Άνδρο δεν είναι γνωστή, όμως υπάρχουν μαρτυρίες ότι οι δυο βασικοί οικισμοί κατοικούνταν ήδη από το 1510 και το 1576 αντίστοιχα.
Οι οικισμοί των Αρβανιτών ήταν αραιά κατοικημένοι, διαθέτοντας αρχικά καλύβες για το θερισμό, το αλώνισμα και το πάτημα των σταφυλιών που στησυνέχεια εξελίχθηκαν σε ωραιότατα πέτρινα κονάκια. Γύρω από τον οικισμό του Αμόλοχου δημιουργήθηκαν οι μικρότεροι οικισμοί Χάρτες, Καλιβάρι, Βαρίδι, Βιτάλι, το Απάνω Γαύριο κ.ά., ενώ γύρω από τον οικισμό της Άρνης συγκεντρώθηκαν οι μικροοικισμοί της Κατάκοιλου, του Απροβάτου, της Βουρκωτής καθώς και το Ατένι. Σε αυτούς τους δύο οικισμούς αναπτύχθηκε η τοπική αρβανίτικη διάλεκτος που μελετάται στο βιβλίο.
Όπως αναφέρει ο συγγραφέας στον πρόλογο του βιβλίου : «Η Άνδρος είναι το μοναδικό νησί του Αιγαίου, όπου ακόμα επιβιώνουν τα αρβανίτικα».Τα αρβανίτικα, η αλβανική διάλεκτος της Άνδρου, εντάσσονται γενικά στην τοσκική διάλεκτο της Ν. Αλβανίας και ομιλούνται στα αρβανιτόφωνα χωριά που προαναφέρθηκαν.
Μέσα στο βιβλίο γίνεται μια αναλυτική γλωσσολογική καταγραφή της διαλέκτου (με στοιχεία φωνολογίας και μορφολογίας καθώς και με αυτούσια κείμενα στα αρβανίτικα που έχουν δίπλα τη μετάφραση στα ελληνικά). Τα αρβανίτικα έχουν δεχθεί γλωσσικά δάνεια από την ελληνική , την φράγκικη (ιταλική) και την τουρκική γλώσσα, καθώς οι Αρβανίτες συνυπήρξαν κατά τη διάρκεια της ιστορίας τους με όλους αυτούς τους λαούς, διαμορφώνοντας πάντως μια αυθεντική ντοπιολαλιά που ήταν άρρηκτα δεμένη με την αγροτική ζωή.
Μέσα στο βιβλίο εξαίρεται η προσφορά των Αρβανιτών στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821. Με το ξέσπασμα της επανάστασης οι Αρβανίτες των δύο βασικών οικισμών συμμετέχουν ενεργά στον αγώνα εναντίον των Τούρκων κατακτητών με πρωταγωνιστική φιγούρα αυτή του Γιαννούλη Δημητρίου. Είχε συστήσει με δικά του έξοδα, σώμα με 70 Αρβανίτες του Αμολόχου, για εκστρατεία κατά των Τούρκων της Καρύστου, υπό τις διαταγές του Νικολάου Κριεζώτη.
Ένα εξαιρετικό φωτογραφικό λεύκωμα που απεικονίζει τον λαϊκό βίο και πολιτισμό των Αρβανιτών της Άνδρου περιλαμβάνεται στο τέλος του βιβλίου. Πέτρινα κονάκια με φούρνο και στάβλο, εντοιχισμένες φωλιές μελισσών, ασκοί για τυρί, τσαμπούνες αλλά και φωτογραφίες από την αγροτική ζωή μαρτυρούν την σημαντική κουλτούρα των Αρβανιτών που διαπνέονταν όπως φαίνεται από βαθιά αγάπη για τη φύση.
Η Αρβανιτιά της Άνδρου είναι μια ιδιαίτερη τοπική κοινωνία με αξιόλογο πολιτισμό που πρέπει να διασωθεί, φανερώνοντας την πολυσυνθετότητα που διακρίνει τον ελλαδικό χώρο.
http://ellines-albanoi.blogspot.gr/2011/06/1_07.html
Τον γλωσσικό, κοινωνικό και πολιτιστικό πλούτο της αρβανίτικης κοινωνίας της Άνδρου εξερευνά ο Τίτος Γιοχάλας στο βιβλίο «Άνδρος: Αρβανίτες και Αρβανίτικα» από τις εκδόσεις Πατάκη (2000).Το βιβλίο αυτό αποτελεί τον καρπό μιας πολύχρονης ιστορικής έρευνας και καταγραφής που έκανε ο Τίτος Γιοχάλας επισκεπτόμενος τα αρβανιτόφωνα χωριά της Άνδρου.
Τον γλωσσικό, κοινωνικό και πολιτιστικό πλούτο της αρβανίτικης κοινωνίας της Άνδρου εξερευνά ο Τίτος Γιοχάλας στο βιβλίο «Άνδρος: Αρβανίτες και Αρβανίτικα» από τις εκδόσεις Πατάκη (2000).Το βιβλίο αυτό αποτελεί τον καρπό μιας πολύχρονης ιστορικής έρευνας και καταγραφής που έκανε ο Τίτος Γιοχάλας επισκεπτόμενος τα αρβανιτόφωνα χωριά της Άνδρου. Οι δυο πρώτοι βασικοί οικισμοί των Αρβανιτών στην Άνδρο ήταν τα χωριά Αμόλοχος και Αρνά (Άρνη). Η εγκατάσταση των Αρβανιτών στην Άνδρο δεν είναι γνωστή, όμως υπάρχουν μαρτυρίες ότι οι δυο βασικοί οικισμοί κατοικούνταν ήδη από το 1510 και το 1576 αντίστοιχα.
Οι οικισμοί των Αρβανιτών ήταν αραιά κατοικημένοι, διαθέτοντας αρχικά καλύβες για το θερισμό, το αλώνισμα και το πάτημα των σταφυλιών που στησυνέχεια εξελίχθηκαν σε ωραιότατα πέτρινα κονάκια. Γύρω από τον οικισμό του Αμόλοχου δημιουργήθηκαν οι μικρότεροι οικισμοί Χάρτες, Καλιβάρι, Βαρίδι, Βιτάλι, το Απάνω Γαύριο κ.ά., ενώ γύρω από τον οικισμό της Άρνης συγκεντρώθηκαν οι μικροοικισμοί της Κατάκοιλου, του Απροβάτου, της Βουρκωτής καθώς και το Ατένι. Σε αυτούς τους δύο οικισμούς αναπτύχθηκε η τοπική αρβανίτικη διάλεκτος που μελετάται στο βιβλίο.
Όπως αναφέρει ο συγγραφέας στον πρόλογο του βιβλίου : «Η Άνδρος είναι το μοναδικό νησί του Αιγαίου, όπου ακόμα επιβιώνουν τα αρβανίτικα».Τα αρβανίτικα, η αλβανική διάλεκτος της Άνδρου, εντάσσονται γενικά στην τοσκική διάλεκτο της Ν. Αλβανίας και ομιλούνται στα αρβανιτόφωνα χωριά που προαναφέρθηκαν.
Μέσα στο βιβλίο γίνεται μια αναλυτική γλωσσολογική καταγραφή της διαλέκτου (με στοιχεία φωνολογίας και μορφολογίας καθώς και με αυτούσια κείμενα στα αρβανίτικα που έχουν δίπλα τη μετάφραση στα ελληνικά). Τα αρβανίτικα έχουν δεχθεί γλωσσικά δάνεια από την ελληνική , την φράγκικη (ιταλική) και την τουρκική γλώσσα, καθώς οι Αρβανίτες συνυπήρξαν κατά τη διάρκεια της ιστορίας τους με όλους αυτούς τους λαούς, διαμορφώνοντας πάντως μια αυθεντική ντοπιολαλιά που ήταν άρρηκτα δεμένη με την αγροτική ζωή.
Μέσα στο βιβλίο εξαίρεται η προσφορά των Αρβανιτών στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821. Με το ξέσπασμα της επανάστασης οι Αρβανίτες των δύο βασικών οικισμών συμμετέχουν ενεργά στον αγώνα εναντίον των Τούρκων κατακτητών με πρωταγωνιστική φιγούρα αυτή του Γιαννούλη Δημητρίου. Είχε συστήσει με δικά του έξοδα, σώμα με 70 Αρβανίτες του Αμολόχου, για εκστρατεία κατά των Τούρκων της Καρύστου, υπό τις διαταγές του Νικολάου Κριεζώτη.Ένα εξαιρετικό φωτογραφικό λεύκωμα που απεικονίζει τον λαϊκό βίο και πολιτισμό των Αρβανιτών της Άνδρου περιλαμβάνεται στο τέλος του βιβλίου. Πέτρινα κονάκια με φούρνο και στάβλο, εντοιχισμένες φωλιές μελισσών, ασκοί για τυρί, τσαμπούνες αλλά και φωτογραφίες από την αγροτική ζωή μαρτυρούν την σημαντική κουλτούρα των Αρβανιτών που διαπνέονταν όπως φαίνεται από βαθιά αγάπη για τη φύση.
Η Αρβανιτιά της Άνδρου είναι μια ιδιαίτερη τοπική κοινωνία με αξιόλογο πολιτισμό που πρέπει να διασωθεί, φανερώνοντας την πολυσυνθετότητα που διακρίνει τον ελλαδικό χώρο.
