ΜΙΛΟΣΕΒΙΤΣ ΚΑΙ ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΜΟΙ

ον τελευταίο καιρό, ο πόλεμος του Κοσσυφοπεδίου έχει μεταφερθεί στη χώρα μας, χωρίζοντας Mέσα Eνημέρωσης, πολιτικούς και διανοούμενους σε δύο στρατόπεδα. Εκ πρώτης όψεως, σχιζοφρενές. Εκ δεύτερης, ίσως όχι και τόσο. Επειδή όμως σε περιόδους σύγχυσης πρέπει τα πράγματα να είναι ξεκάθαρα, επιτρέψτε μου να πω τις απόψεις μου χωρίς καλολογικά στοιχεία, έστω κι αν αυτό που θα γράψω δεν θα μοιάζει πολύ με άρθρο περιοδικού. Δεν είναι αλήθεια ότι μόνο οι Ελληνες είναι κατά των NATOϊκών βομβαρδισμών. Πολλοί άνθρωποι σ' όλο τον κόσμο διαφωνούν, ακόμα και πρώην μέλη της ίδιας της αμερικανικής κυβέρνησης. Με ένα πράγμα δεν διαφωνούν.Οτι γίνεται μια φρικτή εθνοκάθαρση στο Κόσοβο. Αυτό που είναι αλήθεια, είναι ότι μόνο οι Ελληνες τοποθετούνται υπέρ του Μιλόσεβιτς και κανείς άλλος σ' όλο τον κόσμο, ούτε καν οι ίδιοι οι Σέρβοι. Σε μια πρόσφατη δημοσκόπηση, το 97% των Eλλήνων ήταν κατά των βομβαρδισμών, όμως μόνο το 53% πίστευε ότι ο Μιλόσεβιτς καταπατούσε τα ανθρώπινα δικαιώματα, το δε 63% είχε θετική γνώμη γι' αυτόν. Το 63% είναι τεράστιο νούμερο δημοτικότητας. Αν το γκάλοπ απηχεί την ελληνική κοινή γνώμη, τότε εμείς, τα Mέσα Eνημέρωσης κυρίως, κάποια πολιτικά κόμματα και κάποιοι διανοούμενοι έχουν διαπράξει ένα εγκληματικό λάθος. Πού οφείλεται αυτή η «ελληνική ιδιαιτερότητα»; Ο πόλεμος στο Κόσοβο δεν άρχισε πριν 35 μέρες, όπως εμείς νομίζουμε. Εχει αρχίσει χρόνια και πήρε εφιαλτική μορφή πέρυσι, τον Αύγουστο του '98, όταν οι παρακρατικές ομάδες του Αρκάν και η σερβική μιλίτσια άρχισαν πογκρόμ εναντίον των Αλβανών. Χωριά καταστράφηκαν με βαρύ πυροβολικό, ο στρατός προωθείτο συνεχώς στο Κόσοβο, σπίτια κάηκαν, 170.000 ξεσπιτωμένοι πρόσφυγες αναζητούσαν καταφύγιο, οι νεκροί ήταν εκατοντάδες. Με την επέμβαση του ΟΗΕ, φτάσαμε στο Ραμπουγέ χωρίς αποτέλεσμα. Το δράμα συνεχίστηκε. Μέχρι ν' αρχίσουν οι βομβαρδισμοί, η Ύπατη Αρμοστία του ΟΗΕ και οι οργανώσεις ανθρωπιστικής βοήθειας υπολόγιζαν σε 350.000 τους πρόσφυγες και σε 3.200 τους νεκρούς Aλβανούς. Η κοινή γνώμη της Δύσης παρακολουθεί με κομμένη ανάσα όλους αυτούς τους μήνες το δράμα και παρακαλάει για ένα τέλος. Εχει διαβάσει και έχει δει εκατοντάδες τραγικές ιστορίες. Επιπλέον, το ίδιο έργο το έχει δει κι άλλες φορές, στο Σεράγεβο, στο Βούκοβαρ, στην Κροατία, πριν μερικά χρόνια. Δεν είναι πρώτη φορά που οι χώρες της Δύσης βομβαρδίζουν τον Μιλόσεβιτς, ούτε είναι ο πρώτος πόλεμος του τελευταίου εναντίον του λαού του. Είναι ο τρίτος. Για μας ο πόλεμος άρχισε πριν 35 μέρες. Οι ξένοι δημοσιογράφοι έχουν απελαθεί. Κανείς δεν μπορεί να φτάσει στα χωριά που «εκκαθαρίζονται». Και η μόνη εικόνα που έχουμε είναι μία: οι βόμβες που πέφτουν. Μια βόμβα που πέφτει είναι ισχυρότερη εικόνα από μια ανακοίνωση του ΟΗΕ για εκατό ή χίλιους νεκρούς Αλβανούς. Εμείς βόμβες βλέπουμε και δικαίως συγκλονιζόμαστε. Τα ελληνικά Mέσα Eνημέρωσης, σχεδόν «αυτόματα», επειδή από τη μια φρίκη είχαν «εικόνα», τείνουν να υποβιβάσουν τη δεύτερη φρίκη, αυτή της εθνοκάθαρσης. Θυμίζω πώς ξεκινούσαν τα δελτία ειδήσεων: «Τα γεράκια του ΝATO βομβάρδισαν σήμερα πάλι το Βελιγράδι, σκορπώντας τη φρίκη και τον όλεθρο, και τα λοιπά. Πάμε τώρα στα σύνορα Σκοπίων-Κόσοβο, όπου το δράμα των προσφύγων συνεχίζεται. Χωρίς φαΐ, χωρίς νερό και τα λοιπά». Πώς έγιναν πρόσφυγες; Ποιος τους έκανε; Τι συμβαίνει τόσους μήνες; Ακούσατε καμιά φορά εισαγωγή που να λέει «Πάμε τώρα στα στρατόπεδα των προσφύγων, όπου οι κυνηγημένοι, βιασμένοι, ξεσπιτωμένοι από τις παρακρατικές συμμορίες του Μιλόσεβιτς αναζητούν καταφύγιο»; Καθένας απ' αυτούς διηγιόταν μια τρομακτική ιστορία, όμως για μας το τραγικό ήταν ότι οι NATOϊκοί τούς έβαζαν σφραγίδες με μελάνι στα χέρια («όπως ο Χίτλερ», έλεγαν οι εκφωνήσεις). Δηλαδή, τους ανθρώπους τους είχαν σταυρώσει οι Σέρβοι κι εμείς λέγαμε ότι η απανθρωπιά ήταν η σφραγίδα που τους έβαζαν, επειδή στα σύνορα οι Σέρβοι τους είχαν αφαιρέσει τα χαρτιά τους για να μην ξαναγυρίσουν. Στις εφημερίδες, κάπου στη 18η σελίδα και συνήθως με άσχετο τίτλο, σε μια μικρή παράγραφο, διάβαζες ανακοινώσεις της Ύπατης Αρμοστίας, όπου μετρούσες 10 καμένα χωριά και εκατό νεκρούς Αλβανούς. Το διάβαζες μόνο άμα ξεκοκάλιζες την εφημερίδα. Γυρίστε τα τώρα αυτά ανάποδα. Κάντε πρώτη είδηση τους χιλιάδες νεκρούς, τους εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες, τα εκατοντάδες καμένα χωριά και θα καταλάβετε γιατί η κοινή γνώμη της Δύσης έφτασε να δεχτεί το αδιανόητο: να συμφωνεί με τους βομβαρδισμούς. Εμείς, όχι γιατί είμαστε πιο έξυπνοι, όχι γιατί τα ξένα media είναι φερέφωνα του ΝATO, όχι γιατί οι Eυρωπαίοι είναι υπάνθρωποι, αλλά γιατί συναισθηματικά είμαστε με το δράμα που βλέπαμε, γιατί οι βόμβες έπεφταν κοντά μας, γιατί ξύπνησαν οι «αντιαμερικανικές» μνήμες της εφηβείας μας, γιατί ξέρουμε ότι οι βόμβες δεν λύνουν προβλήματα, για χίλια διότι, είμαστε από την πρώτη στιγμή αντίθετοι με τους βομβαρδισμούς. Δεν είμαστε όμως το ίδιο αντίθετοι και με την εθνοκάθαρση, με τον αδυσώπητο εθνικισμό του Μιλόσεβιτς, που σε μια δεκαετία διέλυσε τη χώρα του, τσάκισε τον λαό του, ονόμασε κάθε μειονότητα της υπέροχης Γιουγκοσλαβίας Kροάτες, Σλοβένους, Bόσνιους, Aλβανούς «πράκτορες των ξένων» και τους κήρυξε τον πόλεμο. Πρέπει να είμαστε με την ίδια θέρμη αντίθετοι; Κάποιοι καλοπροαίρετοι φίλοι μου λένε όχι, το κύριο είναι το ΝATO, οι βομβαρδισμοί, μετά λέμε για τον Μιλόσεβιτς, είναι μικρότερο πρόβλημα.Οχι. Είναι το πρόβλημα. Υπάρχει μια υπέροχη φράση που έχει κατακτηθεί με πολύ κόπο και αίμα στην ιστορία του 20ού αιώνα: «Αν θες να αγωνιστείς για την τυραννία, άρχισε με το να μη λες ψέματα». Η λογική του κύριου και του δευτερεύοντος είναι η μαύρη τρύπα του αιώνα που πέρασε. Είναι η καταδίκη των χουντικών στρατοδικείων αλλά οι ύμνοι στις Δίκες της Μόσχας, είναι οι καταδίκες στα αμερικανικά πραξικοπήματα αλλά οι ύμνοι στα «κόκκινα τανκς που χορεύουν στην Πράγα». Αυτή τη λογική οι λαοί του κόσμου την έχουν πληρώσει πολύ ακριβά και δεν θέλουν να την πληρώσουν άλλο. Ακόμα, δεν πρέπει να είμαστε με τον Μιλόσεβιτς γιατί έτσι είμαστε εναντίον των Σέρβων. Είναι ψέμα ότι όλοι οι Σέρβοι είναι μαζί με τον Μιλόσεβιτς. Εκτός αν, όταν λέμε Σέρβοι, εννοούμε την ξανθιά ντιζέζ που μας δείχνει κάθε μέρα η τηλεόραση να τραγουδάει στο Βελιγράδι, τη γυναίκα του καταζητούμενου για «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας» και ληστείες τραπεζών, Αρκάν. Τι μας λένε οι Σέρβοι; «Στον ουρανό το ΝATO, στη γη ο Μιλόσεβιτς», λέει ο Ιβάνοβιτς, ο πατριάρχης της σερβικής δημοσιογραφίας. «Εχουμε δύο προβλήματα, τους βομβαρδισμούς και την τραγωδία των Aλβανών συμπολιτών μας στο Κόσοβο», λέει ο Τσάνακ, ο πρόεδρος των ανεξάρτητων συνδικάτων της Νέας Γιουγκοσλαβίας. «Πρέπει να σταματήσουμε με κάθε θυσία τον Μιλόσεβιτς», λέει ο συγγραφέας Στεβάνοβιτς. «Αφού άφησε η Δύση να γίνει η γενοκτονία των Aλβανών, τώρα προχωράει στη γενοκτονία των Σέρβων», λέει ο Κουστουρίτσα. Τι λένε όλοι οι Σέρβοι στα απαγορευμένα κόμματα, σωματεία, Mέσα Eνημέρωσης, τι λένε οι διανοούμενοι στις εκπομπές του Κούλογλου; Ενα πράγμα:Οτι ο Μιλόσεβιτς, σε θαυμαστή συνεργασία με τους εχθρούς του, διαλύει τη χώρα του και τον λαό του.Οτι χρησιμοποιεί τον πόλεμο για να ενισχυθεί και να συσπειρώσει. Οι δύο βιρτουόζοι της στρατηγικής της έντασης, ο μεγάλος πλανητάρχης και ο μικρός Bαλκάνιος, τα πηγαίνουν περίφημα. Ο σερβικός μεγαλοϊδεατισμός καταπιέζει, η Δύση αντί να προστατεύσει τον γιουγκοσλαβικό λαό περιμένει πότε θα αναπτυχθεί ο αντίθετος εθνικισμός, κροατικός, αλβανικός, και μετά αναγνωρίζει τον Τούτζμαν, τον Ιζετμπέκοβιτς, τον UCK. Οι λαοί σφαγιάζονται, ο Μιλόσεβιτς περιέργως (όπως ο Σαντάμ) επιβιώνει ενισχυμένος και πάμε για την επόμενη εθνοκάθαρση, τον επόμενο πόλεμο, το επόμενο προτεκτοράτο. Ενα σικέ παιχνίδι που επαναλαμβάνεται. Ήδη άρχισε επιθέσεις στο Μαυροβούνιο. Αυτό μας λένε οι Σέρβοι: Δεν μας βοηθάτε, δεν χτυπάτε τον Μιλόσεβιτς, τρεις φορές μέχρι τώρα τον αφήσατε να σταυρώνει τον λαό του και μετά με τις βόμβες, τον ενισχύσατε στη θέση του. Τι κάνουμε εμείς όλοι, είτε χειροκροτώντας τις βόμβες στη Δύση, είτε χειροκροτώντας τον Μιλόσεβιτς στην Ελλάδα; Αυτό που δεν θέλουν οι Σέρβοι, γινόμαστε πιόνια στο παιχνίδι της στρατηγικής της έντασης. Και ας έρθουμε πια και στη δικιά μας χώρα. Είναι ο τρίτος λόγος για τον οποίο πρέπει να είμαστε, και να το φωνάζουμε, κατά του Μιλόσεβιτς. Τα Βαλκάνια, τα τελευταία δέκα χρόνια, έχουν γίνει φρενοκομείο. Θέλουμε να είμαστε μέσα ή έξω και να βοηθήσουμε και τους άλλους να βγουν; Θέλουμε να είμαστε μέρος της λύσης ή μέρος του προβλήματος; Αυτές τις μέρες, πολύς κόσμος είναι εναντίον της Δύσης που βομβαρδίζει. Πολύς κόσμος είναι με τους Σέρβους που βομβαρδίζονται. Υπάρχουν όμως και κάποιες άλλες απόψεις, που αυτές τις μέρες εκφράζονται όλο και πιο καθαρά. «Η Σερβία είναι η μόνη χώρα που αντιστέκεται οικονομικά και πολιτιστικά στην Nέα Tάξη». «Η Ελλάδα πρέπει να αποχωρήσει από την Ενωμένη Ευρώπη και να συμπτύξει μέτωπο με τη Ρωσία, την Ουκρανία, τη Σερβία και με πολιτικό αρχηγό τον Χριστόδουλο». «Η ειρήνη στο Αιγαίο κρίνεται στα βουνά του Κουρδιστάν». «Δεν θ' αργήσει, σας λέω, το Βυζάντιο θα ξανάρθει πάλι». «Η ακραιφνής ιστορική επιλογή δεν μπορεί να είναι η ειρήνη με την Τουρκία». «Πρέπει να σταματήσουμε τον εκδυτικισμένο αφελληνισμό». «Ελλάς, Σερβία, Ορθοδοξία». Πολιτικοί, καθηγητές πανεπιστημίου, διανοούμενοι, όλο και πιο καθαρά, εκφράζουν μια άποψη που είχαμε να ακούσουμε έναν αιώνα. Είναι γραφικές απόψεις; Και τότε πώς είναι δυνατόν στα γκάλοπ ο ελληνικός λαός να απαντάει με το σχιζοφρενικό «πιο σημαντική χώρα για την Ελλάδα είναι πρώτη η Σερβία, δεύτερη η Ρωσία και τρίτη η Ενωμένη Ευρώπη»; Πόσο απέχει στ' αλήθεια η σχιζοφρένεια; Ο παντουρκισμός οδηγεί στο ΡΚΚ. Ο Οτσαλάν φέρνει στο 20% τους Γκρίζους Λύκους. Ο σερβικός εθνικισμός γεννάει τον UCK. Καλώς ήρθατε στο τρελοκομείο. Είναι όλα τόσο φανερά κι όμως τρέχουμε φωνάζοντας και τραγουδώντας να μπούμε μέσα. Μερικοί το θέλουν. Εχουν κάνει τις επιλογές τους. Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου άφησε μια πανίσχυρη υπερδύναμη και δίπλα της, να συμπληρώνει τη Δύση, μια Ευρώπη που ψάχνεται. ’φησε σκόρπιους και τους τοπικούς φύλαρχους, τον Σαντάμ, τον Μιλόσεβιτς, θύτες των λαών τους και πιόνια στα στρατηγικά παιχνίδια.Οσοι προτιμούν τους φύλαρχους, σεβαστή η επιθυμία τους. Ας την πουν όμως. Ώς πότε αυτός ο λαός θα παίζει τον ρόλο του κορόιδου; Ας διαλέξει. Να ξέρουμε όμως τι διαλέγουμε. Οχι όλοι ειρηνιστές, όχι όλοι με τους Κούρδους, όχι όλοι με τους Σέρβους, όχι όλοι προοδευτικοί, σε ιερή «ανάταση ψυχής» και «αγωνιστική έξαρση». Ειρηνιστής που διαλέγει τους πυραύλους S-300 από τα Στελθ, γιατί είναι ορθόδοξοι, δεν είναι ειρηνιστής. Ανθρωπιστής που είναι κατά του NATOϊκού εμπάργκο στον Μιλόσεβιτς γιατί θα «πεθάνουν από ασιτία τα Σερβάκια», αλλά χειροκρόταγε εθνικά υπερήφανος το εμπάργκο της Ελλάδας κατά των Σκοπίων γιατί «το όνομα είναι η ψυχή μας», δεν είναι ανθρωπιστής. Προοδευτικός διανοούμενος που διαλέγει κανίβαλο για να υποστηρίξει δεν είναι ούτε προοδευτικός, ούτε διανοούμενος. Ετσι που, όλο αυτό το διάστημα, μπερδέψαμε και συγχύσαμε την κοινή γνώμη, μια πρόταση μόνο υπάρχει για κατάληξη από μένα.Οποιος καταγγέλλει τα εγκλήματα του Μιλόσεβιτς και βάζει τελεία εκεί, οδηγεί στην αποδοχή των βομβαρδισμών ως μέσο «ανθρωπιστικής βοήθειας». Και όποιος καταγγέλλει το ΝATO και σταματάει εκεί, οδηγεί στην αποδοχή του Μιλόσεβιτς και στη μετάσταση του εθνικισμού. Κανείς πια δεν έχει δικαίωμα να μην είναι ξεκάθαρος. ΜΕΝ, ΜΑΪΟΣ '99, Τεύχος 74|Ενας πόλεμος χωρίς καλούς Tου Φώτη Γεωργελέ