«Παιδιόθεν καί εξ απαλών ονύχων,ού μην αλλά καί πατρόθεν καί από πάππου καί των άλλων προγόνων,την Αλβανίαν εμάθομεν να θεωρούμε επαρχία ελληνικήν...τούς δε Αλβανούς Έλληνας γνησιωτάτους καί ελληνικωτάτους»(Λουκάς Μπέλλος)
«Η διαίρεσις ημών Αλβανών καί Ελλήνων διευκολύνει το κράτος άλλων.Μίαν ημέραν εξυπνήσαντες,θα ίδωμεν αίφνης ότι απωλέσθημεν,νομίσαντες ότι αναγεννώμεθα»(εφημερίς «Νεολόγος» αριθ.φ.617,Κων/πολη 1870)
«Ελλάς άνευ Αλβανίας καί Αλβανία άνευ Ελλάδος ουδέν γενναίον δύνανται να επιτελέσωσιν εν τη Χερσονήσω τού Αίμου»(Νεοκλής Καζάζης)
«...Οί Έλληνες είνε Αλβανοί καί οί Αλβανοί είνε Έλληνες»(Βλάσης Γαβριηλίδης,ιδρυτής καί διευθυντής της εφημερίδος «Ακρόπολις»,1883)
«Όπου υπήρχον Αλβανοί άποικοι,έμειναν καί ζώσι σήμερον άθικτοι,αμόλυντοι,αδελφοί Έλληνες πάντες,υπερήφανοι διά τούτο..»(Αντώνιος Δ.Κεραμόπουλος)
«Ευγνωμοσύνης καθήκον,πολιτισμού υποχρέωσις ήτο,οί νεώτεροι Έλληνες ελευθερωθέντες τού τυρρανικού ζυγού καί ανεξάρτητον έθνος αποτελέσαντες να στρέψωσιν το βλέμμα των περί τα περί εαυτούς ομογενή φύλα καί τον εκπολιτισμόν τούτων,αν όχι την απελευθέρωσιν,μία των κυρίων ενασχολιών των να έχωσιν.Εκείνο δε, πέριξ τού οποίου πάσα μέριμνα Κυβερνητική καί ιδιωτική έπρεπε να περιστραφεί,είναι η Αλβανία,ο ιπποτικός εκείνος τόπος όστις διά των ανδρείων τέκνων του,τα μάλα συνετέλεσεν είς την απελευθέρωσιν τού τμήματος τούτου της Ελλάδος..»(Κων/νος Χ.Βάμβας)
«Επί των οροπεδίων της Αλβανίας απαντώνται πλείστοι νομάδες καί ποιμένες λαοί,παρ' οίς ανευρίσκονται Ομηρικά έθη καί ήθη καί έθιμα.Εν τη Αλβανία πολλαί σκηναί της Ιλιάδος καί της Οδυσσείας αλλά καί της Αινειάδος διαδραματίζονται πολλά ολίγον αυταίς παραλάσσουσαι»(ελληνική εφημερίς της Ρουμανίας «Δεκέβαλος» 1874,αρ.2 καί 7)

Παρασκευή 17 Σεπτεμβρίου 2010

ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΓΙΑ ΤΑ ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ

γνοώντας τν στορία

το Dr Gerhard Bl mlein*

Περ τ 1974, πέρασα π τ χωρι Μέρμπακας (ργολίδος) γι ν δ τνραιότατη βυζαντιν κκλησία του. ταν χρόνια ργότερα ξαναπγα, δνπρχε καμι πινακίδα πλέον μ τν πιγραφ MEPMΠAKAΣ, λεγόταν πιγία Τριάδα. μουν σοκαρισμένος, διότι μου ταν διανόητο ν λλάζουνκόμη κα σήμερα τοπωνύμια κα ν σβήνεται τσι στορία. Στν περίπτωση το Μέρμπακα τ νομα το χωριο συνδεόταν μ τν Λατίνο πίσκοπο Κορίνθου Wilhelm von Meerbeke, ποος γκαταστάθηκε κε μετ τφραγκικ κατάκτηση τ 1204, πο ποτελε να σημαντικ κεφάλαιο τςλληνικς στορίας. Ρώτησα ναν χωρικ γι τν λλαγ κα μο επε πςγινε πειδ ταν τούρκικη παλι νομασία: Μέρμπεη!

Περνώντας λίγες μέρες στν Μπαρμπίτσα Λακωνίας (τ δυ χωριά, ποπαλι νομάζονταν Βερβίτσα μετονομάστηκαν!) ξεφύλλισα τ «Λεξικ τν οκισμν τς Πελοποννήσου» το Γ. A. Πίκουλα. Πρόκειται γι μία πολύτιμη μελέτη, πο ναφέρει κα τς πολυάριθμες παλις νομασίες, ο ποες εναι σχεδν λες σλαβικς ρβανίτικες (τούρκικες δν συναντμε καθόλου –κτς π τς Μαχμούτμπεη, Μουσταφάπασα κα σμάναγα κ.ο.κ.), καχουν συνεπς να στορικ πόβαθρο. λοφάνερα πιδιώχτηκε ν ξεχαστεατ στορικ ξέλιξη. Τς παλις νομασίες τς θεωροσαν «ξένες», ρα «μίασμα», τ ποο πρεπε ν ξολοθρευτε.

Ν δομε, πῶς ο γραφειοκράτες προχωροσαν (μ δηγίες κυρίως τς δεκαετίας το ’20):

Συνήθως «δημιούργησαν» νομασίες, πο ταν ποκυήματα τς (περιορισμένης) φαντασίας τους κα δν πρχαν (στν Πελοπόννησο τουλάχιστον): Τ Κέντρον, Τ Κεντρικόν, Καλλονή, Καλοχώριον, Καλόβρυση, Κεφαλόβρυση, Μέλισσα, Μεταμόρφωση, Περδικόβρυση, Περδικονέριον, Προσήλιον, Προσήλια, Σιτοχώριον, Χαραυγ (δυ στΜεσσηνία!) κα Χρυσαυγή.

Συχν διάλεξαν δη πάρχοντα γι ντικατάσταση τν παλιν: τσι βαφτίστηκαν «Καλλιθέα» τ χωρι Γαϊδουριάρη, Ζαραφούνα, Ζάχα, Κάνι, Μετερίζι, Μουράταγα κα Σκούπα, νομασία «Κρήνη» ντικατέστησε τράχοβα, Παλοβ κα Βέλιζι, ν Μουζούστα κα Δούνιτσα γιναν «Λεύκη». Σ λίγες περιπτώσεις μετέφρασαν: ράχοβα σ Καρυές, τοΒοϊβόντα σρχοντας, Γκιόζα σ Μάτιον (Νόμιζαν –λανθασμένα πιστεύω–τι τ Γκιόζα προέρχεται π τ τούρκικο «gοz» (=μάτι). Ἐὰν ταν τσι, θπρόκειτο γι μία σπανιότατη περίπτωση μετάφρασης τούρκικης λέξης. Μοφαίνεται πιθανότερη προέλευση π τ «γκιόσα» (σλάβ. Kozje, λβ. gjosa=γίδα).

πάρχει κα μία κατηγορία τοπωνυμίων, πο νομασία «λληνοποιήθηκε»: ναστάσοβα γινε νάστασις, Βάλτσα Βάλτος (ν κα «βάλτος» εναι λέξη σλαβική!), τ Ζουνάτι Ζώνη, Κερέσοβα Κερασέα, ΛαπάταΛαπάθεια, τ Μπεσχίνι Σχίνοι, τ Μάρκασι Μάννα(!), Μίρτιζα Μυρτέα, Μέρτεζα Μύρτος, τ Ρετούνι ρετή, τ Σίρτζι ξελίσσεται σ Σύρριζον(!), τΤόσκεσι σ Τόσκαι στν χαΐα, ν στ Μεσσηνία παραμένει Τόσκεσι!λλαγ γινε μως κα σ περιπτώσεις, πο παλι νομασία ταν κατανοητή: H Γκορτσι γινε Λιναριά, προφανς πειδ λέξη εχε ξένη «ψη» (πράγματι, εναι ρβανίτικη). ρωες τς πανάστασης χρησιμοποιήθηκαν γι ντικατάσταση τν Μπολάτι (τώρα Κολοκοτρώνης) κα Κοντογόνι (Παπαφλέσσας).

Εναι ξιοπερίεργο ( κα χι), πῶς «γλίτωσαν» μερικ κρως «ποπτα»νόματα: ρβανίτης (δυ φορές) –τ λβάνιτσα μως ντικαθίσταται–ράπηδες, ραπόλακκα, ραποχώρι, Σέρβος, Τουρκολέκας. λλεςσυνέπειες: τ Καλέντζι (λείας) γινε Κεραμίδιον, μ τ λλα 2 χωρι μ τνομα Καλέντζιον (χαΐας, Κορινθίας) μειναν ς ταν, Λόπεσι (χαΐας),ντικαταστάθηκε 4 φορές, ν π τ 2 χωρι μ τ νομα Λιόπεσι μεινε μόνο τ να. Καταργήσανε τ Γκορτσι (βλ. παραπάνω) κα διατηρήσανε τΓκοριτσά. Δν κατάφεραν ν τούτοις ν ξοντώσουν τ ράχοβα: σ τέσσερις περιπτώσεις τ λλαξαν, σ 2 χι.

δη τ 1886 σοφότατος Ἀ. Μηλιαράκης γραψε, τι τ τοπωνύμια εναι τ«ζωνταν μνημεα τς λληνικς στορίας κα τς γλώσσας». Δν τνκουσε κανένας, προφανς.

Γι ν γυρίσουμε στν ρχ κα ν παρηγορηθομε λίγο: OTE βγαλε τ1997 μία κάρτα τηλεφώνου, ποία δείχνει τν κκλησία τς Κοίμησης τς Θεοτόκου κα τν πιγραφή: MEPMΠAKAΣ (APΓOΛIΔA): λέξη γία Τριάδα δν φαίνεται πουθενά. Πάλι καλά.

O κ. Dr Gerhard Bl mlein εναι φιλόλογος κα μεταφραστής.

Καθημεριν 18-09-05

Τὴν φωτογραφία δανειζόμαστε ἀπὸ τὸ blog Μέρμπακα ἕνα ἱστορικὸ χωριὸ στὴν καρδιὰ τοῦ Ἀργολικοῦ Κάμπου.

http://nemouta.blogspot.com/

ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ

Η Αρβανιτιά στο Μοριά

Η Ερμιονίδα ανά τούς αιώνες

Η Ερμιονίδα ανά τούς αιώνες
http://openarchives.gr/view/412853

Τα αρβανίτικα τραγούδια της Ερμιονίδας

Τα αρβανίτικα τραγούδια της Ερμιονίδας
http://invenio.lib.auth.gr/record/1887

ΜΠΕΣΑ

ΜΠΕΣΑ
Βλέπε τεύχη από το περιοδικό «ΜΠΕΣΑ»

Άρβανον

Άρβανον
Βλέπε τεύχη από το περιοδικό «Άρβανον»

Β'Συμπόσιο Ιστορίας-Λαογραφίας

Β'Συμπόσιο Ιστορίας-Λαογραφίας
Β'Συμπόσιο Ιστορίας-Λαογραφίας Βόρειας-Δυτικής Αττικής(1992)

Arbërës-Arbanas

Μπεκτασήδες

Μπεκτασήδες
Βλέπε γιά Αλήπασα-Ρήγα Φεραίο

Αρβανίτες καί Αλβανοί μετανάστες

Αρβανίτες καί Αλβανοί μετανάστες
«Αρβανίτες καί Αλβανοί Μετανάστες:Διαπραγμάτευση της Συλλογικής Ταυτότητας σε μιά αγροτική κοινότητα τού Νομού Αργολίδας» της Αγγελικής Αθανασοπούλου.

Ήπειρος-Ιλλυρίς

Arnaoutes

Arnauten-Albanesen-Skipetaren-Arbanitai

Ομοσπονδία Ελλάδας καί Αλβανίας

Ομοσπονδία Ελλάδας καί Αλβανίας
Ιωάννης Μπαλάσκας:Ομοσπονδία Ελλάδας-Αλβανίας,σλαυική επιβουλή είς βάρος τού Ελληνισμού

Σούλι καί Σουλιώτες

Η ζωή των Αρβανιτών

Αρβανίτικο Μοιρολόϊ

Οί Αρβανίτες της Αττικής

Η συμβολή των Αρβανιτών

Μήτρος-Τρούκης

Αρβανίτικα θέματα

Arbanasi

Γάμος καί Γαμήλια Σύμβολα

Τhe Highland Lute

Τhe Highland Lute
The Albanian national epic

Αρβανίτες καί Έλληνες

Η Ελληνο-Αλβανική Συμμαχία τού 1821

Η Ελληνο-Αλβανική Συμμαχία τού 1821
Grec et Arnaute Ethnographique des peuples de la Russie 1862 (Pauli Gustav Theodore Hristianovich) , http://skif-tag.livejournal.com/682663.html , http://fotki.yandex.ru/users/humus777/album/284616 , http://old.rgo.ru/2011/01/drugogo-roda-lyudi-arnauty/

«Η εικόνα της Αλβανίας καί των Αλβανών στην Ελλάδα τού 19ου αιώνα» τού Ν.Γκίκα

Η μάχη στη Σελλασία

Η μάχη στη Σελλασία
Funerary mask with helmet Gold funerary mask with bronze 'Illyrian' helmet from the cemetery of Sindos, circa 520 BC, Thessaloniki, Archaeological Museum,http://www.macedonian-heritage.gr/HellenicMacedonia/en/img_B1217a.html

Δελτίον της ιστορικής και εθνολογικής εταιρείας της Ελλάδος| Τόμος 5

Δελτίον της ιστορικής και εθνολογικής εταιρείας της Ελλάδος| Τόμος 5
Κορυτσά,Πελασγοί καί Ιλλυριοί,Γκέγκες καί Δωριείς,Μακεδονία καί Ιλλυρο-Πελασγοί, Πελασγικές Θεότητες κτλπ.

Αλβανοί,αποσπάσματα από «Ιστορία τού Ελληνικού Έθνους»

Έλληνες καί Αλβανοί της Κάτω Ιταλίας

ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ

ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ
ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ-ΑΡΒΑΝΟΝ

ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΟΙ

Αρβανίτες μουσουλμάνοι

Θεσσαλονίκη-Salonika

Албанец. 1829

The Spartan touch:albanian women who help their fighting men

Albanian Guard

Albanian Duel

Albania

Gegëria

Gegëria

Royal Albanian Gendarmerie

Αυλώνας-Vlorë(Λιαπουριά-Labëria)

Albanian wedding rejoicings

Gegëria

An old Albanian warrior(Greece)

Albanians firing at Turks in Istib

Albanians firing at Turks in Istib
Mάλλον θα εννοεί το γνωστό Ιστίμπεη.Albanians firing at Turks in Istib, in the Balkans. Illustration from French newspaper Le Petit Parisien. April 28, 1901

King Zog of Albania

King Zog of Albania
http://www.ebay.com/itm/King-Zog-of-Albania-w-sisters-in-traditional-native-costomes-1938-vintage-photo-/121387128131?pt=Art_Photo_Images&hash=item1c433c9543 , http://ellines-albanoi.blogspot.gr/2012/06/blog-post_9784.html

grecian and albanian costumes

The New King and Queen of Albania

Pogradec

A Prayer for Revenge

Albanians

A Rebel Chief from Albania

A Rebel Chief from Albania
THE SUN(1906)

Albanese mercenaries in a coffeeshop

Albanese mercenaries in a coffeeshop
A painting by Albert Franke

Tomb of Skanderbeg at Alessio(Lezhë)

Alessio-Lezhë (Gegëria)

Albanians at the tomb of Scanderbeg(Lezhë)

Tosks with Ghegs

Tosks with Ghegs
Oldest and Quaintest of Balkan Peoples By M. Edith Durham

Albania

Albania
1939

A Game of Chess(Gegëria)

A Game of Chess(Gegëria)
ALBERT JOSEPH FRANKE (German,1860-1924) , https://www.artrenewal.org/pages/artwork.php?artworkid=38058&size=large , http://www.liveauctioneers.com/item/11365716_attributed-to-albert-joseph-franke-german-1860 , http://www.masterart.com/Albert-Joseph-Franke-1860-1924-Board-Players-PortalDefault.aspx?tabid=53&dealerID=279&objectID=601523

Albanians

Albanians
The photo collection of Paul Siebertz,Albania in 1909

Albanier

Albanier
1815,Fremde Länder und Völker,Wilmsen, Friedrich Philipp.

Albanians-Gegëria

Study of Three Albanian Arnavuts and a Woman in Albanian Costume

En Albanie

Albania,The Love-Letter

Southern Albania

Αλβανία-Aπoλλωνία(1848)

Αλβανία-Aπoλλωνία(1848)
Edward Lear. http://oasis.lib.harvard.edu/oasis/deliver/~hou01475

Greek highland troops

Greece

Greece
Peoples Of All Nations Hammerton, J.A. Published by Educational Book Co., London, 1920 , http://www.abebooks.com/Peoples-Nations-Hammerton-J.A-Educational-Book/954598915/bd

Modern Greek Peasants

Greek funeral at Levadeia (Attica)

Greek funeral at Levadeia (Attica)
1894

Έλληνες ποιμένες-Greek sheperds

Chicago(1949)

Albanians(Australia)