«Παιδιόθεν καί εξ απαλών ονύχων,ού μην αλλά καί πατρόθεν καί από πάππου καί των άλλων προγόνων,την Αλβανίαν εμάθομεν να θεωρούμε επαρχία ελληνικήν...τούς δε Αλβανούς Έλληνας γνησιωτάτους καί ελληνικωτάτους»(Λουκάς Μπέλλος)
«Η διαίρεσις ημών Αλβανών καί Ελλήνων διευκολύνει το κράτος άλλων.Μίαν ημέραν εξυπνήσαντες,θα ίδωμεν αίφνης ότι απωλέσθημεν,νομίσαντες ότι αναγεννώμεθα»(εφημερίς «Νεολόγος» αριθ.φ.617,Κων/πολη 1870)
«Ελλάς άνευ Αλβανίας καί Αλβανία άνευ Ελλάδος ουδέν γενναίον δύνανται να επιτελέσωσιν εν τη Χερσονήσω τού Αίμου»(Νεοκλής Καζάζης)
«...Οί Έλληνες είνε Αλβανοί καί οί Αλβανοί είνε Έλληνες»(Βλάσης Γαβριηλίδης,ιδρυτής καί διευθυντής της εφημερίδος «Ακρόπολις»,1883)
«Όπου υπήρχον Αλβανοί άποικοι,έμειναν καί ζώσι σήμερον άθικτοι,αμόλυντοι,αδελφοί Έλληνες πάντες,υπερήφανοι διά τούτο..»(Αντώνιος Δ.Κεραμόπουλος)
«Ευγνωμοσύνης καθήκον,πολιτισμού υποχρέωσις ήτο,οί νεώτεροι Έλληνες ελευθερωθέντες τού τυρρανικού ζυγού καί ανεξάρτητον έθνος αποτελέσαντες να στρέψωσιν το βλέμμα των περί τα περί εαυτούς ομογενή φύλα καί τον εκπολιτισμόν τούτων,αν όχι την απελευθέρωσιν,μία των κυρίων ενασχολιών των να έχωσιν.Εκείνο δε, πέριξ τού οποίου πάσα μέριμνα Κυβερνητική καί ιδιωτική έπρεπε να περιστραφεί,είναι η Αλβανία,ο ιπποτικός εκείνος τόπος όστις διά των ανδρείων τέκνων του,τα μάλα συνετέλεσεν είς την απελευθέρωσιν τού τμήματος τούτου της Ελλάδος..»(Κων/νος Χ.Βάμβας)
«Επί των οροπεδίων της Αλβανίας απαντώνται πλείστοι νομάδες καί ποιμένες λαοί,παρ' οίς ανευρίσκονται Ομηρικά έθη καί ήθη καί έθιμα.Εν τη Αλβανία πολλαί σκηναί της Ιλιάδος καί της Οδυσσείας αλλά καί της Αινειάδος διαδραματίζονται πολλά ολίγον αυταίς παραλάσσουσαι»(ελληνική εφημερίς της Ρουμανίας «Δεκέβαλος» 1874,αρ.2 καί 7)

Πέμπτη 1 Οκτωβρίου 2009

Αλβανικοί οικισμοί


Οι Αλβανοί187 πρωτοεμφανίζονται στην Πελο­πόννησο στα μέσα του 14ου αιώνα, μετά από τη μαύρη πανώλη (1347)188, όταν ο δεσπότης Μανουήλ Καντακουζηνός (1348-1380) τους εγκατέστησε στην πε­ριοχή της Βελιγοστής, απ' όπου και εξαπλώθηκαν αργότερα μέσα στην Μεσση­νία. Η εκτενής μετανάστευση τους ωστόσο λαμβάνει χώρα στις αρχές του 15ου αιώνα (1405), όταν ο δεσπότης Θεόδωρος Α' Παλαιολόγος (1383-1407) δέχτηκε δέκα χιλιάδες αλβανούς189.
Μια τρίτη διείσδυση επισημαίνεται αργότερα (μετά το 1418190). Οι νεοφερμένοι, ημινομάδες κτηνοτρόφοι οργανωμένοι σε πάτριες (φάρες), κατοικούσαν σε προσωρινού χαρακτήρα μικροσυνοικισμούς, «κατούνες», τις οποίες αποτελούσαν «τέντες» {tents)191, ποιμενικές καλύβες δηλαδή με κάλυψη από χοντρό υφαντό τραγόμαλο. Σύντομα πολλαπλασιάστηκαν δη­μογραφικά, Λατίνοι και Έλληνες, χρησιμοποίησαν τις μισθοφορικές στρατιω­τικές τους ικανότητες και τους παραχώρησαν γη σε ακατοίκητα μέρη. Οι οικι­σμοί τους δεν άργησαν να αποκτήσουν μορφή μόνιμων χωριών192.
Από ένα τουρκικό κατάστιχο των τιμαρίων της βορειοδυτικής Πελοποννή­σου, που ανάγεται στα έτη 1461/1463, αμέσως δηλαδή μετά την οθωμανική κα­τάκτηση, αντλούνται πληροφορίες για την εθνολογική συγκρότηση και την οι­κιστική μορφή σ' αυτό το τμήμα της χώρας. Το ενδιαφέρον στο παραπάνω (εκτός από τα ονόματα χωριών, τον αριθμό φορολογήσιμων νοικοκυριών κ.λπ.) είναι ότι διακρίνει τα χωριά που σημειώνει σε Ελληνικά και Αλβανικά. Ο Βασίλης Παναγιωτόπουλος που το επεξεργάστηκε διαπιστώνει: «Ο ελληνικός πληθυσμός (48,69%) ήταν συγκεντρωμένος σ' οχυρωμένες κωμοπόλεις ή αρκετά μεγάλα χωριά», αντιθέτως οι Αλβανοί (51,31%) κατοικούσαν σε μεγάλο αριθμό μικρών διάσπαρτων χωριών193. Το γεγονός συμφωνεί με όσα γράφει για τις οικιστικές προτιμήσεις των Αλβανών και ο ανώνυμος πανηγυριστής των Παλαιολόγων:
<Καί τανϋν> φκισται σποράδην <έκείνη> καί κατά/ μικρόν υπ' 'Αλβα­νών, γένους Ιλλυρικού ξύμπασα καί κωμηδόν/ νομαδικόν γαρ το γένος καί λυπρόβιον, ου πόλεσιν, ου φρουρίοις,/ ου κώμαις, ουκ άργοϊς, ουκ άμπελώσιν, αλλ' δρεσι χαΐρον καί/ πεδιάσιν. Αϊ δέ πόλεις καθαρόν έτι σώζουσι το έλληνικόν γένος194.
Το ίδιο κατάστιχο καταγράφει και δυο αλβανικά χωριά του ναχιέ (nahiye) της Αρκαδίας. Ένας δεύτερος τόμος που αποτελεί συνέχεια του πιο πάνω, κα­ταγράφει άλλα 12 χωριά και 2 αγροτικές περιοχές (mezraa) του ίδιου ναχιέ195. Από τις 341 συνολικά εστίες στα 14 χωριά (kariye) της Αρκαδίας οι 66 (19,3%) ήταν αλβανικές.
Πολύ αργότερα στα χρόνια της Ενετοκρατίας (1685-1715), ο προνοητής Θαδδαίος/ Tadio Gradenigo στην έκθεση του (1692), γράφει ότι ο πληθυσμός του Βασιλείου του Μορέως (116.000) «συνίστανται σε Έλληνες καί σε γηγενείς 'Αρβανίτες (Albanesi nativi196 και ο προκάτοχος του στην ίδια θέση Ιάκωβος Κορνέρ/ Corner (1691), ότι «οί χωρικοί πού λέγονται 'Αλβανοί δεν γνωρίζουν άλλο επάγγελμα από την καλλιέργεια της γης καί μισούν τις λέξεις στρατιώτης καί πόλεμος»197. Ο σύνδικος καταστιχωτής Μαρίνο Μικιέλ/ Michiel, γράφει (1691), ότι η πεδιάδα των Λάκκων (Lacus) «εΐναι κατάσπαρτη από χωριά, πού
κατοικούνται από Αλβανούς»198. Αλβανούς της Μεσσηνίας περιγράφει το 1797 και ο Αντουάν Λωράν Καστελλάν/ Castellan199.
Η ανάμιξη και συμβίωση ωστόσο, των Αλβανών με τους Έλληνες κάτω απ' τους Οθωμανούς, κυρίως η ομοδοξία τους στην Ορθοδοξία, άμβλυνε τις δια­φορές των δύο κοινοτήτων και σταδιακά τους αφομοίωσε. Αναφερθήκαμε ήδη στην αλβανόφωνη νησίδα της Τριφυλίας200. Η τοπωνυμική εξέταση επίσης επι­βεβαιώνει την αλβανική παρουσία και σε ορισμένα χωριά των Κοντοβουνίων, όπως η Μάλη (Χ 6, mali = 'βουνό'), το Λούμι (Χ 40, lumi = 'ποτάμι') ή άλλα, με ονόματα προερχόμενα από γνωστά αλβανικά επώνυμα, όπως των Μουζάκη (Muzaqi) και Βαριμπόπη (Varibopi)201.
187. Γενικά για το θέμα, βλ. Παναγιωτόπουλος, Πληθυσμός (όπ. σημ. 142), σσ. 68-85· Α. Ducellier, 01 'Αλβανοί στην Ελλάδα (13ος-15ος αι.). Ή μετανάστευση μίας κοινότητας, μτφρ. Κ. Νικολάου, Αθήνα 1994 (ανατ. 1995)· Μπίρης, Αρβανίτες (όπ. σημ. 145)· Σκουλίδας, Μετοικεσίες αλβανοφώνων (όπ. σημ. 145), σσ. 277-290· Ποϋλος, Έποίκησις 'Αλβανών (όπ. σημ. 145), σσ. 31-105-ο ίδιος, Οι «Αρβανίτες» της Πελοποννήσου, ΠελΠρωτ, τ. 2 (1958), σσ. 185-188· Νυσταζοπούλου, Βαλκανικοί Λαοί (όπ. σημ. 70), σσ. 221-236· Έ. Βρανούση, Οί όροι «Αλβανοί» και «Λρβανϊται» καί ή πρώτη μνεία τοϋ ομώνυμου λαοΰ της Βαλκανικής εις τάς πηγάς τοϋ ΙΑ' αιώνος, Συμμ, τ. 2 (1970), σσ. 207-254· ΙΒΕ/ΕΙΕ, Οι Αλβανοί στο Μεσαίωνα, Αθήνα 1998· ΙΝΕ, τ. 1 (21974), σσ. 25-34.
188. Πρβλ. την αναλογία πριν έξι αιώνες με τον σλαβικό εποικισμό και τον λοιμικό θάνατο του 746, που αναφέρει ο Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος, βλ. παραπάνω σ. 21 σημ. 72.
189. 'Αλλά καί 'Ιλλυριοί περί/ μυριάδα αθρόοι μετοικήσαντες άμα παισί τε καί γυναιξί καί ταΐς/ ούαίαις καί θρέμμασι τον Ίσθμόν κατέλαβον... βλ. J. Chrysostomides (επιμ.), Manuel II Palaeologus - Funeral Oration on his brother Theodore (CFHB αρ. 26), Θεσσαλονίκη 1985, σ. 119 στχ. 22-24- Τοΰ ευσεβέστατου καί φιλοχρίστου βασιλέως κυροϋ Μανουήλ τοϋ Παλαιολόγου. Λόγος επιτάφιος εις τόν αύτάδελφον αύτοΰ δεσπότην πορφυρογέννητον κϋρ Θεόδωρον τόν Παλαιολόγον ρηθείς έπιδημήσαντος εις Πελοπόννησον του βασιλέως, 7777, τ. 3 (1926), σ. 41 στχ. 1-3.
190. Έτος οριστικής κατάλυσης της αρχής των Αλβανών στην Αιτωλία και Ακαρνανία από τον Κάρολο Τόκκο. Ποϋλος, Έποίκησις 'Αλβανών (όπ. σημ. 145), σ. 71.
191. Randolph, Present state (όπ. σημ. 25), σ. 16. Ο Leake, στα βουνά της δυτικής Αρκαδίας συ­νάντησε νομάδες κτηνοτρόφους, όχι Αλβανούς αλλά βλάχους όπως τους έλεγαν οι Μοραΐτες, εγκατεστημένους σε τέντες, βλ. Σιμόπουλος, Ταξιδιώτες (όπ. σημ. 112), τ. 3Α (51997), σ. 370.
192. Παναγιωτόπουλος, Πληθυσμός (όπ. σημ. 142), σσ. 96-99.
193. Στο ίδιο, σσ. 85-100.
194. Βλ. Πανηγυρικός εις Παλαιολόγους (όπ. σημ. 148), σ. 194 στχ. 25-29.
195. Provanda Aye Yorgi (15 εστίες Ε), Dhighanato (10 Ε), Vurchanos (Βουρκάνο, 7 Ε), Ghrebini (Γκρεμπενή, 115 Ε και 7 A), Arkhangeli (Αρχάγγελος, 10 Ε και 18 A), Loy (Λοΐ, 66 Ε), Platana (Πλάτανος, 17 Ε), Mill Kalivya (17 Ε), Palari (2 A), Platokumani (4 Ε), Mnal(i)dj (Μάλη; mezraa), Aylya (Αϊ-λιάς; 5 Ε), Kalazoni (Χαλαζώνι, 9 Ε), Kozomuli (mezraa), Dzeki Mengeche (12 A), Kribsi (27 Α), τα δύο τελευταία από τον πρώτο τόμο, Α = Αλβανοί και Ε = Έλληνες, βλ. Ί. 'Αλε­ξανδρόπουλος (Alexander), Δύο οθωμανικά κατάστιχα τοϋ Μοριά (1460-1463), Πρακτικά τοϋ Α ' Τοπικού Συνεδρίου Μεσσηνιακών Σπουδών (= 77ελ. Παρ. 5), 1978, σσ. 398-407· Παναγιωτόπου-λος, Πληθυσμός (όπ. σημ. 142), σ. 221 αρ. 105, 106. Η αναγραφή των Λοΐ και Πλάτανου δείχνει ακριβώς και την προς νότο επέκταση του ναχιέ/ καζά της Αρκαδίας, μέχρι δηλαδή τα σύνορα με τα βενετοκρατούμενα εδάφη της νοτίου Μεσσηνίας (Μεθώνη, Κορώνη και Ναβαρίνο).
196. Σ. Λάμπρος, Ή περί Πελοποννήσου έκθεσις τοΰ Βενετού προνοητοϋ Γραδενίγου, ΔΙΕΕ, τ. 5 (1900), σ. 237· Ά. Τσελίκας, Μεταφράσεις Βενετικών Εκθέσεων περί Πελοποννήσου. Γ' Μετά­φραση εκτάκτου προνοητοϋ Θ. Γραδενίγου 1692, 77εΑ, τ. 21 (1995), σ. 40.
197. Σ. Λάμπρος, Ή περί Πελοποννήσου εκθεσις τοΰ Βένετου Προνοητοϋ Κορνέρ, ΔΙΕΕ, τ. 2 (1885), σ. 299- Τσελίκας, Μεταφράσεις Βενετικών Εκθέσεων περί Πελοποννήσου, 77ελ, τ. 15 (1984), σ. 138.
198. Λάμπρος, Μελετήματα (όπ. σημ. 24), σ. 205· Τσελίκας, Μεταφράσεις Β' (όπ. σημ. 24), σ. 149.
199. Συνάντησε μια οικογένεια Αλβανών μεταξύ Ναβαρίνου και Φιλιατρών, η οικογένεια συνέ­χισε το δρόμο της προς τον Πύργο (Τριφυλίας και όχι Ηλείας), βλ. Χ. Βελισσαριου, Ή Μεσσηνία στίς «Επιστολές» τοϋ Γάλλου περιηγητοϋ Α. L. Castellan (1797), Πρακτικά τοϋ Γ' Τοπικοϋ Συνε­δρίου Μεσσηνιακών Σπονδών (= Πελ. Παρ. 18), 1991, σσ. 335-336.

200. Οι G-McD, σσ. 78-80, καταγράφουν 27 αρβανιτοχώρια στην Τριφυλία, ανάμεσα τους η Μάλη (Χ 6) και του Βαριμπόπη (Χ 21, και λαϊκή ονομασία Μπαρμπόπλου). Βλ. και παραπάνω σ. 13 σημ. 24 και 25.
201. G-McD, αρ. 4361 (σ. 187), 9174 (σ. 331), 9208α (σ. 335), 9450 (σσ. 357-358)· Τριανταφυλλί­δης, Οικογενεικά ονόματα (όπ. σημ. 183), σσ. 33-34· Μπίρης, 'Αρβανίτες (όπ. σημ. 145), σσ. 192, 197· Κ. Παπαφίλης, Αλβανοελληνικό λεξικό, Αθήνα χ.χ., σσ. 461, 471. Ιστορία της οικογένειας Musachi στο Cg-r, σσ. 270-340.

ΑΛΒΑΝΙΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ

ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ

Η Αρβανιτιά στο Μοριά

Η Ερμιονίδα ανά τούς αιώνες

Η Ερμιονίδα ανά τούς αιώνες
http://openarchives.gr/view/412853

Τα αρβανίτικα τραγούδια της Ερμιονίδας

Τα αρβανίτικα τραγούδια της Ερμιονίδας
http://invenio.lib.auth.gr/record/1887

ΜΠΕΣΑ

ΜΠΕΣΑ
Βλέπε τεύχη από το περιοδικό «ΜΠΕΣΑ»

Άρβανον

Άρβανον
Βλέπε τεύχη από το περιοδικό «Άρβανον»

Β'Συμπόσιο Ιστορίας-Λαογραφίας

Β'Συμπόσιο Ιστορίας-Λαογραφίας
Β'Συμπόσιο Ιστορίας-Λαογραφίας Βόρειας-Δυτικής Αττικής(1992)

Arbërës-Arbanas

Μπεκτασήδες

Μπεκτασήδες
Βλέπε γιά Αλήπασα-Ρήγα Φεραίο

Αρβανίτες καί Αλβανοί μετανάστες

Αρβανίτες καί Αλβανοί μετανάστες
«Αρβανίτες καί Αλβανοί Μετανάστες:Διαπραγμάτευση της Συλλογικής Ταυτότητας σε μιά αγροτική κοινότητα τού Νομού Αργολίδας» της Αγγελικής Αθανασοπούλου.

Ήπειρος-Ιλλυρίς

Arnaoutes

Arnauten-Albanesen-Skipetaren-Arbanitai

Ομοσπονδία Ελλάδας καί Αλβανίας

Ομοσπονδία Ελλάδας καί Αλβανίας
Ιωάννης Μπαλάσκας:Ομοσπονδία Ελλάδας-Αλβανίας,σλαυική επιβουλή είς βάρος τού Ελληνισμού

Σούλι καί Σουλιώτες

Η ζωή των Αρβανιτών

Αρβανίτικο Μοιρολόϊ

Οί Αρβανίτες της Αττικής

Η συμβολή των Αρβανιτών

Μήτρος-Τρούκης

Αρβανίτικα θέματα

Arbanasi

Γάμος καί Γαμήλια Σύμβολα

Τhe Highland Lute

Τhe Highland Lute
The Albanian national epic

Αρβανίτες καί Έλληνες

Η Ελληνο-Αλβανική Συμμαχία τού 1821

Η Ελληνο-Αλβανική Συμμαχία τού 1821
Grec et Arnaute Ethnographique des peuples de la Russie 1862 (Pauli Gustav Theodore Hristianovich) , http://skif-tag.livejournal.com/682663.html , http://fotki.yandex.ru/users/humus777/album/284616 , http://old.rgo.ru/2011/01/drugogo-roda-lyudi-arnauty/

«Η εικόνα της Αλβανίας καί των Αλβανών στην Ελλάδα τού 19ου αιώνα» τού Ν.Γκίκα

Η μάχη στη Σελλασία

Η μάχη στη Σελλασία
Funerary mask with helmet Gold funerary mask with bronze 'Illyrian' helmet from the cemetery of Sindos, circa 520 BC, Thessaloniki, Archaeological Museum,http://www.macedonian-heritage.gr/HellenicMacedonia/en/img_B1217a.html

Δελτίον της ιστορικής και εθνολογικής εταιρείας της Ελλάδος| Τόμος 5

Δελτίον της ιστορικής και εθνολογικής εταιρείας της Ελλάδος| Τόμος 5
Κορυτσά,Πελασγοί καί Ιλλυριοί,Γκέγκες καί Δωριείς,Μακεδονία καί Ιλλυρο-Πελασγοί, Πελασγικές Θεότητες κτλπ.

Αλβανοί,αποσπάσματα από «Ιστορία τού Ελληνικού Έθνους»

Έλληνες καί Αλβανοί της Κάτω Ιταλίας

ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ

ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ
ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ-ΑΡΒΑΝΟΝ

ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΟΙ

Αρβανίτες μουσουλμάνοι

Θεσσαλονίκη-Salonika

Албанец. 1829

The Spartan touch:albanian women who help their fighting men

Albanian Guard

Albanian Duel

Albania

Gegëria

Gegëria

Royal Albanian Gendarmerie

Αυλώνας-Vlorë(Λιαπουριά-Labëria)

Albanian wedding rejoicings

Gegëria

An old Albanian warrior(Greece)

Albanians firing at Turks in Istib

Albanians firing at Turks in Istib
Mάλλον θα εννοεί το γνωστό Ιστίμπεη.Albanians firing at Turks in Istib, in the Balkans. Illustration from French newspaper Le Petit Parisien. April 28, 1901

King Zog of Albania

King Zog of Albania
http://www.ebay.com/itm/King-Zog-of-Albania-w-sisters-in-traditional-native-costomes-1938-vintage-photo-/121387128131?pt=Art_Photo_Images&hash=item1c433c9543 , http://ellines-albanoi.blogspot.gr/2012/06/blog-post_9784.html

grecian and albanian costumes

The New King and Queen of Albania

Pogradec

A Prayer for Revenge

Albanians

A Rebel Chief from Albania

A Rebel Chief from Albania
THE SUN(1906)

Albanese mercenaries in a coffeeshop

Albanese mercenaries in a coffeeshop
A painting by Albert Franke

Tomb of Skanderbeg at Alessio(Lezhë)

Alessio-Lezhë (Gegëria)

Albanians at the tomb of Scanderbeg(Lezhë)

Tosks with Ghegs

Tosks with Ghegs
Oldest and Quaintest of Balkan Peoples By M. Edith Durham

Albania

Albania
1939

A Game of Chess(Gegëria)

A Game of Chess(Gegëria)
ALBERT JOSEPH FRANKE (German,1860-1924) , https://www.artrenewal.org/pages/artwork.php?artworkid=38058&size=large , http://www.liveauctioneers.com/item/11365716_attributed-to-albert-joseph-franke-german-1860 , http://www.masterart.com/Albert-Joseph-Franke-1860-1924-Board-Players-PortalDefault.aspx?tabid=53&dealerID=279&objectID=601523

Albanians

Albanians
The photo collection of Paul Siebertz,Albania in 1909

Albanier

Albanier
1815,Fremde Länder und Völker,Wilmsen, Friedrich Philipp.

Albanians-Gegëria

Study of Three Albanian Arnavuts and a Woman in Albanian Costume

En Albanie

Albania,The Love-Letter

Southern Albania

Αλβανία-Aπoλλωνία(1848)

Αλβανία-Aπoλλωνία(1848)
Edward Lear. http://oasis.lib.harvard.edu/oasis/deliver/~hou01475

Greek highland troops

Greece

Greece
Peoples Of All Nations Hammerton, J.A. Published by Educational Book Co., London, 1920 , http://www.abebooks.com/Peoples-Nations-Hammerton-J.A-Educational-Book/954598915/bd

Modern Greek Peasants

Greek funeral at Levadeia (Attica)

Greek funeral at Levadeia (Attica)
1894

Έλληνες ποιμένες-Greek sheperds

Chicago(1949)

Albanians(Australia)