Αν και οι καιροί είναι "πονηροί" και παρόμοια θέματα σαν αυτό που ανοίγω εδώ μπορεί να τα πραγματεύονται κάποιοι για ιδιοτελείς σκοπούς, πιστεύω ότι εμείς οι Έλληνες έχουμε φτάσει πλέον - σαν κρατική υπόσταση - σε ένα τέτοιο σημείο ωρίμανσης και παγίωσης που μπορεί κάποιος να βάζει παρόμοια θέματα και να ρωτάει "τελικά πόσο Έλληνες είναι οι σύγχρονοι Έλληνες" χωρίς να κινδυνεύει από αυτό η υπόσταση της Ελλάδας!
Βέβαια, το "πονηρό" του θέματος έγκειται στο για ποιον τελικά σκοπό εγείρει κάποιος ένα τέτοιο θέμα, το εγείρει δημιουργικά ή "καταστροφικά", για να ενώσει ή να διχάσει; Επαφίεται στην κρίση του οξύνου αναγνώστη. Ο δικός μου σκοπός είναι πάντως δημιουργικός!
Το ερώτημα μου είναι "πόσο Έλληνες είμαστε"; Αν υπάρχει δηλαδή ιστορική και πολιτιστική συνέχεια ανάμεσα στην αρχαία και τη σύγχρονη Ελλάδα ή αν οι χιλιετίες που μεσολάβησαν (και οι διάφορες εθνικές ομάδες που μπήκαν στον Ελληνικό χώρο) αλλοίωσαν την Ελληνική μας ταυτότητα.
Γιατί μόνο στενόμυαλοι και φανατικοί θα υποστήριζαν "ελαφρά τη καρδία" -και χωρίς να κάτσουν πρώτα να μελετήσουν - ότι εμείς οι σύγχρονοι Έλληνες - ή "Ελληναράδες" - είμαστε καθαροί, άμεσοι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων.
Πρώτα απ' όλα, όποιος διαβάζει ιστορία γνωρίζει ότι δεν υπάρχει ισχυρή "πληθυσμιακή συνέχεια" ανάμεσα στην αρχαία και τη σύγχρονη Ελλάδα. Ο πληθυσμός της Ελλάδας στη διάρκεια των Βυζαντινών αιώνων είχε συρρικνωθεί τόσο πολύ - λόγω διαρκών εχθρικών εισβολών και επιδρομών και επιδημιών - που στον 14ο και στις αρχές του 15ου αιώνα δύο δεσπότες του Μυστρά (ο Μανουήλ Κατακουζηνός και ο Θεόδωρος Α΄ Παλαιολόγος) αναγκάστηκαν να μετακινήσουν δεκάδες χιλιάδες οικογένειες από την Ιλλυρία (Αλβανία) στην Πελοπόννησο (αυτοί μαζί με άλλες ανάλογες πληθυσμιακές ομάδες που είχαν ήδη μετοικήσει σε Ελληνικά εδάφη είναι οι πρόδρομοι των σημερινών Αρβανιτών)! Μέχρι και πριν ένα αιώνα η επικρατούσα γλώσσα σε Αττική, Βοιωτία, Πελοπόννησο, νησιά αργοσαρωνικού κ.λ.π. ήταν τα αρβανίτικα (γλώσσα συγγενής των Αλβανικών)!
Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων σήμερα είναι Αρβανίτικης καταγωγής. Ένα άλλο πάλι σημαντικό μέρος του σημερινού Ελληνικού πληθυσμού είναι ευρύτερης βλάχικης καταγωγής (κουτσοβλάχικης, σαρακατσάνικης, καραγκούνικης κ.λ.π.) Και δεν μιλάμε για μερικές δεκάδες χιλιάδες ανθρώπων αλλά για πολλά εκατομμύρια Ελλήνων που κατάγονται από αυτές τις εθνικές ομάδες. Αν θέλετε να το διαπιστώσετε ιδίοις όμμασι ανοίχτε π.χ. τον τηλεφωνικό κατάλογο της Αθήνας και μετρήστε πόσους "Μπούκουρας, Σκούρτης, Κόλλιας, Λεμπέσης, Μάνεσης, Γκίνης, Ντούρος, Κριεζής, Μπουκουβάλας, Πανούτσος, Σκέλλας, Γκίκας, Χαικάλης, Μπιθικώτσης, Κούκης, Χέλμης, Μπίρης, Μπάρδης, Μάλλης, Μπούας κ.λ.π. κ.λ.π." θα βρείτε! Γιατί όλα αυτά τα επίθετα - και πολλά - πολλά ακόμη - δηλώνουν αρβανίτικη καταγωγή! Και εκτός από τους αρβανίτες μετρήστε και πόσοι έχουν βλάχικα επίθετα - και επομένως βλάχικη καταγωγή!
Δεν κάνω τον Ελληναρά εδώ ούτε αμφισβητώ την Ελληνικότητα αυτών των εθνικών ομάδων! Οι αρβανίτικες και βλάχικες εθνικές ομάδες πορεύτηκαν δίπλα - δίπλα με τους Έλληνες στην τελευταία χιλιετία, ήπιαν ψωμί και αλάτι μαζί, λάτρεψαν την ίδια θρησκεία και τέλος υιοθέτησαν την Ελληνική γλώσσα! Δεν είναι, λοιπόν, λιγότερο Έλληνες! Άλλο θέλω να πω. Από μία - μη ακαδημαική έστω - μελέτη της εθνικής ταυτότητας των σύγχρονων Ελλήνων προκύπτει ότι οι σύγχρονοι Έλληνες μικρή σχέση έχουν με τους αρχαίους!
Χρειάζεται πολλή σκέψη αυτό; Δεν φαίνεται καθαρά στο τελείως διαφορετικό πνεύμα που επικρατεί στη σύγχρονη Ελλάδα; Τι σχέση έχει π.χ. η σημερινή υλιστική, αντι-πνευματική, πλαστική, μίζερη, αντιπαραγωγική και παραγκωνισμένη σε διεθνές επίπεδο Ελλάδα με τη φωτισμένη, "χρυσή", καταυγάζουσα πνευματικά, δημιουργική, μοναδική σε παγκόσμιο επίπεδο αρχαία Ελλάδα;
Με όλο το σεβασμό στις εθνικές αυτές ομάδες που συνιστούν την πατρίδα μου (και το λέω με πόνο ψυχής και όχι με διάθεση προσβολής), στην Ελλάδα του σήμερα φαίνεται να επικρατεί ένα μάλλον κουτσο-βλαχο-αρβανίτικο πνεύμα (με την έννοια ότι οι εθνικές αυτές ομάδες δεν παρήγαγαν ποτέ έναν πολιτισμό ανάλογο του αρχαίου Ελληνικού και το κύριο μέλημα τους ήταν η καθημερινή τους επιβίωση, μέσα σε σκληρές και εχθρικές κατά τα άλλα συνθήκες). Στο κουτσο-βλαχο-αρβανίτικο αυτό κυρίαρχο σήμερα πνεύμα ίσως πρέπει να αναζητήσουμε τις συνιστώσες της σημερινής Ελληνικής κοινωνίας: την υπερβολική αξίωση των χρημάτων και των υλικών αποκτημάτων, τον αγχοτικό υπερκαταναλωτισμό, την λυσσαλέα κοινωνική άνοδο μέσα από "φατρίες", την γενικότερη "οχύρωση" του (παραπαίοντος κατά τα άλλα στη σύγχρονη Ελληνική κοινωνία) ατόμου στον μικρόκοσμο του - την ελάχιστη ενασχόληση του με την πνευματική του καλλιέργεια και εξύψωση!
Αυτό που στην ουσία λέω είναι το εξής: όποια και αν είναι τελικά η εθνική σύσταση των σημερινών Ελλήνων έχουμε όλοι μαζί δημιουργήσει μία νεο-Ελληνική εθνική ταυτότητα. Για την ταυτότητα μας αυτή θα πρέπει να είμαστε περήφανοι! Και την περηφάνεια μας αυτή δεν θα πρέπει να την αναγάγουμε στο γεγονός ότι είμαστε απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων (γιατί καθαροί απόγονοι δεν είμαστε)! Από τη στιγμή όμως που ζούμε στον ίδιο γεωγραφικό χώρο με τους αρχαίους Έλληνες και δεχόμαστε τις ίδιες δονήσεις της Γης και της φύσης που δέχονταν αυτοί, είμαστε υπ' αριθμόν ένα υποψήφιοι παγκοσμίως για να γίνουμε οι ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΙ ΑΠΟΓΟΝΟΙ των αρχαίων Ελλήνων!
Τι έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες; "Έλληνας είναι ο της ημετέρας παιδείας μετέχων"! Αυτό πρέπει να είναι το μέτρο σύγκρισης μας για το πόσο 'Ελληνες (συγγενείς δηλαδή προς τους αρχαίους Έλληνες) είμαστε! Αν το υιοθετήσουμε πάντως αυτό το ρητό τότε θα απογοητευτούμε οικτρά, γιατί σε μία τέτοια περίπτωση θα πρέπει να θεωρήσουμε περισσότερο Έλληνες τους σύγχρονους π.χ. Γάλλους, Γερμανούς ή Αμερικάνους που διαβάζουν περισσότερη αρχαία Ελληνική γραμματεία και επομένως "μετέχουν" περισσότερο της Ελληνικής παιδείας. Εμείς ξεραίλα! Θέλουμε να είμαστε συγγενείς των αρχαίων Ελλήνων αλλά οι περισσότεροι σημερινοί Έλληνες δεν έχουν διαβάσει καν ούτε ένα βιβλίο αρχαίας Ελληνικής γραμματείας! Κάντε μία δημοσκόπηση από μόνοι σας στους γνωστούς σας για να το διαπιστώσετε!
Γι' αυτό λέω ότι είναι σημαντική πλέον η ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ σε μας τους σύγχρονους Έλληνες. Το να κοιταχτούμε, δηλαδή, για πρώτη φορά στον καθρέφτη και να καταλάβουμε ποιοι πραγματικά είμαστε, από που ήρθαμε και που μπορούμε να φτάσουμε! Αν το πετύχουμε αυτό και αν συνδεθούμε δημιουργικά με τον ανεκτίμητο θησαυρό της αρχαίας Ελληνικής γραμματείας, τότε και μόνο τότε θα μπορούμε δικαιωματικά να θεωρούμε τους εαυτούς μας απογόνους των αρχαίων Ελλήνων!
Βέβαια, το "πονηρό" του θέματος έγκειται στο για ποιον τελικά σκοπό εγείρει κάποιος ένα τέτοιο θέμα, το εγείρει δημιουργικά ή "καταστροφικά", για να ενώσει ή να διχάσει; Επαφίεται στην κρίση του οξύνου αναγνώστη. Ο δικός μου σκοπός είναι πάντως δημιουργικός!
Το ερώτημα μου είναι "πόσο Έλληνες είμαστε"; Αν υπάρχει δηλαδή ιστορική και πολιτιστική συνέχεια ανάμεσα στην αρχαία και τη σύγχρονη Ελλάδα ή αν οι χιλιετίες που μεσολάβησαν (και οι διάφορες εθνικές ομάδες που μπήκαν στον Ελληνικό χώρο) αλλοίωσαν την Ελληνική μας ταυτότητα.
Γιατί μόνο στενόμυαλοι και φανατικοί θα υποστήριζαν "ελαφρά τη καρδία" -και χωρίς να κάτσουν πρώτα να μελετήσουν - ότι εμείς οι σύγχρονοι Έλληνες - ή "Ελληναράδες" - είμαστε καθαροί, άμεσοι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων.
Πρώτα απ' όλα, όποιος διαβάζει ιστορία γνωρίζει ότι δεν υπάρχει ισχυρή "πληθυσμιακή συνέχεια" ανάμεσα στην αρχαία και τη σύγχρονη Ελλάδα. Ο πληθυσμός της Ελλάδας στη διάρκεια των Βυζαντινών αιώνων είχε συρρικνωθεί τόσο πολύ - λόγω διαρκών εχθρικών εισβολών και επιδρομών και επιδημιών - που στον 14ο και στις αρχές του 15ου αιώνα δύο δεσπότες του Μυστρά (ο Μανουήλ Κατακουζηνός και ο Θεόδωρος Α΄ Παλαιολόγος) αναγκάστηκαν να μετακινήσουν δεκάδες χιλιάδες οικογένειες από την Ιλλυρία (Αλβανία) στην Πελοπόννησο (αυτοί μαζί με άλλες ανάλογες πληθυσμιακές ομάδες που είχαν ήδη μετοικήσει σε Ελληνικά εδάφη είναι οι πρόδρομοι των σημερινών Αρβανιτών)! Μέχρι και πριν ένα αιώνα η επικρατούσα γλώσσα σε Αττική, Βοιωτία, Πελοπόννησο, νησιά αργοσαρωνικού κ.λ.π. ήταν τα αρβανίτικα (γλώσσα συγγενής των Αλβανικών)!
Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων σήμερα είναι Αρβανίτικης καταγωγής. Ένα άλλο πάλι σημαντικό μέρος του σημερινού Ελληνικού πληθυσμού είναι ευρύτερης βλάχικης καταγωγής (κουτσοβλάχικης, σαρακατσάνικης, καραγκούνικης κ.λ.π.) Και δεν μιλάμε για μερικές δεκάδες χιλιάδες ανθρώπων αλλά για πολλά εκατομμύρια Ελλήνων που κατάγονται από αυτές τις εθνικές ομάδες. Αν θέλετε να το διαπιστώσετε ιδίοις όμμασι ανοίχτε π.χ. τον τηλεφωνικό κατάλογο της Αθήνας και μετρήστε πόσους "Μπούκουρας, Σκούρτης, Κόλλιας, Λεμπέσης, Μάνεσης, Γκίνης, Ντούρος, Κριεζής, Μπουκουβάλας, Πανούτσος, Σκέλλας, Γκίκας, Χαικάλης, Μπιθικώτσης, Κούκης, Χέλμης, Μπίρης, Μπάρδης, Μάλλης, Μπούας κ.λ.π. κ.λ.π." θα βρείτε! Γιατί όλα αυτά τα επίθετα - και πολλά - πολλά ακόμη - δηλώνουν αρβανίτικη καταγωγή! Και εκτός από τους αρβανίτες μετρήστε και πόσοι έχουν βλάχικα επίθετα - και επομένως βλάχικη καταγωγή!
Δεν κάνω τον Ελληναρά εδώ ούτε αμφισβητώ την Ελληνικότητα αυτών των εθνικών ομάδων! Οι αρβανίτικες και βλάχικες εθνικές ομάδες πορεύτηκαν δίπλα - δίπλα με τους Έλληνες στην τελευταία χιλιετία, ήπιαν ψωμί και αλάτι μαζί, λάτρεψαν την ίδια θρησκεία και τέλος υιοθέτησαν την Ελληνική γλώσσα! Δεν είναι, λοιπόν, λιγότερο Έλληνες! Άλλο θέλω να πω. Από μία - μη ακαδημαική έστω - μελέτη της εθνικής ταυτότητας των σύγχρονων Ελλήνων προκύπτει ότι οι σύγχρονοι Έλληνες μικρή σχέση έχουν με τους αρχαίους!
Χρειάζεται πολλή σκέψη αυτό; Δεν φαίνεται καθαρά στο τελείως διαφορετικό πνεύμα που επικρατεί στη σύγχρονη Ελλάδα; Τι σχέση έχει π.χ. η σημερινή υλιστική, αντι-πνευματική, πλαστική, μίζερη, αντιπαραγωγική και παραγκωνισμένη σε διεθνές επίπεδο Ελλάδα με τη φωτισμένη, "χρυσή", καταυγάζουσα πνευματικά, δημιουργική, μοναδική σε παγκόσμιο επίπεδο αρχαία Ελλάδα;
Με όλο το σεβασμό στις εθνικές αυτές ομάδες που συνιστούν την πατρίδα μου (και το λέω με πόνο ψυχής και όχι με διάθεση προσβολής), στην Ελλάδα του σήμερα φαίνεται να επικρατεί ένα μάλλον κουτσο-βλαχο-αρβανίτικο πνεύμα (με την έννοια ότι οι εθνικές αυτές ομάδες δεν παρήγαγαν ποτέ έναν πολιτισμό ανάλογο του αρχαίου Ελληνικού και το κύριο μέλημα τους ήταν η καθημερινή τους επιβίωση, μέσα σε σκληρές και εχθρικές κατά τα άλλα συνθήκες). Στο κουτσο-βλαχο-αρβανίτικο αυτό κυρίαρχο σήμερα πνεύμα ίσως πρέπει να αναζητήσουμε τις συνιστώσες της σημερινής Ελληνικής κοινωνίας: την υπερβολική αξίωση των χρημάτων και των υλικών αποκτημάτων, τον αγχοτικό υπερκαταναλωτισμό, την λυσσαλέα κοινωνική άνοδο μέσα από "φατρίες", την γενικότερη "οχύρωση" του (παραπαίοντος κατά τα άλλα στη σύγχρονη Ελληνική κοινωνία) ατόμου στον μικρόκοσμο του - την ελάχιστη ενασχόληση του με την πνευματική του καλλιέργεια και εξύψωση!
Αυτό που στην ουσία λέω είναι το εξής: όποια και αν είναι τελικά η εθνική σύσταση των σημερινών Ελλήνων έχουμε όλοι μαζί δημιουργήσει μία νεο-Ελληνική εθνική ταυτότητα. Για την ταυτότητα μας αυτή θα πρέπει να είμαστε περήφανοι! Και την περηφάνεια μας αυτή δεν θα πρέπει να την αναγάγουμε στο γεγονός ότι είμαστε απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων (γιατί καθαροί απόγονοι δεν είμαστε)! Από τη στιγμή όμως που ζούμε στον ίδιο γεωγραφικό χώρο με τους αρχαίους Έλληνες και δεχόμαστε τις ίδιες δονήσεις της Γης και της φύσης που δέχονταν αυτοί, είμαστε υπ' αριθμόν ένα υποψήφιοι παγκοσμίως για να γίνουμε οι ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΙ ΑΠΟΓΟΝΟΙ των αρχαίων Ελλήνων!
Τι έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες; "Έλληνας είναι ο της ημετέρας παιδείας μετέχων"! Αυτό πρέπει να είναι το μέτρο σύγκρισης μας για το πόσο 'Ελληνες (συγγενείς δηλαδή προς τους αρχαίους Έλληνες) είμαστε! Αν το υιοθετήσουμε πάντως αυτό το ρητό τότε θα απογοητευτούμε οικτρά, γιατί σε μία τέτοια περίπτωση θα πρέπει να θεωρήσουμε περισσότερο Έλληνες τους σύγχρονους π.χ. Γάλλους, Γερμανούς ή Αμερικάνους που διαβάζουν περισσότερη αρχαία Ελληνική γραμματεία και επομένως "μετέχουν" περισσότερο της Ελληνικής παιδείας. Εμείς ξεραίλα! Θέλουμε να είμαστε συγγενείς των αρχαίων Ελλήνων αλλά οι περισσότεροι σημερινοί Έλληνες δεν έχουν διαβάσει καν ούτε ένα βιβλίο αρχαίας Ελληνικής γραμματείας! Κάντε μία δημοσκόπηση από μόνοι σας στους γνωστούς σας για να το διαπιστώσετε!
Γι' αυτό λέω ότι είναι σημαντική πλέον η ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ σε μας τους σύγχρονους Έλληνες. Το να κοιταχτούμε, δηλαδή, για πρώτη φορά στον καθρέφτη και να καταλάβουμε ποιοι πραγματικά είμαστε, από που ήρθαμε και που μπορούμε να φτάσουμε! Αν το πετύχουμε αυτό και αν συνδεθούμε δημιουργικά με τον ανεκτίμητο θησαυρό της αρχαίας Ελληνικής γραμματείας, τότε και μόνο τότε θα μπορούμε δικαιωματικά να θεωρούμε τους εαυτούς μας απογόνους των αρχαίων Ελλήνων!
