Μια fanfara από τα Τίρανα
Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ
Οι Fanfara Tirana, η πρώτη ορχήστρα πνευστών και χορού της Αλβανίας, έρχεται για μία εβδομάδα συναυλιών στο Half Note.
Σαν «αδέλφια» ή έστω σαν «καλά ξαδέλφια» μας βλέπουν οι Αλβανοί, σύμφωνα με τους Fanfara Tirana. «Μόνο που είστε τυχεροί γιατί είχατε περισσότερο χρόνο να κτίσετε δημοκρατία»
Από αύριο, μέχρι και την επόμενη Πέμπτη, τα χάλκινα περνούν στην πρώτη γραμμή, οι παραδοσιακές συνθέσεις της γείτονος χώρας παρουσιάζονται με έναν σύγχρονο τρόπο και οι στίχοι, στα αλβανικά πάντα, μιλούν για ήρωες και πληγωμένους εραστές. Μαζί τους στη σκηνή του γνωστού και ο βετεράνος τραγουδιστής της Αλβανίας Hysni (Niko) Zela. «Θα ήταν θαυμάσιο να βρίσκονται και Ελληνες και Αλβανοί στο κοινό», μας λέει το συγκρότημα.
Οι μελωδίες των Fanfara Tirana στηρίζονται στο κλαρίνο, το άλτο ή το τενόρο σαξόφωνο και την τρομπέτα. Κυριαρχεί ένα στιλ καθαρού αυτοσχεδιασμού, το γνωστό «kaba», χαρακτηριστικό της μουσικής παράδοσης της Βόρειας Αλβανίας. Και συνυπάρχει με το «gazel», μουσικό ιδίωμα της περιοχής των Τιράνων.
Μας επισημαίνουν τις διαφορές τους σε σχέση με τις υπόλοιπες μπάντες πνευστών της Βαλκανικής: «Πρώτον, δεν είμαστε τσιγγάνικο συγκρότημα και, δεύτερον, γνωρίζουμε να διαβάζουμε και να γράφουμε μουσική. Η αλήθεια είναι, βέβαια, πως δανειζόμαστε κάποια στοιχεία από τη μουσική των gypsy -ελπίζω να μη μας ζητούν δικαιώματα τώρα που θα το διαβάσουν. Ή, ας το διαβάσουν, δεν πειράζει, άλλωστε δεν θα κάναμε ποτέ αυτό που κάνει ο Μπρέγκοβιτς. Σημειώνουμε στα cd μας ποια είναι τα παραδοσιακά κομμάτια».
Τι άλλο μας είπαν;
**Για τη μουσική παράδοση της Αλβανίας: «Τα πολυφωνικά σχήματα αποτελούν τους κύριους εκφραστές της. Οι Αρβανίτες (παλαιοί Αλβανοί που ζουν στην Ελλάδα) τραγουδούν επίσης με αυτό το πολυφωνικό στιλ. Στον Νότο προτιμούν τα πιο ινστρουμένταλ, με το κλαρίνο να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο, θυμίζοντας πολύ Ελλάδα. Αντιθέτως, στα κεντρικά της Αλβανίας η μουσική είναι επηρεασμένη από την Ανατολή. Ο Βορράς βρίσκεται πιο κοντά στην αρχαία ομηρική παράδοση. Εκεί τραγουδούν συνήθως μπαλάντες. Είναι και οι Αλπεις που βοήθησαν στο ελεύθερο πνεύμα των κατοίκων τους».
**Για το πώς φτιάχτηκαν: «Μία μέρα, κάποιοι μουσικοί της μπάντας του αλβανικού στρατού άρχισαν να παίζουν για ευχαρίστησή τους κλασικά και παραδοσιακά κομμάτια της Αλβανίας. Ορισμένοι από εμάς, άλλωστε, τα Σαββατοκύριακα ή τα καλοκαίρια συμμετέχουμε σε ορχήστρες για γάμους. Κάποια στιγμή, βρεθήκαμε να παίζουμε δίπλα στον Hysni (Niko) Zela. Εκτοτε, γυρίζουμε ολόκληρο τον κόσμο, δίνοντας συναυλίες, πίνοντας ποτά και γνωρίζοντας κορίτσια - γράψτε το αυτό το τελευταίο μόνο αν είστε βέβαιοι πως δεν σας διαβάζουν οι γυναίκες μας».
**Για το πόσο έχουν αλλάξει τα πράγματα μετά την πτώση του καθεστώτος:
«Υπάρχει ελευθερία κινήσεων, μεγαλύτεροι μισθοί, καλύτερες συνθήκες ζωής, αγοράσαμε αυτοκίνητα, μέχρι και πλούσιοι μπορούμε να γίνουμε αν διαθέτουμε τις σωστές γνωριμίες με πολιτικούς. Εχουμε τη δυνατότητα να μιλήσουμε ενάντια στην κυβέρνηση, χωρίς να φοβόμαστε μη μας βάλουν στη φυλακή. Το αστείο της υπόθεσης είναι ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε τους κυβερνώντες, ψηφίζοντας κάποιον άλλον διότι, πλέον, όλοι τους βρίσκονται στην ίδια πλευρά. Τώρα που είμαστε ελεύθεροι να ψηφίσουμε όποιον προτιμούμε, μας βγήκαν όλοι ίδιοι μεταξύ τους. Κάποιες στιγμές είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις ποιος είναι αριστερός και ποιος δεξιός».
* Για μουσική και πολιτική: «Οι μουσικοί είναι εξυπνότεροι από τους πολιτικούς, αρκεί να μην είναι βέβαια εθνικιστές. Οι καλλιτέχνες των βαλκανικών χωρών ανταλλάσσουν μεταξύ τους όργανα ή μελωδίες, χρόνια τώρα. Δεν γνωρίζουν σύνορα. Θα έλεγα πως η πρώτη συνθήκη του Σέγκεν πρέπει να υπογράφηκε από καλλιτέχνες που ήθελαν να χαρούν τη μουσική τους».
**Για το πώς μας βλέπουν στην Αλβανία: «Σαν αδέλφια ή, έστω, σαν καλά ξαδέλφια. Μόνο που είστε λίγο πιο τυχεροί από μας γιατί είχατε περισσότερο χρόνο να κτίσετε τη δημοκρατία σας. Αποτελείτε τυπικό δείγμα βαλκάνιου λαού: μερικές φορές τρελοί και κάπως εθνικιστές -εσείς δεν είστε που λέτε τον τούρκικο καφέ, ελληνικό; Μας αρέσετε γιατί δουλεύετε για να ζείτε και δεν ζείτε για να δουλεύετε. Είναι πολύ δύσκολο να μας καταλάβουν τους Βαλκάνιους οι Βορειοευρωπαίοι. Ευτυχώς, καταλαβαίνουμε ο ένας τον άλλον».
**Για τα αγαπημένα τους ελληνικά ονόματα: «Πάριος, Μητροπάνος, Τερζής, Νταλάρας, Καρράς, Γλυκερία, Χατζής, Μαρινέλλα κ.ά. Μήπως μπορείτε να τους καλέσετε μέσω της εφημερίδας σας να έρθουν στα σόου μας;».
