13.02.2003, 02:57
ferris
Όπως λέει κι ο ΛΑΜ, το θέμα έχει πολύ ενδιαφέρον, ιδιαίτερα γιά το ρεμπέτικο, κι απ' ό,τι ξέρω δεν έχει γίνει ως τώρα καμιά σοβαρή δουλειά. Από τη μεριά μου, έχω εντοπίζει δυό-τρία στοιχεία ενδιαφέροντος (που "άπτονται" του ρεμπέτικου) και τα παραθέτω:
1. Η "μπέσα" με την έννοια του άγραφου νόμου τιμής και της αυτοδικίας (βεντέτα) είναι βασικό στοιχείο της Αλβανικής κουλτούρας. Στην Ελλάδα, και κυρίως στον χώρο των λιμανιών και του περιθωρίου, η μπέσα πήρε τη μορφή του (προφορικοΎ λόγου τιμής, και της "ταξικής" αλληλεγγύης αν μπορεί το λούμπεν θα θεωρηθεί τάξη. Χωρίς τη μπέσα, δε μπορούμε όχι μόνο να κατανοήσουμε το ρεμπέτικο, αλλά ούτε και να καταλάβομε τη συναδέλφωση προσφύγων και περιθωρίου μετά το 22, και το θαυμαστό πράγμα που προέκυψε απ' αυτό το περιθώριο. Στη Σικελία, η μπέσα πήρε τον χαρακτήρα της "ομερτά", δηλαδή του όρκου σιωπής, που μοιάζει με την ταξική αλληλεγγύη των Ελλήνων. Και κάτι ακόμα: Το "Τραγούδι του Νεκρού αδερφού", που λέγεται και "Ο όρκος του Κωσταντή", έχει πάμπολλες παραλλαγές σε πολλές γλώσσες. Η Αρβανίτικη και Σιτσιλιάνικη εκδοχές, έχουν τον τίτλο "Ι μπέσα ι Κοσνατντίου".
2. Πρέπει να μελετηθούν οι Αρβανίτικες και Ελληνικές "μάγκες" του βουνού, στα χρόνια της Ελληνικής επανάστασης, και η μπέσα που τις ένωνε, που έκανε π.χ. τον Κολοκοτρώνη να ελευθερώσει στην Τροπολιτσά τη "μάγκα" του συντρόφου του Αρβανίτη, που πολεμούσε με τους Τούρκους!
3. Ο Μάρουλλος Ταρχανιώτης, γεννήθηκε στην εξορία της Ιταλίας μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης, το 1453. Είναι γνωστός ως "λατινιστής" ποιητής, που συγκρούστηκε με τον "δημοτικιστή" ’ντζελο Πολιτσιάνο και τούφαγε και τη γκόμενα, Αλεσσάντρα Σκάλα. Μιλάμε γιά τη δεκαετία 1490-1500 όπου και συνέβησαν στη Φλωρεντία όλα τα κοσμοϊστορικά γεγονότα που γεννήσαν τον Δυτικό Ουμανισμό. Ο Μάρουλλος λοιπόν, ήταν και επαναστάτης πολεμιστής, και ήρθε στα μέρη μας να πολεμήσει τους Τούρκους πλάϊ στον Σκεντέρμπεη (Καρυώτη). Από τότε, οι Αλβανοί τον θεωρούν δικό τους, αλλά δεν πειράζει.
(Καστριωτη)
