Παλαιοτερα,στ'Αρβανιτοχωρια της Βορειοανατολικης Αττικης,την τελευταια μερα του Φλεβαρη,παιδια,νεοι και μεγαλοι,απ'το ξημερωμα κιολας,αρχιζαν να προετοιμαζονται για την πραγματοποιηση ενος εκπληκτικου εθιμου,που σημερα,δυστυχως,εχει σβησει,οπως εχουν σβησει κι αλλα πανεμορφα εθιμα μας.Και προς το βραδυ,που ολοι ειχαν τακτοποιησει τις δουλειες τους,μαζευονταν παρεες-παρεες σε δρομους και σε γειτονιες,σ'αυλες και σε χωραφια και κυνηγουσαν τον Φλεβαρη!
Προς το βραδυ,λοιπον και καθως ο Φλεβαρης «αναχωρουσε»,σε διαφορα σημεια του χωριου,που ειχαν απο πριν επιλεξει,ειχαν συγκεντρωσει ξυλα και αναβαν τεραστιες φωτιες.Εκει εφταναν ανθρωποι καθε ηλικιας,κρατωντας ο'τι ηχηρο αντικειμενο ειχαν,οπως κουδουνες (μαλιστα οι τσοπανηδες με αρμαθιες ολοκληρες απο κουδουνια),τενεκεδες,ακομη και κατσαρολες και τηγανια και τα χτυπουσαν δυνατα,διωχνοντας τον,ετσι,με θορυβους και αποδοκιμασιες.Πηδουσαν πανω απ'τις φωτιες,γελουσαν και ξεφαντωναν.Μετα απο καποια ωρα η καποιες ωρες,αναλογα με το κεφι,που επικρατουσε,τον εβγαζαν εξω απ'το χωριο,κυνηγωνταστον.
Το εθιμο γινοταν στις 28 και υα δισεκτα χρονια στις 29,οποτε και τον κυνηγουσαν με μεγαλυτερη «μανια» γιατι τοτε εφευγε ο Φλεβαρης,που θεωρειται μηνας γρουσουζης κι ασχημος.Και μαζι μ'αυτον εφευγε και ο χειμωνας,που ειναι σκληρη και δυσκολη εποχη,κυριως,για οσους ζουν στο χωριο.Και προσμεναν την ανοιξη,που ο ερχομος της ειναι κατι πολυ σημαντικο,αφου γλυκαινει ο καιρος,ολολαμπρος ο ηλιος λουζει τη γη,αναγεννιεται η φυση,μαζι κι η ψυχη του ανθρωπου...
Ορισμενοι γεροντες Αρβανιτες,μου ειπαν,πως το κυνηγημα του Φλεβαρη ειχε ακομα ενα σκοπο.Με τους θορυβους,που γινονταν εφευγαν και τα ποντικια.Γι'αυτο ,οταν χτυπουσαν τ'αντικειμενα,ελεγαν και το εξης τετραστιχο:
Ικeνη μυ,ικeνη τσαπι
τe,βενη νταρα νe νησι
ατιε νj πλιακ με νj ση
εδε γιου ατιε τe ρι
Μεταφραση:
Φυγετε ποντικια,φυγετε τσαπια
να πατε περα στο νησι
εκει (ειναι) μια γρια μ'ενα ματι
κι εσεις εκει να καθησετε.
Το νησι,που αναφερουν,ειναι καποιο φανταστικο νησι,οπου ζει εξοριστη μια γρια,μονη της,προφανως κακια και δυστροπη,αφου στελνουν τα ποντικια και τα τσαπια να της κρατουν συντροφια...
Και υπαρχουν ανθρωποι,οι οποιοι περιμεναν με περισσοτερη λαχταρα το βραδυ,που θα κυνηγουσαν το Φλεβαρη,απ'οτι περιμεναν αυτο της Αναστασης!«Ηταν κατι το μοναδικο» θυμουνται με συκγινηση...
Σημερα,κλεισμενοι στα σπιτια μας καθισμενοι στον καναπε η ξαπλωμενοι στο κρεββατι,απολαμβανουν τα προγραμματα της τηλεορασης.Ξενοφερτα ηθη και εισαγομενοι αγιοι,οπως ο φλεβαριατικος αγιος Βαλεντινος,εχουν μπει στη ζωη μας,ενω δικα μας εθιμα εχουν χαθει.
Ο κοσμος,λενε,πηγαινει μπροστα,δεν μπορουμε να «μενουμε» σε «πραγματα παλια».Βεβαιως,ο κοσμος πηγαινει μπροστα και πρεπει να πηγαινει μπροστα.Αλλα και σε «πραγματα παλια» θα λενε ναι ,καποιοι νοσταλγοι,βαθεια ρομαντικοι,που ασφαλως πηγαινουν μπροστα,ομως,τους αρεσει να κοιταζουν και πισω...
Αγγελικη Αρβανιτακη
Προς το βραδυ,λοιπον και καθως ο Φλεβαρης «αναχωρουσε»,σε διαφορα σημεια του χωριου,που ειχαν απο πριν επιλεξει,ειχαν συγκεντρωσει ξυλα και αναβαν τεραστιες φωτιες.Εκει εφταναν ανθρωποι καθε ηλικιας,κρατωντας ο'τι ηχηρο αντικειμενο ειχαν,οπως κουδουνες (μαλιστα οι τσοπανηδες με αρμαθιες ολοκληρες απο κουδουνια),τενεκεδες,ακομη και κατσαρολες και τηγανια και τα χτυπουσαν δυνατα,διωχνοντας τον,ετσι,με θορυβους και αποδοκιμασιες.Πηδουσαν πανω απ'τις φωτιες,γελουσαν και ξεφαντωναν.Μετα απο καποια ωρα η καποιες ωρες,αναλογα με το κεφι,που επικρατουσε,τον εβγαζαν εξω απ'το χωριο,κυνηγωνταστον.
Το εθιμο γινοταν στις 28 και υα δισεκτα χρονια στις 29,οποτε και τον κυνηγουσαν με μεγαλυτερη «μανια» γιατι τοτε εφευγε ο Φλεβαρης,που θεωρειται μηνας γρουσουζης κι ασχημος.Και μαζι μ'αυτον εφευγε και ο χειμωνας,που ειναι σκληρη και δυσκολη εποχη,κυριως,για οσους ζουν στο χωριο.Και προσμεναν την ανοιξη,που ο ερχομος της ειναι κατι πολυ σημαντικο,αφου γλυκαινει ο καιρος,ολολαμπρος ο ηλιος λουζει τη γη,αναγεννιεται η φυση,μαζι κι η ψυχη του ανθρωπου...
Ορισμενοι γεροντες Αρβανιτες,μου ειπαν,πως το κυνηγημα του Φλεβαρη ειχε ακομα ενα σκοπο.Με τους θορυβους,που γινονταν εφευγαν και τα ποντικια.Γι'αυτο ,οταν χτυπουσαν τ'αντικειμενα,ελεγαν και το εξης τετραστιχο:
Ικeνη μυ,ικeνη τσαπι
τe,βενη νταρα νe νησι
ατιε νj πλιακ με νj ση
εδε γιου ατιε τe ρι
Μεταφραση:
Φυγετε ποντικια,φυγετε τσαπια
να πατε περα στο νησι
εκει (ειναι) μια γρια μ'ενα ματι
κι εσεις εκει να καθησετε.
Το νησι,που αναφερουν,ειναι καποιο φανταστικο νησι,οπου ζει εξοριστη μια γρια,μονη της,προφανως κακια και δυστροπη,αφου στελνουν τα ποντικια και τα τσαπια να της κρατουν συντροφια...
Και υπαρχουν ανθρωποι,οι οποιοι περιμεναν με περισσοτερη λαχταρα το βραδυ,που θα κυνηγουσαν το Φλεβαρη,απ'οτι περιμεναν αυτο της Αναστασης!«Ηταν κατι το μοναδικο» θυμουνται με συκγινηση...
Σημερα,κλεισμενοι στα σπιτια μας καθισμενοι στον καναπε η ξαπλωμενοι στο κρεββατι,απολαμβανουν τα προγραμματα της τηλεορασης.Ξενοφερτα ηθη και εισαγομενοι αγιοι,οπως ο φλεβαριατικος αγιος Βαλεντινος,εχουν μπει στη ζωη μας,ενω δικα μας εθιμα εχουν χαθει.
Ο κοσμος,λενε,πηγαινει μπροστα,δεν μπορουμε να «μενουμε» σε «πραγματα παλια».Βεβαιως,ο κοσμος πηγαινει μπροστα και πρεπει να πηγαινει μπροστα.Αλλα και σε «πραγματα παλια» θα λενε ναι ,καποιοι νοσταλγοι,βαθεια ρομαντικοι,που ασφαλως πηγαινουν μπροστα,ομως,τους αρεσει να κοιταζουν και πισω...
Αγγελικη Αρβανιτακη
