«Παιδιόθεν καί εξ απαλών ονύχων,ού μην αλλά καί πατρόθεν καί από πάππου καί των άλλων προγόνων,την Αλβανίαν εμάθομεν να θεωρούμε επαρχία ελληνικήν...τούς δε Αλβανούς Έλληνας γνησιωτάτους καί ελληνικωτάτους»(Λουκάς Μπέλλος)
«Η διαίρεσις ημών Αλβανών καί Ελλήνων διευκολύνει το κράτος άλλων.Μίαν ημέραν εξυπνήσαντες,θα ίδωμεν αίφνης ότι απωλέσθημεν,νομίσαντες ότι αναγεννώμεθα»(εφημερίς «Νεολόγος» αριθ.φ.617,Κων/πολη 1870)
«Ελλάς άνευ Αλβανίας καί Αλβανία άνευ Ελλάδος ουδέν γενναίον δύνανται να επιτελέσωσιν εν τη Χερσονήσω τού Αίμου»(Νεοκλής Καζάζης)
«...Οί Έλληνες είνε Αλβανοί καί οί Αλβανοί είνε Έλληνες»(Βλάσης Γαβριηλίδης,ιδρυτής καί διευθυντής της εφημερίδος «Ακρόπολις»,1883)
«Όπου υπήρχον Αλβανοί άποικοι,έμειναν καί ζώσι σήμερον άθικτοι,αμόλυντοι,αδελφοί Έλληνες πάντες,υπερήφανοι διά τούτο..»(Αντώνιος Δ.Κεραμόπουλος)
«Ευγνωμοσύνης καθήκον,πολιτισμού υποχρέωσις ήτο,οί νεώτεροι Έλληνες ελευθερωθέντες τού τυρρανικού ζυγού καί ανεξάρτητον έθνος αποτελέσαντες να στρέψωσιν το βλέμμα των περί τα περί εαυτούς ομογενή φύλα καί τον εκπολιτισμόν τούτων,αν όχι την απελευθέρωσιν,μία των κυρίων ενασχολιών των να έχωσιν.Εκείνο δε, πέριξ τού οποίου πάσα μέριμνα Κυβερνητική καί ιδιωτική έπρεπε να περιστραφεί,είναι η Αλβανία,ο ιπποτικός εκείνος τόπος όστις διά των ανδρείων τέκνων του,τα μάλα συνετέλεσεν είς την απελευθέρωσιν τού τμήματος τούτου της Ελλάδος..»(Κων/νος Χ.Βάμβας)
«Επί των οροπεδίων της Αλβανίας απαντώνται πλείστοι νομάδες καί ποιμένες λαοί,παρ' οίς ανευρίσκονται Ομηρικά έθη καί ήθη καί έθιμα.Εν τη Αλβανία πολλαί σκηναί της Ιλιάδος καί της Οδυσσείας αλλά καί της Αινειάδος διαδραματίζονται πολλά ολίγον αυταίς παραλάσσουσαι»(ελληνική εφημερίς της Ρουμανίας «Δεκέβαλος» 1874,αρ.2 καί 7)

Σάββατο 12 Σεπτεμβρίου 2009

Οί Αλβανοί νιώθουν τη Μήδεια γιατί ξέρουν να εκδικούνται



Ελευθεροτυπία
Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ


Το 2001, ένας 19χρονος δευτεροετής φοιτητής της Ακαδημίας Θεάτρου των Τιράνων περνούσε τα ελληνικά σύνορα παράνομα. Επειτα από άγριο ανθρωποκυνηγητό με τον ελληνικό στρατό και την Αστυνομία, ξυλοδαρμούς, ακόμη και έναν -ευτυχώς άστοχο- πυροβολισμό, ο νεαρός κατόρθωσε να φτάσει στην Αθήνα και να παρακολουθήσει κάμποσες φεστιβαλικές παραστάσεις αρχαίου δράματος. Αυτός ήταν άλλωστε ο σκοπός του ταξιδιού του.
Αρα, δεν είναι καθόλου τυχαίο που, πριν από δύο χρόνια, αυτός ο πολύ ανήσυχος νεαρός έγινε ο πρώτος σκηνοθέτης στην ιστορία του αλβανικού θεάτρου, που παρουσίαζε στη γενέτειρά του μια τραγωδία στα αλβανικά: την «Αντιγόνη».
Ούτε είναι δύσκολο να αντιληφθείς γιατί ο Μικέλ Καλέμι, που όταν επιχειρούσε να ανεβάσει τραγωδία τον θεωρούσαν στη χώρα του τουλάχιστον θεότρελο, σήμερα είναι πανευτυχής. Στη διάρκεια του φετινού χορταστικού Φεστιβάλ Αθηνών, που συστρατεύει μεγάλα διεθνή θεατρικά ονόματα, έχει κι αυτός μια θέση ανάμεσα στη Μνουσκίν και τον Γουίλσον. Στις 9, 10 και 11 Ιουνίου, μαζί με την ομάδα του, το Atelier 31, θα παρουσιάσει στο «Σχολείον» τη δεύτερη σκηνοθεσία του πάνω σε αρχαία τραγωδία: τη «Μήδεια» του Ευριπίδη, κι αυτή βεβαίως στην αλβανική γλώσσα.
Στην τηλεφωνική μας συνομιλία, που τον βρήκε στα Τίρανα στην τελική ευθεία εντατικών προβών, οι απαντήσεις του έρχονταν σε πεντακάθαρα ελληνικά. «Οι Αλβανοί είμαστε ταλέντα στις γλώσσες. Δεν το έχετε παρατηρήσει; Η ανάγκη κάνει θαύματα!».



Σκηνή από την αλβανική «Μήδεια», που θα δούμε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών
- Γιατί επιλέξατε να δουλέψετε τις συγκεκριμένες τραγωδίες, αρχικά την «Αντιγόνη» και τώρα τη «Μήδεια»;


«Επειδή κατ' αρχάς στην Αλβανία γνωρίζουν το μύθο και των δύο έργων. Τα ζητήματα που θίγονται είναι προβλήματα που σήμερα τα ζούμε στην αλβανική κοινωνία».


- Από τη «Μήδεια» τι ακριβώς ζείτε;
«Την εκδίκηση. Οι Αλβανοί είναι λαός που ξέρει να εκδικείται όσο λίγοι».
- Θα μπορούσε, δηλαδή, η Μήδεια να είναι μια σύγχρονη Αλβανίδα;
«Κάλλιστα. Πριν από λίγα χρόνια, θυμάμαι, μια γυναίκα στην Αλβανία είχε σκοτώσει τον ανιψιό του άνδρα της, επειδή την εγκατέλειψε για άλλη. Κομμάτιασε και έριξε στο πηγάδι το νεαρό, που ήταν ο άνθρωπος που ο σύζυγός της αγαπούσε περισσότερο απ' οτιδήποτε στον κόσμο. Εχουμε πολλές παράξενες ιστορίες στην Αλβανία. Φαντάζομαι, σε κάθε χώρα».


Πολιτικοί δικτάτορες
- Η παράσταση της «Αντιγόνης» είχε απήχηση στο αλβανικό κοινό;
«Μεγάλη. Στην Αλβανία έχουμε περάσει τη χειρότερη δικτατορία από όλα τα Βαλκάνια - μπορεί και από όλο τον κόσμο. Αυτή η δικτατορία έχει θρέψει μικρούς δικτάτορες, που δυστυχώς επιβιώνουν ακόμα. Θα έλεγα ότι οι πολιτικοί στην Αλβανία είναι ακόμα δικτάτορες. Γι' αυτό και η "Αντιγόνη" αφορά τόσο πολύ το κοινό μας. Επειτα, τα κείμενα των τραγωδιών μπορεί στην πρώτη ανάγνωση να μοιάζουν απλά, σαν παραμύθι, αλλά όσο εισέρχεσαι βαθύτερα στα νοήματά τους συναντιέσαι με τα πάθη και τα θέλω τής ανθρώπινης ψυχής. Βλέπεις ότι ο άνθρωπος δεν έχει αλλάξει μετά από χιλιάδες χρόνια καθόλου. Καθένας μπορεί να πάρει κάτι από την τραγωδία. Και εγώ είδα το αλβανικό κοινό να διψά για τραγωδία».
- Ειδικά η «Μήδεια» έχει γίνει αντικείμενο υπερανάλυσης. Υπάρχει και η ψυχαναλυτική ερμηνεία, που εν μέρει δικαιολογεί τις πράξεις της, όπως άλλωστε και πολλές παραστάσεις έχουν κάνει. Στην ανάγνωσή σας τη δικαιώνετε καθόλου;
«Εγώ ως άνθρωπος, ως Μικέλ, δεν μπορώ να κρίνω απολύτως κανέναν. Δεν δικαιολογώ ούτε τη Μήδεια ούτε τον Ιάσονα. Και καταργώ και τον από μηχανής θεό».
- Φέρνετε την τραγωδία σε ανθρώπινα μεγέθη;
«Το έργο γίνεται πιο γήινο, πιο αληθινό. Αφήνω για το τέλος τον Ιάσονα να λέει συντετριμμένος: "Τι μου έκανες, γυναίκα!". Είναι και οι δύο δολοφόνοι των παιδιών τους. Και οι δύο γονείς έχουν διαπράξει το έγκλημα. Η τραγωδία τελειώνει με τη Μήδεια και τον Ιάσονα να μένουν μαζί πάνω στη γη και να υποφέρουν γι' αυτά που έχουν διαπράξει».


Χορός και μοιρολόγια
- Τι είδους παράσταση θα δει το εξοικειωμένο με την τραγωδία ελληνικό κοινό; Είναι μια δουλειά φερμένη στο σήμερα;
«Εχω κρατήσει τα στοιχεία που ξεχωρίζουν το αρχαίο δράμα από το θέατρο μετά τον Σέξπιρ. Η παράσταση, όμως, εκτυλίσσεται σε έναν μη τόπο. Ούτε ο χρόνος προσδιορίζεται. Ελληνες κι Αλβανοί είμαστε πολύ κοντά και στη γλώσσα και στις παραδόσεις μας. Αυτό που θα δείτε είναι κοντά στον ελληνικό τρόπο ανεβάσματος τραγωδίας. Στην Αλβανία δεν κάνουμε ψυχολογικό θέατρο, όπως οι Ιταλοί ή οι Γάλλοι, που ακόμη και την "Αντιγόνη" την παρουσιάζουν cool. Γενικότερα, στην Ευρώπη δεν αντιμετωπίζουν την τραγωδία ως είδος θεάτρου που έχει μουσική και χορό».
- Εσείς έχετε διατηρήσει το χορό;
«Οχι μόνο το χορό, που είναι ένα πρόσωπο που δρά. Εχουμε διατηρήσει και το στοιχείο της όρχησης. Τα τραγούδια της παράστασης είναι αρχαία μοιρολόγια. Στην Αλβανία είναι ακόμα εξαιρετικά ζωντανά».
- Πώς είναι οι συνθήκες σήμερα στην Αλβανία; Είναι εύκολο για ένα νέο καλλιτέχνη να κάνει θέατρο;
«Οχι. Κανείς δεν χρηματοδοτεί τους νέους στην Αλβανία. Δεν μου αρέσει καθόλου που το λέω, αλλά η κατάσταση στην Αλβανία είναι τριτοκοσμική. Τι να πει και τι να κάνει για το θεάτρο; Καλούς ηθοποιούς και καλλιτέχνες έχουμε. Δεν υπάρχει όμως καμία κρατική υποστήριξη».
- Μελλοντικά θα θέλατε να έρθετε να δουλέψετε στην Ελλάδα;
«Οχι. Θέλω να κάνω θέατρο για την Αλβανία στην Αλβανία. Θέλω οι συμπατριώτες μου να δουν επιτέλους πράγματα που τους απαγορεύονταν για χρόνια λόγω δικτατορίας. Αισθάνομαι πως έχω ένα ρόλο να παίξω».

ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ

Η Αρβανιτιά στο Μοριά

Η Ερμιονίδα ανά τούς αιώνες

Η Ερμιονίδα ανά τούς αιώνες
http://openarchives.gr/view/412853

Τα αρβανίτικα τραγούδια της Ερμιονίδας

Τα αρβανίτικα τραγούδια της Ερμιονίδας
http://invenio.lib.auth.gr/record/1887

ΜΠΕΣΑ

ΜΠΕΣΑ
Βλέπε τεύχη από το περιοδικό «ΜΠΕΣΑ»

Άρβανον

Άρβανον
Βλέπε τεύχη από το περιοδικό «Άρβανον»

Β'Συμπόσιο Ιστορίας-Λαογραφίας

Β'Συμπόσιο Ιστορίας-Λαογραφίας
Β'Συμπόσιο Ιστορίας-Λαογραφίας Βόρειας-Δυτικής Αττικής(1992)

Arbërës-Arbanas

Μπεκτασήδες

Μπεκτασήδες
Βλέπε γιά Αλήπασα-Ρήγα Φεραίο

Αρβανίτες καί Αλβανοί μετανάστες

Αρβανίτες καί Αλβανοί μετανάστες
«Αρβανίτες καί Αλβανοί Μετανάστες:Διαπραγμάτευση της Συλλογικής Ταυτότητας σε μιά αγροτική κοινότητα τού Νομού Αργολίδας» της Αγγελικής Αθανασοπούλου.

Ήπειρος-Ιλλυρίς

Arnaoutes

Arnauten-Albanesen-Skipetaren-Arbanitai

Ομοσπονδία Ελλάδας καί Αλβανίας

Ομοσπονδία Ελλάδας καί Αλβανίας
Ιωάννης Μπαλάσκας:Ομοσπονδία Ελλάδας-Αλβανίας,σλαυική επιβουλή είς βάρος τού Ελληνισμού

Σούλι καί Σουλιώτες

Η ζωή των Αρβανιτών

Αρβανίτικο Μοιρολόϊ

Οί Αρβανίτες της Αττικής

Η συμβολή των Αρβανιτών

Μήτρος-Τρούκης

Αρβανίτικα θέματα

Arbanasi

Γάμος καί Γαμήλια Σύμβολα

Τhe Highland Lute

Τhe Highland Lute
The Albanian national epic

Αρβανίτες καί Έλληνες

Η Ελληνο-Αλβανική Συμμαχία τού 1821

Η Ελληνο-Αλβανική Συμμαχία τού 1821
Grec et Arnaute Ethnographique des peuples de la Russie 1862 (Pauli Gustav Theodore Hristianovich) , http://skif-tag.livejournal.com/682663.html , http://fotki.yandex.ru/users/humus777/album/284616 , http://old.rgo.ru/2011/01/drugogo-roda-lyudi-arnauty/

«Η εικόνα της Αλβανίας καί των Αλβανών στην Ελλάδα τού 19ου αιώνα» τού Ν.Γκίκα

Η μάχη στη Σελλασία

Η μάχη στη Σελλασία
Funerary mask with helmet Gold funerary mask with bronze 'Illyrian' helmet from the cemetery of Sindos, circa 520 BC, Thessaloniki, Archaeological Museum,http://www.macedonian-heritage.gr/HellenicMacedonia/en/img_B1217a.html

Δελτίον της ιστορικής και εθνολογικής εταιρείας της Ελλάδος| Τόμος 5

Δελτίον της ιστορικής και εθνολογικής εταιρείας της Ελλάδος| Τόμος 5
Κορυτσά,Πελασγοί καί Ιλλυριοί,Γκέγκες καί Δωριείς,Μακεδονία καί Ιλλυρο-Πελασγοί, Πελασγικές Θεότητες κτλπ.

Αλβανοί,αποσπάσματα από «Ιστορία τού Ελληνικού Έθνους»

Έλληνες καί Αλβανοί της Κάτω Ιταλίας

ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ

ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ
ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ-ΑΡΒΑΝΟΝ

ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΟΙ

Αρβανίτες μουσουλμάνοι

Θεσσαλονίκη-Salonika

Албанец. 1829

The Spartan touch:albanian women who help their fighting men

Albanian Guard

Albanian Duel

Albania

Gegëria

Gegëria

Royal Albanian Gendarmerie

Αυλώνας-Vlorë(Λιαπουριά-Labëria)

Albanian wedding rejoicings

Gegëria

An old Albanian warrior(Greece)

Albanians firing at Turks in Istib

Albanians firing at Turks in Istib
Mάλλον θα εννοεί το γνωστό Ιστίμπεη.Albanians firing at Turks in Istib, in the Balkans. Illustration from French newspaper Le Petit Parisien. April 28, 1901

King Zog of Albania

King Zog of Albania
http://www.ebay.com/itm/King-Zog-of-Albania-w-sisters-in-traditional-native-costomes-1938-vintage-photo-/121387128131?pt=Art_Photo_Images&hash=item1c433c9543 , http://ellines-albanoi.blogspot.gr/2012/06/blog-post_9784.html

grecian and albanian costumes

The New King and Queen of Albania

Pogradec

A Prayer for Revenge

Albanians

A Rebel Chief from Albania

A Rebel Chief from Albania
THE SUN(1906)

Albanese mercenaries in a coffeeshop

Albanese mercenaries in a coffeeshop
A painting by Albert Franke

Tomb of Skanderbeg at Alessio(Lezhë)

Alessio-Lezhë (Gegëria)

Albanians at the tomb of Scanderbeg(Lezhë)

Tosks with Ghegs

Tosks with Ghegs
Oldest and Quaintest of Balkan Peoples By M. Edith Durham

Albania

Albania
1939

A Game of Chess(Gegëria)

A Game of Chess(Gegëria)
ALBERT JOSEPH FRANKE (German,1860-1924) , https://www.artrenewal.org/pages/artwork.php?artworkid=38058&size=large , http://www.liveauctioneers.com/item/11365716_attributed-to-albert-joseph-franke-german-1860 , http://www.masterart.com/Albert-Joseph-Franke-1860-1924-Board-Players-PortalDefault.aspx?tabid=53&dealerID=279&objectID=601523

Albanians

Albanians
The photo collection of Paul Siebertz,Albania in 1909

Albanier

Albanier
1815,Fremde Länder und Völker,Wilmsen, Friedrich Philipp.

Albanians-Gegëria

Study of Three Albanian Arnavuts and a Woman in Albanian Costume

En Albanie

Albania,The Love-Letter

Southern Albania

Αλβανία-Aπoλλωνία(1848)

Αλβανία-Aπoλλωνία(1848)
Edward Lear. http://oasis.lib.harvard.edu/oasis/deliver/~hou01475

Greek highland troops

Greece

Greece
Peoples Of All Nations Hammerton, J.A. Published by Educational Book Co., London, 1920 , http://www.abebooks.com/Peoples-Nations-Hammerton-J.A-Educational-Book/954598915/bd

Modern Greek Peasants

Greek funeral at Levadeia (Attica)

Greek funeral at Levadeia (Attica)
1894

Έλληνες ποιμένες-Greek sheperds

Chicago(1949)

Albanians(Australia)