«Παιδιόθεν καί εξ απαλών ονύχων,ού μην αλλά καί πατρόθεν καί από πάππου καί των άλλων προγόνων,την Αλβανίαν εμάθομεν να θεωρούμε επαρχία ελληνικήν...τούς δε Αλβανούς Έλληνας γνησιωτάτους καί ελληνικωτάτους»(Λουκάς Μπέλλος)
«Η διαίρεσις ημών Αλβανών καί Ελλήνων διευκολύνει το κράτος άλλων.Μίαν ημέραν εξυπνήσαντες,θα ίδωμεν αίφνης ότι απωλέσθημεν,νομίσαντες ότι αναγεννώμεθα»(εφημερίς «Νεολόγος» αριθ.φ.617,Κων/πολη 1870)
«Ελλάς άνευ Αλβανίας καί Αλβανία άνευ Ελλάδος ουδέν γενναίον δύνανται να επιτελέσωσιν εν τη Χερσονήσω τού Αίμου»(Νεοκλής Καζάζης)
«...Οί Έλληνες είνε Αλβανοί καί οί Αλβανοί είνε Έλληνες»(Βλάσης Γαβριηλίδης,ιδρυτής καί διευθυντής της εφημερίδος «Ακρόπολις»,1883)
«Όπου υπήρχον Αλβανοί άποικοι,έμειναν καί ζώσι σήμερον άθικτοι,αμόλυντοι,αδελφοί Έλληνες πάντες,υπερήφανοι διά τούτο..»(Αντώνιος Δ.Κεραμόπουλος)
«Ευγνωμοσύνης καθήκον,πολιτισμού υποχρέωσις ήτο,οί νεώτεροι Έλληνες ελευθερωθέντες τού τυρρανικού ζυγού καί ανεξάρτητον έθνος αποτελέσαντες να στρέψωσιν το βλέμμα των περί τα περί εαυτούς ομογενή φύλα καί τον εκπολιτισμόν τούτων,αν όχι την απελευθέρωσιν,μία των κυρίων ενασχολιών των να έχωσιν.Εκείνο δε, πέριξ τού οποίου πάσα μέριμνα Κυβερνητική καί ιδιωτική έπρεπε να περιστραφεί,είναι η Αλβανία,ο ιπποτικός εκείνος τόπος όστις διά των ανδρείων τέκνων του,τα μάλα συνετέλεσεν είς την απελευθέρωσιν τού τμήματος τούτου της Ελλάδος..»(Κων/νος Χ.Βάμβας)
«Επί των οροπεδίων της Αλβανίας απαντώνται πλείστοι νομάδες καί ποιμένες λαοί,παρ' οίς ανευρίσκονται Ομηρικά έθη καί ήθη καί έθιμα.Εν τη Αλβανία πολλαί σκηναί της Ιλιάδος καί της Οδυσσείας αλλά καί της Αινειάδος διαδραματίζονται πολλά ολίγον αυταίς παραλάσσουσαι»(ελληνική εφημερίς της Ρουμανίας «Δεκέβαλος» 1874,αρ.2 καί 7)

Κυριακή 27 Ιουνίου 2010

Παναγιώτης Τέτσης


Ο ευφάνταστος ζωγραφικός κόσμος του καλλιτέχνη παρουσιάζεται διαδοχικά σε τρεις εκθέσεις, στην Αθήνα, στα Χανιά και στη Λευκωσία

Ο Τέτσης και το ελληνικό φως

συνέντευξη

ΤΑΚΗΣ ΜΑΥΡΩΤΑΣ | Κυριακή 22 Φεβρουαρίου 1998

Ο Νικόλαος Λύτρας και ο Μιχαήλ Οικονόμου είναι οι σημαντικοί ζωγράφοι τους οποίους θαυμάζει βαθιά και ανυπόκριτα ο Παναγιώτης Τέτσης. Ο μεν πρώτος θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εξπρεσιονιστές υπαιθριστές, ο οποίος συνέβαλε στην ανατροπή του ακαδημαϊκού ρεαλισμού του 19ου αιώνα, ενώ ο δεύτερος εκφραστής μιας ιδιότυπης πρωτόφαντης τοπιογραφίας. Ο Τέτσης χάραξε και ακολούθησε τον δικό του δρόμο παραμένοντας πιστός στην εικονιστική τέχνη μέσα από τη ζωγραφική και τη χαρακτική, στην εμβάθυνση των μυστικών του αμείλικτου ελληνικού φωτός και των χρωμάτων, στην ολοκλήρωση της καθαρά προσωπικής του έκφρασης. Στοχαστικός παρατηρητής της φύσης και του τοπίου (Αθήνα, Υδρα, Σίφνος) καταφέρνει να συλλαμβάνει τη χρωματική υφή του περιβάλλοντος με μια μοναδική αυθεντικότητα και παράλληλα όταν στρέφει το βλέμμα του στην ανθρώπινη μορφή να αποδίδει, με μοναδική ευκολία, τη γνησιότητα της έκφρασης. Η Μαρίνα Λαμπράκη - Πλάκα, μελετήτρια του πολυεπίπεδου έργου του, εύστοχα παρατηρεί: «Ο Τέτσης επιμένει να βρει το δικό του χρωματικό ιδεόγραμμα του ελληνικού φωτός. Σε αυτό το πείσμα, το "αρβανίτικο", οφείλουμε την αποκάλυψη μιας άλλης Ελλάδας. Της Ελλάδας του Τέτση που δεν άργησε να γίνει και δική μας». Αυτή την Ελλάδα θα παρουσιάσει με αντιπροσωπευτικά του έργα από τις ενότητες «Υδρα», «Σίφνος», «Λαϊκές αγορές» και «Πορτρέτα» στις δύο μεγάλες του εκθέσεις: τον Απρίλιο στα Νεώρια Δήμου Χανίων και τον Μάιο στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας σε συνεργασία με το Ιδρυμα Πιερίδη. Ενώ, αυτές τις ημέρες στην Αθήνα, η γκαλερί «Νέες Μορφές» (Βαλαωρίτου 9) φιλοξενεί μια εντυπωσιακή σειρά υδατογραφιών και παστέλ με «νεκρές φύσεις». Γι' αυτή τη νέα του δουλειά μας μίλησε ο δημιουργός τους: «Πιστεύω ότι πρόκειται για ένα βήμα στη δουλειά μου μέσα στη γενική αντίληψη που έχω διαμορφώσει όλα αυτά τα χρόνια. Δεν πρόκειται για μια επανάληψη. Ασχολήθηκα με τις ακουαρέλες, με τις οποίες ασχολούμαι τα τελευταία πέντε - έξι χρόνια. Ενα υλικό που ούτε ήξερα ούτε είχα μεταχειριστεί και που ούτε ξέρω ακόμη. Γιατί ο τρόπος που κάνω τις ακουαρέλες είναι τελείως ανορθόδοξος, δεν είναι αυτός που ξέρουμε. Βγαίνουν με ταλαιπωρίες, με τριψίματα, με επαναλήψεις. Να φανταστείτε ότι το 95% είναι ξαναδουλεμένες...».

Κύριε Τέτση, πόσο συχνά καταστρέφετε έργα σας;

«Αντί να καταστρέφω ένα έργο μου, λέω "αυτό πρέπει να γίνει" και συνεχίζω να δουλεύω έστω και αν θεματικά βγει κάτι διαφορετικό. Σπάνια καταστρέφω έργα μου. Στην ιδιοσυγκρασία μου είναι να επιμένω στο να κερδίσω κάτι και όχι στο να χάνω. Ετσι επιμένω να δουλεύω ένα έργο μου έστω και αν χάσει ορισμένα σημεία από τη δροσιά της πρώτης χειρονομίας, γιατί τελικά κερδίζει σε σταθερότητα και πλαστική πυκνότητα».

Από ποια νέα πλαστικά στοιχεία εμφορείται η τωρινή σας δουλειά;

«Οταν κάποιος αναζητεί την καλυτέρευση της πλαστικής του γλώσσας, δεν βρίσκει νέα στοιχεία αλλά προχωρεί αυτά που έχει. Η πεποίθησή μου είναι ότι δεν κάνω πηδήματα, κάνω βήματα».

Η ζωγραφική σημάδεψε τη ζωή σας. Ποιες ήταν και εξακολουθούν να είναι οι πηγές της έμπνευσής σας;

«Πηγές είναι τα βιώματά μου. Δεν μπορώ να ζωγραφίσω ξαφνικά. Πρέπει να ζήσω κάτι. Για παράδειγμα σας αναφέρω τη λαϊκή αγορά την οποία έβλεπα επί 30 χρόνια. Μετά ωρίμασε και βγήκε. Το τοπίο της Υδρας με απασχόλησε μια ολόκληρη ζωή, μην ξεχνάτε ότι είμαι Υδραίος».

Και όσον αφορά την τελευταία σας δουλειά με τις «νεκρές φύσεις»;

«Αυτή η φρουτιέρα επαναλαμβάνεται συνέχεια. Δεν έχει σημασία τι αντικείμενα ζωγραφίζεις αλλά το πώς τα ζωγραφίζεις. Γι' αυτό παλεύοντας με αυτή τη φρουτιέρα το έκανα με τόση όρεξη σαν να ήταν για πρώτη φορά».

Το θέμα δεν κάνει τη ζωγραφική αλλά η ζωγραφική το θέμα και εσείς εδώ και περίπου πέντε δεκαετίες αγωνίζεστε για τη δημιουργία μιας νέας εικόνας. Τι είναι τελικά η τέχνη;

«Ποτέ δεν έχω πει "θα καθήσω ένα μήνα να κάνω διακοπές χωρίς να κάνω τίποτε". Αντιλαμβάνεστε ότι αισθάνομαι μια ενοχή όταν δεν δουλεύω».

Σας έχουν αποκαλέσει «ηδονιστή του χρώματος», θα θέλατε να μας μιλήσετε για τη σχέση σας με το χρώμα και το φως;

«Ας μην το απομονώσουμε. Μη λέμε ότι ένας ζωγράφος είναι χρωματιστής. Νομίζω ότι το χρώμα και το σχέδιο συμπορεύονται. Επειδή βάζω μερικά έντονα χρώματα σημαίνει ότι είμαι χρωματιστής; Οτι είμαι ζωγράφος του χρώματος; Πιστεύω ότι ο πιο μεγάλος άθλος είναι το να μην έχεις έντονα χρώματα και να είσαι χρωματιστής. Μπορεί να είσαι ζωγράφος του χρώματος και να χρησιμοποιείς δύο ή τρία χρώματα».

Στα Χανιά και στην Κύπρο θα παρουσιάσετε και τα τελευταία πορτρέτα που φιλοτεχνήσατε. Αισθάνεστε ευχάριστα ή στενόχωρα όταν σας ζητούν να ζωγραφίσετε ένα πορτρέτο;

«Οταν πρόκειται για ιδρύματα δεν θέλω να τους αρνηθώ και από τη στιγμή που ο εικονιζόμενος απουσιάζει αισθάνομαι πιο άνετα. Διότι με τους άλλους αρχίζουν να μου λένε "δεν μοιάζει, δεν κάνει...". Κάνω πορτρέτα για την ευχαρίστησή μου και ποτέ δεν επιθυμώ να εμπλακώ σε περιπέτειες εξαιτίας του πορτρέτου κάποιας κυρίας ή δεσποινίδας».

Υστερα από τόσα χρόνια θητείας σας στην ΑΣΚΤ πιστεύετε ότι η αισθητική διδάσκεται;

«Ολα ξεκινάνε από την αντίληψη. Διαμορφώνεις την αισθητική σου με το να βλέπεις. Οταν μάθεις να βλέπεις χρειάζεται μετά και η παιδεία. Η τέχνη λειτουργεί με την πρώτη επαφή».

Αλήθεια, πώς κρίνετε τη σύγχρονη ελληνική τέχνη;

«Η αλήθεια είναι ότι εμείς δεν παράγουμε καινούργια πράγματα. Δεν χαράζουμε καινούργιους δρόμους στην τέχνη. Επομένως, όπως συνέβαινε πάντα, φέρνουμε αυτό που γίνεται αλλού. Κόβουμε τα λουλούδια από έναν κήπο και τα βάζουμε σε ένα βάζο. Η Ελλάδα κατά κάποιον τρόπο είναι το ανθοδοχείο. Δεν πιστεύω ότι παράγονται νέες απόψεις και αντιλήψεις».

Ποιους ομοτέχνους σας θαυμάζετε;

«Θαυμάζω τον Νικόλαο Λύτρα και τον Μιχάλη Οικονόμου. Επίσης τον Μπουζιάννη, τον Γιάννη Τσαρούχη, τον Γιάννη Μόραλη. Θα προτιμούσα βέβαια να σας μιλήσω περισσότερο για το ποιες ήταν οι καλύτερες εκθέσεις που είδα φέτος. Και η έκθεση του Νίκου Χουλιαρά ήταν πολύ ωραία».

http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=80&artid=96528&dt=22/02/1998

ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ

Η Αρβανιτιά στο Μοριά

Η Ερμιονίδα ανά τούς αιώνες

Η Ερμιονίδα ανά τούς αιώνες
http://openarchives.gr/view/412853

Τα αρβανίτικα τραγούδια της Ερμιονίδας

Τα αρβανίτικα τραγούδια της Ερμιονίδας
http://invenio.lib.auth.gr/record/1887

ΜΠΕΣΑ

ΜΠΕΣΑ
Βλέπε τεύχη από το περιοδικό «ΜΠΕΣΑ»

Άρβανον

Άρβανον
Βλέπε τεύχη από το περιοδικό «Άρβανον»

Β'Συμπόσιο Ιστορίας-Λαογραφίας

Β'Συμπόσιο Ιστορίας-Λαογραφίας
Β'Συμπόσιο Ιστορίας-Λαογραφίας Βόρειας-Δυτικής Αττικής(1992)

Arbërës-Arbanas

Μπεκτασήδες

Μπεκτασήδες
Βλέπε γιά Αλήπασα-Ρήγα Φεραίο

Αρβανίτες καί Αλβανοί μετανάστες

Αρβανίτες καί Αλβανοί μετανάστες
«Αρβανίτες καί Αλβανοί Μετανάστες:Διαπραγμάτευση της Συλλογικής Ταυτότητας σε μιά αγροτική κοινότητα τού Νομού Αργολίδας» της Αγγελικής Αθανασοπούλου.

Ήπειρος-Ιλλυρίς

Arnaoutes

Arnauten-Albanesen-Skipetaren-Arbanitai

Ομοσπονδία Ελλάδας καί Αλβανίας

Ομοσπονδία Ελλάδας καί Αλβανίας
Ιωάννης Μπαλάσκας:Ομοσπονδία Ελλάδας-Αλβανίας,σλαυική επιβουλή είς βάρος τού Ελληνισμού

Σούλι καί Σουλιώτες

Η ζωή των Αρβανιτών

Αρβανίτικο Μοιρολόϊ

Οί Αρβανίτες της Αττικής

Η συμβολή των Αρβανιτών

Μήτρος-Τρούκης

Αρβανίτικα θέματα

Arbanasi

Γάμος καί Γαμήλια Σύμβολα

Τhe Highland Lute

Τhe Highland Lute
The Albanian national epic

Αρβανίτες καί Έλληνες

Η Ελληνο-Αλβανική Συμμαχία τού 1821

Η Ελληνο-Αλβανική Συμμαχία τού 1821
Grec et Arnaute Ethnographique des peuples de la Russie 1862 (Pauli Gustav Theodore Hristianovich) , http://skif-tag.livejournal.com/682663.html , http://fotki.yandex.ru/users/humus777/album/284616 , http://old.rgo.ru/2011/01/drugogo-roda-lyudi-arnauty/

«Η εικόνα της Αλβανίας καί των Αλβανών στην Ελλάδα τού 19ου αιώνα» τού Ν.Γκίκα

Η μάχη στη Σελλασία

Η μάχη στη Σελλασία
Funerary mask with helmet Gold funerary mask with bronze 'Illyrian' helmet from the cemetery of Sindos, circa 520 BC, Thessaloniki, Archaeological Museum,http://www.macedonian-heritage.gr/HellenicMacedonia/en/img_B1217a.html

Δελτίον της ιστορικής και εθνολογικής εταιρείας της Ελλάδος| Τόμος 5

Δελτίον της ιστορικής και εθνολογικής εταιρείας της Ελλάδος| Τόμος 5
Κορυτσά,Πελασγοί καί Ιλλυριοί,Γκέγκες καί Δωριείς,Μακεδονία καί Ιλλυρο-Πελασγοί, Πελασγικές Θεότητες κτλπ.

Αλβανοί,αποσπάσματα από «Ιστορία τού Ελληνικού Έθνους»

Έλληνες καί Αλβανοί της Κάτω Ιταλίας

ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ

ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ
ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ-ΑΡΒΑΝΟΝ

ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΟΙ

Αρβανίτες μουσουλμάνοι

Θεσσαλονίκη-Salonika

Албанец. 1829

The Spartan touch:albanian women who help their fighting men

Albanian Guard

Albanian Duel

Albania

Gegëria

Gegëria

Royal Albanian Gendarmerie

Αυλώνας-Vlorë(Λιαπουριά-Labëria)

Albanian wedding rejoicings

Gegëria

An old Albanian warrior(Greece)

Albanians firing at Turks in Istib

Albanians firing at Turks in Istib
Mάλλον θα εννοεί το γνωστό Ιστίμπεη.Albanians firing at Turks in Istib, in the Balkans. Illustration from French newspaper Le Petit Parisien. April 28, 1901

King Zog of Albania

King Zog of Albania
http://www.ebay.com/itm/King-Zog-of-Albania-w-sisters-in-traditional-native-costomes-1938-vintage-photo-/121387128131?pt=Art_Photo_Images&hash=item1c433c9543 , http://ellines-albanoi.blogspot.gr/2012/06/blog-post_9784.html

grecian and albanian costumes

The New King and Queen of Albania

Pogradec

A Prayer for Revenge

Albanians

A Rebel Chief from Albania

A Rebel Chief from Albania
THE SUN(1906)

Albanese mercenaries in a coffeeshop

Albanese mercenaries in a coffeeshop
A painting by Albert Franke

Tomb of Skanderbeg at Alessio(Lezhë)

Alessio-Lezhë (Gegëria)

Albanians at the tomb of Scanderbeg(Lezhë)

Tosks with Ghegs

Tosks with Ghegs
Oldest and Quaintest of Balkan Peoples By M. Edith Durham

Albania

Albania
1939

A Game of Chess(Gegëria)

A Game of Chess(Gegëria)
ALBERT JOSEPH FRANKE (German,1860-1924) , https://www.artrenewal.org/pages/artwork.php?artworkid=38058&size=large , http://www.liveauctioneers.com/item/11365716_attributed-to-albert-joseph-franke-german-1860 , http://www.masterart.com/Albert-Joseph-Franke-1860-1924-Board-Players-PortalDefault.aspx?tabid=53&dealerID=279&objectID=601523

Albanians

Albanians
The photo collection of Paul Siebertz,Albania in 1909

Albanier

Albanier
1815,Fremde Länder und Völker,Wilmsen, Friedrich Philipp.

Albanians-Gegëria

Study of Three Albanian Arnavuts and a Woman in Albanian Costume

En Albanie

Albania,The Love-Letter

Southern Albania

Αλβανία-Aπoλλωνία(1848)

Αλβανία-Aπoλλωνία(1848)
Edward Lear. http://oasis.lib.harvard.edu/oasis/deliver/~hou01475

Greek highland troops

Greece

Greece
Peoples Of All Nations Hammerton, J.A. Published by Educational Book Co., London, 1920 , http://www.abebooks.com/Peoples-Nations-Hammerton-J.A-Educational-Book/954598915/bd

Modern Greek Peasants

Greek funeral at Levadeia (Attica)

Greek funeral at Levadeia (Attica)
1894

Έλληνες ποιμένες-Greek sheperds

Chicago(1949)

Albanians(Australia)