«Παιδιόθεν καί εξ απαλών ονύχων,ού μην αλλά καί πατρόθεν καί από πάππου καί των άλλων προγόνων,την Αλβανίαν εμάθομεν να θεωρούμε επαρχία ελληνικήν...τούς δε Αλβανούς Έλληνας γνησιωτάτους καί ελληνικωτάτους»(Λουκάς Μπέλλος)
«Η διαίρεσις ημών Αλβανών καί Ελλήνων διευκολύνει το κράτος άλλων.Μίαν ημέραν εξυπνήσαντες,θα ίδωμεν αίφνης ότι απωλέσθημεν,νομίσαντες ότι αναγεννώμεθα»(εφημερίς «Νεολόγος» αριθ.φ.617,Κων/πολη 1870)
«Ελλάς άνευ Αλβανίας καί Αλβανία άνευ Ελλάδος ουδέν γενναίον δύνανται να επιτελέσωσιν εν τη Χερσονήσω τού Αίμου»(Νεοκλής Καζάζης)
«...Οί Έλληνες είνε Αλβανοί καί οί Αλβανοί είνε Έλληνες»(Βλάσης Γαβριηλίδης,ιδρυτής καί διευθυντής της εφημερίδος «Ακρόπολις»,1883)
«Όπου υπήρχον Αλβανοί άποικοι,έμειναν καί ζώσι σήμερον άθικτοι,αμόλυντοι,αδελφοί Έλληνες πάντες,υπερήφανοι διά τούτο..»(Αντώνιος Δ.Κεραμόπουλος)
«Ευγνωμοσύνης καθήκον,πολιτισμού υποχρέωσις ήτο,οί νεώτεροι Έλληνες ελευθερωθέντες τού τυρρανικού ζυγού καί ανεξάρτητον έθνος αποτελέσαντες να στρέψωσιν το βλέμμα των περί τα περί εαυτούς ομογενή φύλα καί τον εκπολιτισμόν τούτων,αν όχι την απελευθέρωσιν,μία των κυρίων ενασχολιών των να έχωσιν.Εκείνο δε, πέριξ τού οποίου πάσα μέριμνα Κυβερνητική καί ιδιωτική έπρεπε να περιστραφεί,είναι η Αλβανία,ο ιπποτικός εκείνος τόπος όστις διά των ανδρείων τέκνων του,τα μάλα συνετέλεσεν είς την απελευθέρωσιν τού τμήματος τούτου της Ελλάδος..»(Κων/νος Χ.Βάμβας)
«Επί των οροπεδίων της Αλβανίας απαντώνται πλείστοι νομάδες καί ποιμένες λαοί,παρ' οίς ανευρίσκονται Ομηρικά έθη καί ήθη καί έθιμα.Εν τη Αλβανία πολλαί σκηναί της Ιλιάδος καί της Οδυσσείας αλλά καί της Αινειάδος διαδραματίζονται πολλά ολίγον αυταίς παραλάσσουσαι»(ελληνική εφημερίς της Ρουμανίας «Δεκέβαλος» 1874,αρ.2 καί 7)

Σάββατο 11 Ιουλίου 2009

Αρβανίτικα δίστιχα από την Σαλαμίνα

Δειγμα της Κουλουριωτικης αρβανιτικης λαικης ποιησης.
Τα διστιχα αυτα μας τα ειπε ο φιλος και πατριωτης Σωκρατης Τσεβας,που πολυ τον ευχαριστουμε.
Εμεις τα χωρισαμε σε τρεις κατηγοριες:α) Ναυτικα,αναφερονται στη ναυτικη-ψαραδικη ζωη της Σαλαμινας, β) Ομορφιας και γ) Αποκριατικα.
Τα τελευταια ισως παραξενεψουν καποιους για την ελευθεροστομια τους,μα ετσι λεγονταν.Αλλα ας αφησουμε καλυτερα τον Νικο Σαλταρη να μας μιλησει για αυτο:«...Ομαδες νεων, μα και ωριμων ανδρων,απο δεκα,η και περισσοτερους ξαμολυοντουσαν στα σοκακια τοτε,το λαλαγαν αυτο κρασοζεσταμενοι,τρελομασκαρεμενοι ποικιλομορφα ετσι παραξενα,με οτι βρισκανε και συχνα με φτιασιδωμενο το προσωπο εκτος απο μουντζουρα και με λουλακι-ιδουλλα (idhulla)= ειδωλα,οπως ονομαζονται στη Σαλαμινα οι μασκαραδες.
Οργιαστες αυτοι,ομοιοι του Διονυσου,πηγαινοερχονταν στους δρομους χοροτραγουδωντας «τe Λιδουρατe (te Lidhurate),τις «Αποκριες»-το καταμεστο ελευθεριοτητα παλαιοτατο Κουλουριωτικο στ'αρβανιτικα,τραγουδι της Αποκριας,με μια ευθυμη ωραια ζωηρη μουσικη.
Το περιεχομενο των στιχων του,δεν ειχε φραγμο και συνορο ελευθεροστομιας ιδιως τα βραδια.
Ε!...Βαλε με νου...Αν και την ημερα,δεν λειπανε αυτα.
Ο ενθουσιασμος των κρασοπυρωμενων αυτων,των συγχρονων κορυβαντιοντων της αποκριατικης θυμελης,σε λογο,απυλωτος!Αγνωστη η τροχοπεδη και το τερμα στην εκφραση του πριαπικου τραγουδιου.Ιδιως απο τους ορεσιβιους «λοτομους»-νεους Πανες-Σατυρους της Σαλαμινας.
Εννοειται πως τα τραγουδια αυτα,λεγονταν στ'αρβανιτικα.Ελαχιστα (και στα νεωτερα τα τελευταια χρονια μονον) σε στιχους στα ελληνικα»(1).

ΝΑΥΤΙΚΑ

U e njoh ghrighrine(2) tend

ce ka timorine te rgjend

Εγω το γνωριζω το γριγρι σου
που εχει το τιμονι ασημενιο

U e njoh ghrighrine e djalit
ce kur del nga Kavi i Makrit

Εγω το γνωριζω το γριγρι του παιδιου
οταν βγαινει απο τον Καβο τον Μακρη

ΟΜΟΡΦΙΑΣ

Mali i larti s' huljete
po te i keputni lulete

Το βουνο το ψηλο δεν χαμηλωνει
αν δεν του κοψετε τα λουλουδια.

Mali i gljati ka thorine
vajza e gljate bukurine

Το βουνο το ψηλο εχει την θωρια
Το ψηλο κοριτσι την ομορφια.

ΑΠΟΚΡΙΑΤΙΚΑ

Vate plaka nde kashtore

edhe zagari(3) nga pasoe

Πηγε η γρια στον αχυρωνα
και ο γερος απο πισω

Ngriti plaka gunene
fora zagari turlene(4)

Σηκωσε η γρια τη σιγουνα
με ορμη ο γερος την ψωλη

Ande lart nga Shen - Delli
pidhi lampsi si lati(5)

Απο εκει πανω στον προφητη Ηλια
το μουνι ελαμψε σαν γυαλι

Ande lart nga stan Thodosit
nje e mpai njatri ja hosi(6)

Απο κει πανω στη στανη του Θοδωση
ενας τον κραταγε ο αλλος τον εχωνε.

Σημειωσεις
1) Νικου Σαλταρη, Η ζωη των Αρβανιτων,εκδ.Γερου,Αθηνα 1986,σελ.216-217.
2)ghrighri-u λεγεται το γριγρι στα αρβανιτικα,το οποιο ομως προερχεται απο την τουρκικη λεξη gir-gir (δες Νικ.Ανδριωτη ,Ετυμολογικο λεξικο της κοινης Νεοελληνικης,Θεσσαλονικη 1990 (3)).Και πραγματι το ειδος αυτο του ψαρεματος το εμαθαν οι Κουλουριωτες μετα το 1922 απο τους Μικρασιατες προσφυγες που ηρθαν στο νησι.
3)zagar-i λεγεται υβριστικα ο γερος (plak-u).
4)turle-a λεγεται το γεννητικο οργανο του αντρα,συνηθως ομως λεγεται cune-a.
5)lali-u λεγεται το γυαλι μαλλον απο παραφθορα της ελληνικης λεξης,λεγεται ομως και qelq-i.
6)Η λεξη χωνω συνηθως λεγεται ngul,εδω ομως μπαινει απο τα ελληνικα για να τηρηθει η ομοιοκαταληξια.

Τασος Αρβανιτης

ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ

Η Αρβανιτιά στο Μοριά

Η Ερμιονίδα ανά τούς αιώνες

Η Ερμιονίδα ανά τούς αιώνες
http://openarchives.gr/view/412853

Τα αρβανίτικα τραγούδια της Ερμιονίδας

Τα αρβανίτικα τραγούδια της Ερμιονίδας
http://invenio.lib.auth.gr/record/1887

ΜΠΕΣΑ

ΜΠΕΣΑ
Βλέπε τεύχη από το περιοδικό «ΜΠΕΣΑ»

Άρβανον

Άρβανον
Βλέπε τεύχη από το περιοδικό «Άρβανον»

Β'Συμπόσιο Ιστορίας-Λαογραφίας

Β'Συμπόσιο Ιστορίας-Λαογραφίας
Β'Συμπόσιο Ιστορίας-Λαογραφίας Βόρειας-Δυτικής Αττικής(1992)

Arbërës-Arbanas

Μπεκτασήδες

Μπεκτασήδες
Βλέπε γιά Αλήπασα-Ρήγα Φεραίο

Αρβανίτες καί Αλβανοί μετανάστες

Αρβανίτες καί Αλβανοί μετανάστες
«Αρβανίτες καί Αλβανοί Μετανάστες:Διαπραγμάτευση της Συλλογικής Ταυτότητας σε μιά αγροτική κοινότητα τού Νομού Αργολίδας» της Αγγελικής Αθανασοπούλου.

Ήπειρος-Ιλλυρίς

Arnaoutes

Arnauten-Albanesen-Skipetaren-Arbanitai

Ομοσπονδία Ελλάδας καί Αλβανίας

Ομοσπονδία Ελλάδας καί Αλβανίας
Ιωάννης Μπαλάσκας:Ομοσπονδία Ελλάδας-Αλβανίας,σλαυική επιβουλή είς βάρος τού Ελληνισμού

Σούλι καί Σουλιώτες

Η ζωή των Αρβανιτών

Αρβανίτικο Μοιρολόϊ

Οί Αρβανίτες της Αττικής

Η συμβολή των Αρβανιτών

Μήτρος-Τρούκης

Αρβανίτικα θέματα

Arbanasi

Γάμος καί Γαμήλια Σύμβολα

Τhe Highland Lute

Τhe Highland Lute
The Albanian national epic

Αρβανίτες καί Έλληνες

Η Ελληνο-Αλβανική Συμμαχία τού 1821

Η Ελληνο-Αλβανική Συμμαχία τού 1821
Grec et Arnaute Ethnographique des peuples de la Russie 1862 (Pauli Gustav Theodore Hristianovich) , http://skif-tag.livejournal.com/682663.html , http://fotki.yandex.ru/users/humus777/album/284616 , http://old.rgo.ru/2011/01/drugogo-roda-lyudi-arnauty/

«Η εικόνα της Αλβανίας καί των Αλβανών στην Ελλάδα τού 19ου αιώνα» τού Ν.Γκίκα

Η μάχη στη Σελλασία

Η μάχη στη Σελλασία
Funerary mask with helmet Gold funerary mask with bronze 'Illyrian' helmet from the cemetery of Sindos, circa 520 BC, Thessaloniki, Archaeological Museum,http://www.macedonian-heritage.gr/HellenicMacedonia/en/img_B1217a.html

Δελτίον της ιστορικής και εθνολογικής εταιρείας της Ελλάδος| Τόμος 5

Δελτίον της ιστορικής και εθνολογικής εταιρείας της Ελλάδος| Τόμος 5
Κορυτσά,Πελασγοί καί Ιλλυριοί,Γκέγκες καί Δωριείς,Μακεδονία καί Ιλλυρο-Πελασγοί, Πελασγικές Θεότητες κτλπ.

Αλβανοί,αποσπάσματα από «Ιστορία τού Ελληνικού Έθνους»

Έλληνες καί Αλβανοί της Κάτω Ιταλίας

ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ

ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ
ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ-ΑΡΒΑΝΟΝ

ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΟΙ

Αρβανίτες μουσουλμάνοι

Θεσσαλονίκη-Salonika

Албанец. 1829

The Spartan touch:albanian women who help their fighting men

Albanian Guard

Albanian Duel

Albania

Gegëria

Gegëria

Royal Albanian Gendarmerie

Αυλώνας-Vlorë(Λιαπουριά-Labëria)

Albanian wedding rejoicings

Gegëria

An old Albanian warrior(Greece)

Albanians firing at Turks in Istib

Albanians firing at Turks in Istib
Mάλλον θα εννοεί το γνωστό Ιστίμπεη.Albanians firing at Turks in Istib, in the Balkans. Illustration from French newspaper Le Petit Parisien. April 28, 1901

King Zog of Albania

King Zog of Albania
http://www.ebay.com/itm/King-Zog-of-Albania-w-sisters-in-traditional-native-costomes-1938-vintage-photo-/121387128131?pt=Art_Photo_Images&hash=item1c433c9543 , http://ellines-albanoi.blogspot.gr/2012/06/blog-post_9784.html

grecian and albanian costumes

The New King and Queen of Albania

Pogradec

A Prayer for Revenge

Albanians

A Rebel Chief from Albania

A Rebel Chief from Albania
THE SUN(1906)

Albanese mercenaries in a coffeeshop

Albanese mercenaries in a coffeeshop
A painting by Albert Franke

Tomb of Skanderbeg at Alessio(Lezhë)

Alessio-Lezhë (Gegëria)

Albanians at the tomb of Scanderbeg(Lezhë)

Tosks with Ghegs

Tosks with Ghegs
Oldest and Quaintest of Balkan Peoples By M. Edith Durham

Albania

Albania
1939

A Game of Chess(Gegëria)

A Game of Chess(Gegëria)
ALBERT JOSEPH FRANKE (German,1860-1924) , https://www.artrenewal.org/pages/artwork.php?artworkid=38058&size=large , http://www.liveauctioneers.com/item/11365716_attributed-to-albert-joseph-franke-german-1860 , http://www.masterart.com/Albert-Joseph-Franke-1860-1924-Board-Players-PortalDefault.aspx?tabid=53&dealerID=279&objectID=601523

Albanians

Albanians
The photo collection of Paul Siebertz,Albania in 1909

Albanier

Albanier
1815,Fremde Länder und Völker,Wilmsen, Friedrich Philipp.

Albanians-Gegëria

Study of Three Albanian Arnavuts and a Woman in Albanian Costume

En Albanie

Albania,The Love-Letter

Southern Albania

Αλβανία-Aπoλλωνία(1848)

Αλβανία-Aπoλλωνία(1848)
Edward Lear. http://oasis.lib.harvard.edu/oasis/deliver/~hou01475

Greek highland troops

Greece

Greece
Peoples Of All Nations Hammerton, J.A. Published by Educational Book Co., London, 1920 , http://www.abebooks.com/Peoples-Nations-Hammerton-J.A-Educational-Book/954598915/bd

Modern Greek Peasants

Greek funeral at Levadeia (Attica)

Greek funeral at Levadeia (Attica)
1894

Έλληνες ποιμένες-Greek sheperds

Chicago(1949)

Albanians(Australia)